Geld en kreatiewe vryheid

WOENSDAG 14 JANUARIE 2004

Geld vir vrye, kreatiewe skryfwerk? Hierdie literêre projek wat ’n kommersiële kommoditeit word? [Sien “Die volgende stappe in my lewe” (31/10/1998)].

My posisie kan opgesom word in twee begrippe: die Kreatiewe Eindproduk en die Kreatiewe Proses.

As kommersiële aanvaarbaarheid die hoofmotivering is gedurende die Kreatiewe Proses, is die Eindproduk nie vrye uitdrukking nie. As kommersiële aanvaarbaarheid van die Eindproduk nie eens oorweeg word tydens die Kreatiewe Proses nie, maar die Eindproduk het nietemin kommersiële waarde, is dit ’n ander saak.

As jy as skrywer te velde trek teen korporasies, skaamtelose winsbejag, en die oorgawe van kreatiewe vryheid teen ’n “redelike” prys, wat is jy dan as jy omdraai en jou kreatiewe werk voorlê aan ’n korporasie wat hoofsaaklik ingestel is op winsbejag? Soveel te meer as jy dit voorlê aan ’n agent van hierdie korporasie wat dit ag as ’n reg om op veranderings aan te dring wat jou werk meer in lyn sal bring met die waardes van die korporatiewe “sponsor”, en om die produk meer genotvol te maak in sy of haar skatting, en derhalwe potensieel meer winsgewend?

Dit gaan uiteindelik oor eerlikheid. Dit gaan daaroor om die reputasie wat jy vir jouself gekweek het, te eer in beide woord en daad.

———————–

[Naskrif: Daar is uitgewers – besighede wat ’n oog hou op die “bottomline” vir hulle oorlewing – wat sekere tipes literatuur ag as meer as net bemarkbare produkte. Dit mag wees dat hierdie uitgewers ’n sekere politieke agenda dien, en wat veranderinge sal voorstel aan die eindproduk wat dit doodgewoon meer verteerbaar sal maak vir die potensiële lesersmark; veranderinge wat die literêre kwaliteit van die eindproduk verhoog eerder as om die inhoud of boodskap af te water ten einde meer eksemplare te verkoop. ’n Geval dus waar die besigheid se agenda versoenbaar is met dié van die skrywer vir wie kreatiewe integriteit belangriker is as finansiële sukses.]

———————–

SATERDAG 11 OKTOBER 2014

Ek lees vandag wat David Bowie gesê het oor sy 1983 album, Let’s Dance: “At the time, Let’s Dance was not mainstream. It was virtually a new kind of hybrid, using blues-rock guitar against a dance format. There wasn’t anything else that really quite sounded like that at the time. So it only seems commercial in hindsight because it sold so many [copies]. It was great in its way, but it put me in a real corner in that it fucked with my integrity.”

Hy gaan voort deur te sê: “[It] was a good record, but it was only meant as a one-off project. I had every intention of continuing to do some unusual material after that. But the success of that record really forced me, in a way, to continue the beast. It was my own doing, of course, but I felt, after a few years, that I had gotten stuck.”

Volgens die artikel op Wikipedia het Bowie later gereken dat die sukses van die album gelei het daartoe dat hy ’n kreatiewe laagtepunt getref het wat die volgende paar jare geduur het.

______________________