BrandSmit.net

SATERDAG 13 SEPTEMBER 2003

Gaan sit by die spieëltafel in die sitkamer. Sit die beker Med Lemon op ’n coaster neer. Trek ’n stompie uit die metaaldingetjie in die asbak wat ek gemaak het om sigarette in dood te druk. Vou my regterbeen oor my linkerbeen. Tel die beker op en blaas oor die inhoud. Fluister-sing, “I’m in hell without you!” Blaas weer twee of drie keer. Slurp. Haal die tweede laaste sigaret uit die pakkie Nat Sherman Naturals, vat die geel lighter, en steek die sigaret op. Blaas die rook uit. Blaas ’n borrel. Verplaas die sigaret na my linkerhand, vat die beker, blaas oor die inhoud. Slurp twee of drie keer. Sit die beker neer. Verplaas die sigaret na my regterhand. Trek aan die sigaret. Gooi my kop agteroor en blaas die rook uit. Blaas borrels. Kyk na my poster van Vladimir Lenin. Tip die as af in die bakkie. Streel my regtervoet. Verplaas die sigaret na my linkerhand. Tel die beker op, blaas oor die inhoud, slurp twee of drie keer. Sit die beker neer. Snuif. Draai my voet anti-kloksgewys in sirkulêre bewegings. Sit terug. Verplaas die sigaret na my regterhand. Trek aan die sigaret. Blaas die rook uit. Blaas borrels. Streel weer my voet. Kyk na die Koreaanse poster onder Lenin waarop staan, “Deconstructing Toward Creation.” Trek weer aan die sigaret. Blaas uit. Blaas borrels. Sluk. Stamp my enkel met my handpalm. Verplaas die sigaret na my linkerhand. Tel die beker op, blaas een keer, slurp twee of drie keer. Sit die beker neer. Kyk na die houtbeeldjie op een van die boekrakke wat ek veronderstel van Confucius is. Verplaas die sigaret na my regterhand. Tip die as af. Trek aan die sigaret. Blaas die rook uit. Blaas borrels. Masseer liggies my regtervoet. Wieg vorentoe en terug. Sê hardop: “Ek dink elke dag aan die dood. Daar gaan nie ’n dag verby wat ek nie aan die dood dink nie. Charmain sê dit die ander dag vir my, toe lag ek vir haar.” Verplaas die sigaret oor na my linkerhand. Wil ’n borrel blaas, maar trek dan aan die sigaret. Blaas die rook uit. Blaas ’n paar borrels. Tel die beker op, blaas op die inhoud, slurp; slurp weer, sit die beker neer. Verplaas weer die sigaret. Probeer die as liggies afvee aan die metaaldingetjie in die asbak. Tip dan na ’n paar sekondes die as af. Sit vorentoe. Tik my voet ritmies op ’n wysie in my kop. Trek weer aan die sigaret. Blaas die rook uit. Streel weer my voet. Snuif. Sluk. Skuif die sigaret dieper tussen my vingers in, vat die beker aan die oor, vat ’n sluk. Vat nog ’n groot sluk. Sit die beker neer. Plaas die sigaret oor na my linkerhand. Wieg weer vorentoe en terug. Trek aan die sigaret. Blaas uit. Blaas borrels. Tel die beker op, vat twee slukke, en sit weer die beker neer. Snuif. Tip die as in die asbakkie. Steek my groottoon in die lug. Beweeg my tone. Vat die laaste … tweede laaste trek aan die sigaret. Blaas uit. Tel die beker op en vat ’n sluk. Sit die beker neer. Krap aan my kop. Breek ’n wind. Blaas ’n borrel. Vat die laaste trek aan die sigaret. Blaas die rook uit. Druk die sigaret dood in die metaaldingetjie. Vat nog ’n sluk van my Med Lemon. Stoot my voete in die blou plastieksandale in. Staan op. Stap af na die studeerkamer. Druk die spacebar. Gaan sit. Kliek twee keer op die Microsoft Word icon. Wag tot ’n dokument getiteld “Document1” op die skerm verskyn. Kliek op die Maximize knoppie. Plaas my vingers oor die sleutelbord en tik: Dertien Minute op ’n Saterdagaand.

______________________

WOENSDAG 10 SEPTEMBER 2003

Mense, ek ingesluit, is te ernstig. Vat die hele storie van om te moet trek na ’n ander woonstel toe. Jy woon in ’n plek vir amper vyf jaar, en dan kry jy ’n oproep een nag. Jy word vertel dat die eienaar die woonstel wil verkoop, en jy moes eintlik gister al uit gewees het. Jy voel effens angstig oor die plek wat eersdaags jou nuwe tuiste sal wees, die nuwe omgewing, nuwe paaie wat jy sal moet verken. Wat ek hier wil voorstel, is dat hierdie aangeleentheid, soos soveel ander in die lewe, nie naastenby soveel erns regverdig nie.

Dit was die eerste opmerking. Die tweede opmerking is dat die eerste opmerking ’n pot stront is. Goed, sekere dinge is nooit so erg soos wat mens aanvanklik jouself verbeel het dit gaan wees nie. Maar as jy eerlik moet wees, moet jy erken dat die lewe ’n redelike ernstige besigheid is. As jy lag vir elke tweede ding wat gebeur met jou, of vir elke derde persoon wat paaie met jou kruis, gaan jy beslis jou gat sien.

* * *

Die lewe is beslis geen grap nie, maar buiten die groot waarhede soos “Oliebolle maak vet” en “Die aarde is rond” is daar min dinge wat so waar is soos dat jy kan vergeet om te oorleef in hierdie wêreld sonder ’n goeie sin vir humor.

Om te lag vir dinge wat “nie regtig snaaks is nie” gooi ook ons somme omver. Want is een plus een dan nie twee nie? En as dit die geval is, dan’s ons mos nie veronderstel om te lag vir driekwart van die dinge waaroor ons lag nie. Tog is dit presies wat ons doen, en op die kosmiese sakrekenaar is dit presies wat ons in staat stel om voort te gaan ten spyte van wat omstandighede soms dikteer.

______________________

SATERDAG 6 SEPTEMBER 2003

Ek sit toe in my nuwe woonstel, en na ek deur die proses gegaan het van waar ek die rusbank gaan sit, en waar ek skoongewaste lakens gaan ophang, kry ek toe wat sekerlik as my eerste ernstige gedagte in die nuwe plek bestempel kan word: ’n aanmaning dat hierdie nié die belangrikste sake van die dag is nie. En miskien was dit te verwagte dat ek ook sou dink aan die twee woorde wat deesdae tydig én ontydig my gedagtes oorheers, naamlik “langtermyn” en “besigheid”.

Dis toe wat ek met die vraag vorendag kom of gedagtes oor repatriasie noodwendig dieselfde is as om te praat van langtermyn inkomste – oftewel, net omdat ek praat van langtermyn inkomste, beteken dit noodwendig dat ek moet teruggaan Suid-Afrika toe? Nadat ek my sigaret doodgedruk het op ’n nat stukkie toiletpapier, antwoord ek die vraag as volg: om te praat van teruggaan Suid-Afrika toe, is noodwendig om te praat van langtermyn inkomste in Suid-Afrika. Hierdie twee dinge gaan saam omrede ek nie kan teruggaan Suid-Afrika toe sonder maniere om ’n langtermyn inkomste te verseker nie.

[…]

Sensitief om niemand te verveel met lang verslae nie, wil ek net kortliks opmerk dat ek myself daaraan herinner het dat dit nie meer gaan oor hoeveel geld ek terugvat Suid-Afrika toe nie. Dit gaan oor hoe voorbereid ek is om ’n besigheidsman te wees; om geld in die Suid-Afrikaanse eenheid te verdien so gou as moontlik nadat ek in ’n Spar ingestap het om my eerste bottel knoffelsous te koop, en ek besef dat die note wat uit my beursie verdwyn nie binne ’n maand vervang gaan word met Taiwannese geld nie.

[…]

Ek werk deesdae hard aan idees waardeur ek myself kan transformeer van ’n amateur filosoof en digter na ’n hardgebakte kapitalis. Ek is steeds oortuig dat BESIGHEID die antwoord is op my soeke na kreatiewe onafhanklikheid, en die sleutel is tot ’n meer betekenisvolle lewe.

Ek wil ook graag een of ander tyd my huidige rolle en identiteite vervang … of eerder, opgradeer na die rol en gepaardgaande identiteit van Die Familieman. En ek sal dit aansienlik beter kan doen, volgens my eie beginsels en oortuigings, as ek finansiële onafhanklikheid kan bewerkstellig sonder om ’n ander man of vrou “Baas” te noem. (Terloops, ’n nota aan al my werkende kamerade in die sogenaamde Real World: Moenie omgeboul word deur die kontemporêre neiging in korporatiewe kultuur dat werkers hulle base op hulle voorname kan noem nie. Dis ’n truuk! Hy – of sy – is nog steeds jou BAAS!)

So, BESIGHEID gaan voort – veral noudat ek nie meer elke dag geteister word deur vierjariges in my voormalige beroep as ’n kindertuinonderwyser nie, en so ook dus my planne om vroeg volgende jaar huiswaarts te keer.

Daar is egter die interessante vraag wat ek vanmiddag aan myself gestel het: Beteken dit noodwendig dat ek moet teruggaan Suid-Afrika toe as ek hier besigheidsprojekte kan loods wat ’n langtermyn inkomste kan verseker? Daar is ook die ope vraag na die effek wat die nuwe woonstel op my gemoed en my ervaring van Taiwan gaan hê.

“Nuwe woonstel?” mag jy dalk teen hierdie tyd wonder.

Ja, dit is wel so dat ek oor die volgende drie weke my bokse en tasse gaan pak en my prente, plakkate en al my kalenders van die mure gaan aftrek. Ek beplan ook om die geraamde stuk kalligrafie wat al vir jare in my huidige woonstel staan, in koerantpapier toe te draai, en saam met die tasse en bokse, my wasmasjien, my bed en my fiets in ’n taxi te laai op die 27ste September.

Die bestemming sal egter nie die lughawe wees, soos my eie mitologie altyd voorspel het nie, maar ’n ander woonstel, diep in die Taiwannese area van die stad (min wit gesigte, of enige ander kleur foreigners waag dit ooit om so ver van ’n 7-Eleven of McDonald’s af te loseer).

Die rede vir die skielike verandering van uitsig wat ek van my spieëltafel af sal geniet is dat die eienares van my huidige woonstel skielik besluit het dat die donker struktuur waarin ek die afgelope amper vyf jaar al skuil, verkoopbaar is.

So, die einde van my lewe in Laan 55 Nommer 15 is dus amptelik naby. En hierdie keer is dit nie net my eie fantastiese en ongeloofwaardige voorspellings dat ek my “goed gaan pak en gaan loop nie”. Dit gaan werklik gebeur.

Miskien sal dit ’n goeie oefenlopie wees. Miskien pak ek nie eens al my bokse uit in die nuwe woonstel nie. Miskien gooi ek sommer my matras en beddegoed op die sitkamervloer, en uit moedswilligheid was ek sommer in die kombuis. Miskien maak ek myself doelbewus so miserabel dat ek sommer die einde van die jaar al land uit vlug.

Maar wag ’n bietjie … as ek in die sitkamer slaap en in die spaarkamer sop op ’n gasstofie kook, gaan ek heel moontlik vergeet om te skeer ook. Wat beteken ek sal so sleg begin lyk dat ek heel moontlik gevra sal word om nie meer klas toe te kom nie. Wat beteken ek sal heeldag tussen opgefrommelde beddegoed op my matras kan sit en gedigte skryf! En ek sal boontjies uit ’n blikkie eet vir aandete terwyl ek kyk hoe die son ondergaan, doer waar die ander mense bly wat ook soms praat van huis toe gaan. Dan, as die son gesak het, sal ek my vingers deur my welige baard trek, die leë blik langs al die ander leë blikkies op die vensterbank sit, en in die halfskemer begin rondvoel na my boksie groentee op die sitkamervloer.

Soveel huise, soveel stories. Soveel tyd, soveel moontlikhede. Soveel drome, soveel hoop. Soveel wat ek nooit sal vermag nie. Soveel mooi in die lewe wat altyd net van ver af aanskou kan word.

______________________

SATERDAG 30 AUGUSTUS 2003

Almal maak foute, al probeer ons hoe hard om mekaar tegemoet te kom. Ontsteltenis was egter te verwagte toe die vrou vanaand by die deep fried stalletjie nie haarself kon indink wat ek bedoel toe ek vir haar in Chinees vra hoeveel kos die tofu-sosatie nie.

My Chinees is ver van vlot af, maar ek kry dit redelik goed reg om elke dag in uiteenlopende situasies te sê wat ek moet sê. Ek kan oor dit en dat gesels met kollegas by die werk; ek kan nuwe skedules bespreek met ’n skoolhoof, en ek kan maklik ’n halwe periode lank met sesjariges gesels en grappe maak (in Chinees, as ek eintlik betaal word om Engels te praat). “Hoeveel kos dit?” is ’n frase wat uitlanders gewoonlik onder die knie het na die eerste week in Taiwan. Om dan na ’n paar jaar nie verstaan te word nie wanneer jy ’n frase gebruik wat ten minste jyself gedink het jy bemeester het, is ontstellend vir die ernstige taalstudent.

My uitspraak van “Hoeveel kos hierdie ding?” was, soos meeste van my Chinees, waarskynlik nie 100% akkuraat nie. Maar watse ander inligting kan mens denkbaar by haar soek as jy die stokkie met blokkies ingerygde tofu optel, jou mond oopmaak en vraend in haar rigting sê, “blaf-blaf”? Om ’n bedrag te uiter, moes, in my opinie, ’n instinktiewe reaksie gewees het op enige klanke wat uit my mond gekom het! Maar in plaas daarvan om ’n prys te noem, verklaar sy dat sy my nie verstaan nie.

Rekende toe dat sy miskien nie enige klanke uit die mond van hulle gereelde en gewoonlik stom buitelandse kliënt verwag het nie, en dat sy moontlik ietwat verskrik was omdat sy gemeen het sy moes Engels praat, herhaal ek dit toe weer. Stadiger. Weereens glimlag sy asof ek simpel is, en vra vir die ouer dame wat langs haar die kos in die olie gooi, “Antie, die uitlander het nog nooit gepraat nie, nou praat hy. Wat sê hy?”

Ek probeer toe weer. En weereens kan sy nie uitpluis dat ek nie vir haar vra na die geskiedenis van olierige kos in Noordoos-Asië nie, maar net na die prys van die vervlakste tofu-sosatie. Toe sy my dus vir die derde keer aankyk met ’n goed bedoelde maar onbehulpsame glimlag, kook my eie olie genoeg om die sosatie daar en dan in die straat te verskroei.

Ek meen toe dat dit mag help om ’n muntstuk uit my broeksak te ruk, maar slaag toe net daarin om my sleutels in die bak hoenderpote te gooi.

Briesend en terselfdertyd verleë hou ek toe ’n oomblik later wel ’n muntstuk triomfantlik in die lug. “Qian, qian! Duo shao qian?!” pleit ek toe weer in frustrasie.

Die ouer tannie draai toe vir ’n oomblik weg van ’n ander ou se spek-en-weensie-worsie-sosatie wat besig was om te braai in die kokende olie, en vertaal my poging as “Duo shao qian?” in haar moedertaal-dialek, oftewel “Hoeveel geld?”.

“Dertig,” dui die jonger vrou toe aan met drie vingers in die lug.

Rooi in die gesig krap ek toe my sleutels tussen die hoenderpote uit, en begin my groen plastiekbakkie vol tofu-sosaties te pak. En omdat ek toe in ’n slegte bui was en dit nodig gehad het, ook ’n paar happe seekat.

“Haven’t you heard a foreigner speak Chinese before?” kap ek toe in my beste Engels oor die bondels boontjies en blomkool.

Maar ’n gloed het reeds oor die vrou se wange begin dans, en ek los toe maar my drama. Miskien, reken ek toe, was sy net ingedagte, en toe ek onverwags vreemde geluide begin maak, het sy haar bes probeer om te verstaan wat sy moontlik gedink het was Engels.

Die laaste glimlag was egter hare. Ek verkies my diep-gebraaide blomkool en tofu met net so ’n snarsie rooi peper, en ek het anderpad gekyk toe sy die speserye vasvat.

______________________