Behoort alle idees krities ondersoek te word? Is daar idees –gedagtes wat jou kop binne skiet – wat, die oomblik wat dit vorm aanneem, onderdruk moet word in vrees en paniek dat iemand dalk in jou oë kan sien wat jy besig was om te dink?
VRYDAG 29 MAART 2019
11:31
As volwassene is jyself verantwoordelik vir jou eie selfbeeld. As volwassene is jyself verantwoordelikheid vir hoe jy oor jouself dink. Daar is uitsonderings, soos mense met ernstige verstandelike gebreke, maar die meerderheid van die bevolking val nie onder hierdie uitsonderings nie. Dit lei tot ’n voorlopige konklusie dat mense verantwoordelik is vir hulle eie ingesteldheid en denkpatrone. Wat alles goed en wel is indien ingesteldheid en denkpatrone nie juis veel van ’n impak het op die kwaliteit van jou bestaanservaring nie.
Akademiese navorsing (sien Daniel Kahneman se Thinking, Fast and Slow, en The Happiness Advantage van Shawn Achor; Malcolm Gladwell se Outliers het ook interessante voorbeelde) dui aan dat hoe jy aan jouself dink, hoe jy dink oor jou plek in die wêreld, hoe jy dink aan die moontlike impak wat jy kan maak in die wêreld, hoe jy dink aan jou waarde in die omgewings waar jy jou bestaan voer, hoe jy dink aan jouself in verhoudings met ander mense, hoe jy dink aan jou talente en vermoëns, ’n radikale effek het op jou gedrag, op wat jy doen, op hoe jy leef, op jou verhoudings, en uiteindelik, op die resultate van jou aksies en gedrag.
Vraag een is dus: Maak dit saak hoe jy aan jouself dink?
Vraag twee: Kan jy as volwasse verantwoordelik gehou word vir hoe jy dink aan jouself?
Vraag drie: Indien dit saak maak hoe jy dink aan jouself, en jy as volwassene verantwoordelik gehou kan word vir hoe jy dink aan jouself, tot watter mate is jy verantwoordelik vir jou eie posisie in die samelewing?
Vraag vier: Indien dit saak maak hoe mense dink aan hulleself, en volwassenes verantwoordelik gehou kan word vir hoe hulle dink aan hulleself, en hulle derhalwe tot ’n groot mate verantwoordelik is vir hulle eie posisies in die samelewing, tot watter mate is volwassenes verantwoordelik vir hulle eie onderdrukking deur die staat?
En vraag vyf: Beteken hierdie gedagtes wat die gevolg is van vrye denke relatief onbeperk deur reëls oor wat ek mag sê en dink en skryf dat ek nou aan die kant van die onderdrukker is? Beteken hierdie vrae dat ek nou glo daaraan dat die boelie ’n reg het om te regeer – omdat hy sterker is as die een onder sy voet, of onder sy vuis? Is dit nie redelike vrae nie? Mag ’n mens nie redelike vrae vra as die antwoorde polities ongemaklik is nie?
Siende dat ek nie kan verwag dat enige iemand dit op hulleself sal neem om my vrae te beantwoord nie, sal ek dit self moet doen. Die feit dat ek beskuldig sal word dat ek X, Y of Z is, beteken inderdaad nie veel in die wêreld waarin ons leef teen die einde van die tweede dekade van die 21e eeu nie. Ek hoop nietemin dat ek eerlike antwoorde sal vind, en vir eens hierdie knaende onrustigheid tot ruste kan laat lê.
14:38
Vir die rekord, die idee van opperheerskappy van enige etniese, ras- of kulturele groep is absurd. Hoekom sal dit beter wees as mense van ’n bepaalde ras, taal- of kultuurgroep regeer? Enige wese van die buitenste ruim wat meer as twee minute op hierdie planeet spandeer, sal weet dat in enige ras, taal- en kultuurgroep daar mense is met verskillende uitkyke op die lewe, verskillende idees oor hulself, verskillende idees oor ander mense, en verskillende idees oor hoe die wêreld regeer moet word – waarvan sommige idees beter en meer effektief is as ander. Om te beweer dat die lede van een ras, taal- of kultuurgroep moet regeer ten spyte van al hierdie, en ander verskille, is werklik heel onintelligent … om die minste te sê.
My fokus is op mense se beskouings van hulself, hoe hulle inpas in hul omgewings, hul verhoudings met ander mense, en wat hulle behoort te doen om gelukkige en vrugbare lewens te lei. As sekere idees goed blyk te wees na deeglike oorweging, as sekere beskouings ’n groter waarskynlikheid toon om resultate te produseer waarby meeste mense baat kan vind, waardeur die grootste hoeveelheid mense geluk kan vind, maak dit sekerlik sin om hierdie beskouings ernstig te oorweeg, dan nie? En as tien mense, of honderd mense, of tien duisend mense, of twintig miljoen mense saamstem met hierdie idees, kan dit tog lei tot omgewings en omstandighede waarbinne ’n groot persentasie van die bevolking hulle bestaan kan voer in vrede en ’n redelike mate van welsyn en geluk, dan nie?
JY is beide die agent wat dosyne kere per dag besluit tussen twee of meer opsies, asook die resultaat van jou besluite, of keuses. Hierdie keuses mag relatief onbelangrik wees, soos om te besluit watter kleur T-hemp om te koop. Ander kere moet jy besluit of jy iemand is wat Demokraat stem of Republikein (in Amerika), of Konserwatief of Arbeid (in Brittanje), of African National Congress of Demokratiese Alliansie (in Suid-Afrika). Soms moet jy ook besluit of jy iemand is wat toelaat dat iets met jou gebeur, en of jy iemand is wat opstaan vir jouself en nié toelaat dat dit gebeur nie. Laat jy toe dat jy geïntimideer word deur iets, of besluit jy dat jy nie langer geïntimideer gaan word daardeur nie? Laat jy steeds toe dat iets wat iemand ’n lang tyd gelede aan jou gedoen het of vir jou gesê het, of die feit dat iemand jou oortuig het om sekere dinge te glo, ’n effek het op jou sienswyse en handelinge en gedrag, of besluit jy om ’n ander rigting in te gaan, en ander dinge te glo oor jouself? Is jy iemand wat glo jy is ’n slagoffer van wat aan jou gegee is met geboorte en in die eerste jare van jou lewe tot jy die vermoë ontwikkel het om vir jouself te dink en te besluit (nasionaliteit, kultuur, sosio-ekonomiese status, godsdienstige oortuigings), of glo jy dat jy ’n kreatiewe agent is wat tot ’n groot mate jou eie identiteit en jou eie lewe kan skep soos dit jou behaag?
* * *
Ontwikkelingsbioloog en selfverbeteringsghoeroe Bruce Lipton praat van programmering in jou psige wat soos ’n opname is wat terugspeel elke keer as ’n insident, of ’n gedagte, of iets wat iemand sê, die knoppie druk. Hy glo ook dat ’n mens in staat is om jou programmering te verander – om die opname te vervang met een wat meer ondersteunend is van wie en wat jy wil wees.
Die skrywer van You Are a Badass at Making Money, Jen Sincero, skryf dat ’n mens dinge moet doen om hierdie ou programmering – veral as dit nie ondersteun wat jy tans probeer doen in jou lewe nie – uit te daag; die ou programmering as’t ware moet dwing om uit ’n skuilplek te kruip en ditself te ontbloot.
En die skrywer van Trading in the Zone, Mark Douglas, skryf oor oortuigings dat dit vorms van gestruktureerde energie is. (Moet wees, argumenteer hy, want oortuigings, soos drome en herinneringe en ander gedagtes, bestaan nie uit atome en molekules nie.) Hy reken verder dat ons nie soseer oortuigings verander nie, as dat ons energie oordra van een konsep na ’n ander konsep – een wat ons meer waardevol sal vind in die proses om ons begeertes en ons doelwitte te vervul.
So gebeur dit dat ek dink aan dinge waarop ek geld spandeer het vanoggend – ’n kledingstuk, en ’n paar items vir ontbyt wat nie absoluut noodsaaklik is nie. Ek het ook ’n ligte middagete geniet in IKEA se kafeteria. Op pad huis toe dink ek toe aan die ongewone kwaliteit van my Vrydagoggend, en dat ek nie gewoonlik soveel geld spandeer as ek dit nie vooraf beplan het nie.
Ek kon amper hoor hoe my interne kassetspeler aanskakel. ’n Dekades-oue snit begin speel – oor iemand wat homself as inherent arm beskou en glo dat dit so behoort te wees.
Dis toe dat ek dink aan Bruce Lipton, Jen Sincero, en Mark Douglas, en wat hulle sê oor hoe ’n mens dink en optree. Ek kan so ’n negatiewe gedagte konfronteer, of ek kan die opname vervang met iets wat meer bruikbaar is.
Mark Douglas is baie spesifiek hieroor. Daai tipe gedagte sal heel waarskynlik altyd êrens in die gange van my brein vaskleef, en elke nou en dan sal dit ’n poging aanwend om gehoor te word. Wat ek kán en behoort te doen, is om ’n positiewer, nuttiger oortuiging te formuleer; die ou oortuiging te deaktiveer (of te ondermyn), en die nuwe oortuiging energie te gee. Wanneer ek dan weer per geleentheid die ou opname hoor, hoef dit nie veel reaksie te ontlok nie: Dit sal wees soos die blaf van ’n ou hond sonder tande.
* * *
Siende dat vele lesers waarskynlik nie bekend is met Mark Douglas se idees nie, ’n kort aanhaling uit ’n gedeelte van Trading in the Zone, getiteld, “The Primary Characteristics Of A Belief”:
“Beliefs seem to be composed of a type of energy or force that naturally resists any other force that would cause them to exist in any form other than their present form. Does this mean that they can’t be altered? Absolutely not! It just means that we have to understand how to work with them. Beliefs can be altered, but not in the way that most people may think. I believe that once a belief has been formed, it cannot be destroyed. In other words, there is nothing we can do that would cause one or more of our beliefs to cease to exist or to evaporate as if they never existed at all. This assertion is founded in a basic law of physics. According to Albert Einstein and others in the scientific community, energy can neither be created nor destroyed; it can only be transformed.
If beliefs are energy – structured, conscious energy that is aware of its existence – then this same principle of physics can be applied to beliefs, meaning, if we try to eradicate them, it’s not going to work. If you knew someone or something was trying to destroy you, how would you respond? You would defend yourself, fight back, and possibly become even stronger than you were before you knew of the threat. Each individual belief is a component of what we consider to be our identity.
Isn’t it reasonable to expect that, if threatened, each individual belief would respond in a way that was consistent with how all the parts respond collectively? The same principle holds true if we try to act as if a particularly troublesome belief doesn’t exist. If you woke up one morning and everyone you knew ignored you and acted as if you didn’t exist, how would you respond? It probably wouldn’t be long before you grabbed someone and got right in their face to try to force them to acknowledge you. Again, if purposely ignored, each individual belief will act in the very same way. It will find a way to force its presence into our conscious thought process or behavior. The easiest and most effective way to work with our beliefs is to gently render them inactive or nonfunctional by drawing the energy out of them. I call this process de-activation. After de-activation, the original structure of the belief remains intact, so technically it hasn’t changed. The difference is that the belief no longer has any energy. Without energy, it doesn’t have the potential to act as a force on our perception of information or on our behavior.” [my kursief]
Douglas voorsien dan ’n voorbeeld van eertydse oortuigings in Krismisvader en die Tandmuis wat nou onaktiewe, nie-funksionele oortuigings is. Hierdie oortuigings, verduidelik hy, bestaan steeds in sy brein as konsepte sonder energie. (Oortuigings is volgens hom ’n kombinasie van sintuiglike ervaring en woorde wat ’n energieke konsep vorm.) Sonder energie het die konsep nie meer die potensiaal om druk uit te oefen op die persepsie van inligting of op die persoon se gedrag nie. As iemand dus nou vir die volwasse persoon sê dat Krismisvader by die voordeur is, sal hy of sy dit afmaak as ’n grap. Sê dit vir ’n vyfjarige kind, en die woorde sal onmiddellik die kind verbind tot ’n reservoir van positief-gelaaide energie wat hom of haar sou dring om op te spring en na die deur toe te hardloop, met geen struikelblok te groot om te oorkom nie.
As volwassene het die persoon dus twee teenstrydige oortuigings oor die wêreld in sy kop: Een is dat Krismisvader bestaan, en die ander is dat Krismisvader nié bestaan nie. Die verskil tussen die twee oortuigings is natuurlik dat die eerste een so te sê geen energie het nie, terwyl die tweede oortuiging gelaai is met energie. Daar is dus geen funksionele konflik of kontradiksie nie.
Douglas glo dat indien een oortuiging gedeaktiveer kan word, enige oortuiging gedeaktiveer kan word. Die geheim tot die suksesvolle verandering van oortuigings is die begrip dat jy nie werklik jou oortuigings verander nie, maar slegs energie oordra van een konsep na ’n ander konsep wat meer waardevol is in jou pogings om jou begeertes te vervul of jou doel te bereik.
Aktiewe oortuigings is dus positief gelaai met voldoende energie om druk te kan uitoefen op jou persepsie van inligting, op jou gedrag, en op hoe jy jouself uitdruk.
Ek maak al geld vandag ek vyftien jaar oud was – en met geldmaak bedoel ek iets anders as sakgeld verdien omdat ek die gras gesny het. Ek het begin deur koerante af te lewer in die middestad van Pretoria vir Nasionale Pers; die volgende jaar het ek vir dieselfde maatskappy intekenaars gewerf. In my tweede jaar op universiteit het ek in ’n mansgeskenkwinkel gewerk, en twee jaar daarna as ’n assistent by die Godsdienskundedepartement. Die jaar voordat ek gegradueer het, het ek kos afgelewer vir plaaslike restaurante, en agtien maande na universiteit het ek begin werk as ’n Engelse onderwyser.
Al hierdie werk kan gesorteer word onder die kategorie van iemand het vir my gevra of ek iets kan doen; ek het ingestem; ek het dit gedoen, en hulle het my betaal.
Ek het ook oor die jare ’n klein bietjie geld gemaak deur items te verkoop – ’n paar goed wat spasie opgevul het in my woonstel wat ek geadverteer het, maar ook boeke wat ek geskryf en self gepubliseer het, en materiaal wat mense kon gebruik om hulle taalvaardighede te verbeter, of wat hulle kon help om ander mense te help om dit te doen.
En dan het ek ook al gemengde sukses gehad daarmee om te woeker met geld; om iets te koop teen prys X en dit later te verkoop teen prys Y.
Siende dat ek al geld maak vir meer as dertig jaar lank, en op verskeie maniere geld gemaak het, wat presies bedoel ek as ek skryf dat ek ’n historiese probleem het – of gehad het daarmee – om geld te maak? Is dit die manier van geldmaak – oukei as iemand vir my sê/vra om iets te doen, nie oukei as ek inisiatief moet neem nie? Is die probleem om geld te waag om geld te maak? Het ek ’n probleem daarmee om ’n mark te identifiseer en vorendag te kom met ’n produk of diens om in ’n spesifieke behoefte te voorsien?
Lang storie kort, ek dink nie een van hierdie dinge is ’n probleem nie, hoewel dit sekerlik makliker sal wees om X-hoeveelheid geld te maak met een metode eerder as ’n ander een.
(Einde van die inleiding)
SATERDAG 19 JANUARIE 2019
Ek kan goeie klere hê, en goeie skoene, goeie sonbrille, ’n goeie gehalte pet, goeie gehalte digitale toestelle en hoë kwaliteit oorfone. Ek kan ’n debietkaart met geld in die bank hê. Ek het ook geen probleem daarmee om op ’n goeie fiets rond te ry nie. Ek kan ’n lekker ete by ’n goeie restaurant geniet, en selfs geld vir iemand anders gee as die geleentheid homself voordoen. Met al hierdie dinge ondervind ek geen weerstand van problematiese programmering nie.
Waar programmering steeds klippe in my pad rol, is met my wat dinge doen en ’n klomp geld daarvoor kry. Of eerder, ek kan dinge doen en geld ontvang – solank dit net genoeg is om my lewendig te hou.
En tog het ek nie ’n probleem daarmee om geld te besit nie. Ek weet ek kan geld goed bestuur. Wanneer ek geld het, weet ek hoe om te werk te gaan daarmee – om dit te geniet, maar ook om dit nie te mors nie.
Die probleem is om myself ontvanklik te maak daarvoor om tien keer, honderd keer, duisend keer meer geld te ontvang as wat ek nodig het om kos te koop, huur te betaal, en oor die algemeen ’n eenvoudige lewe te leef. Dat ek die ontvanger van ’n miljoen dollar kan wees … dat ek dinge kan doen en dan duisende of tienduisende dollars kan ontvang – dit is waar ek nog ’n paar planke nodig het om die brug te voltooi wat ek moet oorsteek om die ander kant te bereik.
Maandag 15 April 2019
Mens wonder tog: Hoekom meer geld maak as wat jy nodig het om ’n eenvoudige lewe te leef? Een rede is omdat dinge vinnig kan verander – jy kan jou bestaande werk verloor, jy kan siek raak, ’n oorlog kan uitbreek in die land waar jy jouself tuis gemaak het. Ek begeer dus nie geld om spandabelrig te kan leef nie. Ek begeer net meer sekerheid as wat ons tans geniet. En om sommige dinge te kan doen en te kan geniet wat ons nie tans kan bekostig om te doen nie.
MAANDAG 18 MAART 2019
In die stort dink ek aan twee domeinname wat ek besit, en hoe ek uiteindelik besluit het dat ek hulle nooit verkoop gaan kry nie. Ek dink aan geld maak oor die algemeen, en aan finansiële markte. Ek dink hoe ek reeds struikelblokke in my programmering gedeaktiveer het. Ek dink aan hoe vinnig dit gebeur/Hoe vinnig gebeur dit? Dink aan godsdiens, hoe ek vir twintig-plus jare geprogrammeer was in ’n bepaalde godsdienstige tradisie en gepaardgaande mitologie, en hoe dit tot ’n kritiese mate gedeaktiveer is in ’n kwessie van niks meer as twee jaar nie. Dink ook dat dit nie net die akademiese kursus was wat ek gestudeer het nie; dat ander mense saam met my in dieselfde klasse gesit het en dieselfde materiaal bestudeer het, en hulle religieuse affiliasie min of meer ongeskaad aan die ander kant uitgekom het. Dink weer aan die navorsing wat ek nou doen op die aandele-indekse, en hoe dit aan die einde blyk nie te moeilik te wees om geld te maak nie, maar ook nie te maklik nie. “Wat is moeilik, en wat is maklik?” wonder ek. Dink weer aan wat ek nog die heeltyd gedink het my slegte/gebrekkige programmering was, of programmering wat ek opgetel het, want sekerlik het my ouers nie bedoel om my op ’n manier te programmeer wat dit moeiliker vir my sal maak om te oorleef en geluk te vind in die wêreld nie. Dink weer dat die gebrekkige programmering was dat ek gedink het dit moeilik moet wees om geld te maak: Dit moet ’n struggle wees. “Struggle ek steeds?” wonder ek. Nie regtig nie, dink ek. “Trading” is ’n bietjie moeiliker as wat ek op ’n stadium gedink het dit sou wees, of dit vat ’n bietjie langer om deur al die opsies te werk, maar ek het reeds heelwat gevorder, selfs in terme van wins en verlies. “Maar wat is maklik, en wat is moeilik?” kom die vraag weer. Ek weet dit is belangrik om dit te beantwoord, want vir dekades het ek geglo dit moet moeilik wees om geld te maak, om suksesvol te wees, om jou drome te realiseer. Dit moet ’n stryd wees. Maar hóé moeilik? Wanneer het ’n mens genoeg gesukkel?
“Die antwoord waarna jy soek al het jy nie die regte vraag gevra nie,” kom die gedagte uit die deel van my brein wat nie aktief aan die praat was in die stort nie, “is dat jy dit nooit sal maak nie. You’ll never make it. That was your actual programming. Die ‘struggle’ deel is net omdat jy iets moet doen. Jy moet probeer. Andersins, wat doen jy met jou lewe?”
In werklikheid was die somtotaal van die lesse wat ek in my ouers se lewens gesien het, en van die lesse uit die kerk, en van Radio Kansel, en van Job se gesukkel wat opgehou het na sewe maer jare maar my ouers se gesukkel was nimmereindigend – al was daar tye van hoop tussen in wat mens amper laat glo het die gesukkel is verby, was dat dit nooit gaan gebeur nie.
Is dit hoekom ook ék etlike kere al naby gekom het … net om elke keer terug te trek, vir redes wat ek nooit heeltemal kon verduidelik eens aan myself nie? Is dit omdat daar diep binne my die oortuiging was nie net dat ek moet sukkel nie, maar dat dit nooit sal gebeur vir my nie? Dat ek nooit suksesvol sal wees nie. Dat ek nooit finansieel gemaklik sal wees nie. Dat ek altyd sal sukkel – omdat dit so geskryf gestaan het lank voor ek geweet het wat óm my en binne my aangaan.
Natuurlik is dit ’n oppervlakkige wêreldbeeld. Natuurlik is dit niks meer as die resultaat van ’n kind wat die wêreld van volwassenes waargeneem het en veronderstellings gemaak het oor hoe die lewe werk, en hierdie veronderstellings wat verskans geraak het in sy gedagtes nie. Want dit hoef nie so te wees nie. Maar as die saad geplant is in jou brein dat dit so is, en so moet wees, en jy nie die gifplantjie vroeg genoeg in jou volwasse lewe uitruk nie, sal dit altyd bly groei, en uiteindelik die dominante plant word in die Tuin van jou Gedagtes, wat bepaal hoe jy dink oor dinge, hoe jy praat, hoe jy optree, hoe jy droom, hoe jy planne maak, hoe jy geld maak, en geld spandeer in die hoop dat jy meer geld sal maak, en hoe jy tyd spandeer in die hoop dat jy beter sal doen – eendag.
“Is dit maklik om geld te maak?” is die verkeerde vraag. “Is dit moeilik om geld te maak?” is uit die aard van die saak ook die verkeerde vraag. “Moet ’n mens sukkel?” is nie soseer die verkeerde vraag, as dat dit ’n simpel vraag is nie.
Die doek is skoon. Die verfblikkies is vol ryk skakerings uit my verlede, en uit my verbeelding, en uit wat ander mense jou leer as jy jouself oopmaak daarvoor.
Gaan finansiële onafhanklikheid ooit vir my gebeur? Feit is, dit het jare gelede al begin om vir my te gebeur – ek het myself net elke keer blind gehou daarvoor, en weggedraai daarvan. En dit gemaak op ander maniere, en in ander areas wat niks te make gehad het met geld nie.
Indien iemand my ooit ernstig vra vir advies oor geld “maak”, sal ek instem, op ’n paar voorwaardes. Een is dat hulle moet verstaan dat dit ’n “package deal” is: Jy gaan nie net meer geld “maak” nie; jy gaan jou lewe transformeer. Jy moet gereed wees daarvoor. Jy moet verstaan waar jy vandaan kom met die hele besigheid van geld “maak” en geld spandeer. Jy moet verstaan dat jy, voordat jy besef het wat aangaan, geprogrammeer was oor geld, en oor vele ander dinge. Weke, of selfs maande voor ons sal kom by die tegniese aspekte van hoe om ’n besigheid te begin, of hoe om ’n website op te sit, of hoe om te trade, sal jy boeke moet lees soos T. Harv Eker se Secrets of the Millionaire Mind, Joe Dominguez en Vicki Robin se boek, Your Money or Your Life (verkieslik die ouer weergawe), Wallace D. Wattles se 1910-treffer, The Science of Getting Rich, en selfs Robert Kiyosaki se Rich Dad, Poor Dad, en Jen Sincero se You Are a Badass at Making Money. Boeke soos Scott Adams se How to Fail at Almost Everything and Still Win Big, Daniel Kahneman se Thinking, Fast and Slow, en Bruce Lipton se Biology of Belief is streng gesproke verder weg van die onderwerp van geld, maar kan ’n groot verskil maak. En as jy wil leer trade, sal ons nie eens praat van die verskil tussen die Euro en Brent Crude voordat jy nie Mark Douglas gelees het nie.
MAANDAG 11 MAART 2019
“Wat is belangrik? Wat is jy veronderstel om te doen?” kom die gedagte vir die hoeveelste keer by my op soos ek die huis verlaat om aandete te gaan koop, waarna ek sal terugkeer huis toe om my werk voort te sit. (In kontras met my benadering, dink ek aan ander expat English teachers wat uitgaan vir 7-8 ure per dag om 4-6 ure lank klas te gee teen NT$600-$700 per uur.)
Drie opsies (ek sal soos gewoonlik nie daarin slaag om my voorkeur te verbloem nie):
1. Gee soveel as moontlik ure per dag klas teen ’n vasgestelde tarief, en hoop die mat word nie skielik onder jou uitgeruk nie, en dat die geld jou vir langer aan die lewe sal hou as wat logika suggereer.
2. Kry ’n sogenaamde permanente posisie, of ’n voltydse aanstelling, en hoop die mat word nie onder jou uitgeruk sonder waarskuwing nie – en indien wel, dat jy spoedig ’n soortgelyke posisie sal bekom, en dat die geld wat jy verdien, voldoende sal wees om jou vir jare lank aan die lewe te hou.
3. Leef eenvoudig, en beperk jou uitgawes. Doen genoeg deeltydse werk, of vryskutwerk, om jou uitgawes te dek. Spandeer ’n goeie persentasie van die res van jou wakker-ure elke dag om vaardighede te ontwikkel op meer as een gebied – kan verwant wees, maar dit hoef nie te wees nie, en om jou kennis uit te brei in ’n verskeidenheid onderwerpe. Gebruik hierdie kennis en vaardighede om meer as een bron van inkomste te ontwikkel; bronne van inkomste wat meer volhoubaar is, en meer standvastig op die langtermyn as enige van die deeltydse of voltydse posisies wat jy mag hoop om aan vas te hou.
DINSDAG 12 MAART 2019
Vraag is weereens: Vir wie sou ek hierdie advies aanbied? Sekerlik vir myself tien, vyftien, selfs twintig jaar gelede. En sekerlik vir ander “expats” wat hulleself onderhou met Engelse klasse in lande soos Taiwan, China, Korea en Japan.
Geld dit ook vir ander mense wat deeltydse werk doen, of vryskutwerk? Tot ’n mate. Daar is wel mense wat hulle toekoms en hulle grootste hoop vir ’n goeie lewe op die spel plaas in ’n meer tradisionele beroep, waar hulle toenemend meer geld sal verdien, en toenemend beter posisies sal beklee. Ek kan insien hoe hierdie guerrilla-benadering – bly mobiel; min bagasie; hou dinge eenvoudig; vat wat jy kan kry en hou uit so lank as moontlik – nie op hulle van toepassing sal wees nie.
Die geld in jou bankrekening is slegs ’n subatomiese partikel van die hoeveelheid geld wat reeds bestaan, en wat geen gevoel of opinie het daaroor om na jou kant toe te vloei nie. As geld kon “weet”, sou dit in elk geval geweet het dit sou nie bly by jou, op dieselfde manier wat ’n kledingstuk in jou kas sal bly hang vir jare nadat jy dit bekom het nie. Jy spandeer geld. Dan kom ander geld in. Jy deponeer geld in jou bankrekening, wat in elk geval beteken jy besit nie eens meer daai geld nie – jy leen dit vir die bank, waarvoor die bank jou rente sal betaal, en as jy dit wil terughê, sal hulle vir jou ander geld gee as wat jy vir hulle gegee het.
Steeds, geld – wat reeds bestaan en in omgang is – het geen gevoel of opinie daaroor om tyd te spandeer in jou besit nie. Jy’s nie spesiaal in daai sin van die woord nie. As jy jouself oopmaak daarvoor en die regte stappe neem om dit in ontvangs te neem, sál dit na jou toe vloei.
Dinsdagaand staan en wag ek by ’n besige kruising in die stad. Soos die mense verby my jaag op hulle bromponies en motorfietse, dink ek hoe elke een van hierdie mense ’n storie het – waarvan jy iets kon uitvind as jy ’n minuut of twee met hulle sou spandeer.
Min sou ek geweet het hoe ek net die volgende aand ’n geleentheid sou hê om uit te vind hoe waar dit is.
11:24
So stap ek en my vrou gisteraand so sewe-uur se kant van die restaurant af waar ons aandete geniet het, na ’n dokter se spreekkamer in ons buurt waarheen sy wou gaan vir haar verkoue. Soos ons op die loopgang stap verby ’n reeks besighede, sien ek uit die hoek van my oog ’n vrou stap uit by ’n psigiater se spreekkamer. (Ek het haar opgelet want sy het vir ’n oomblik gelyk soos iemand vir wie ek vir ’n tyd lank klasgegee het.)
Ons stap toe nog ’n paar besighede aan, en kom uit by die dokter. Ek sê totsiens vir my vrou, en stap voort op dieselfde loopgang.
Nie dertig sekondes later nie, hoor ek ’n stem uitroep: “Hey!” Siende dat ’n mens min Engels hoor in die strate van Taiwan, het ek onmiddellik vermoed dat ék die teiken was van die roep. Toe ek omkyk, sien ek ’n vrou naderstap, wat baie lyk soos die vrou wat by die psigiater uitgestap het.
“Where are you from?” val sy met die deur in die huis in.
Hier moet ek verduidelik dat ek na twintig jaar in Taiwan ’n beleid het oor hierdie vraag. As jy my beleefd nader, en sê, “Excuse me, may I ask, where are you from?” sal ek jou antwoord. As jy op my skree van ’n afstand af, en dan sonder enige inleiding inligting van my eis, gaan ek jou nie antwoord nie. Of, ek gaan nie die gesprek voer wat jy gedink het ek gaan voer nie. “Where are you from?” vra ek haar toe terug.
Geen antwoord nie, net ’n herhaling van háár vraag.
“Why do you want to know?” vra ek haar toe met ’n sweempie van ’n glimlag op my gesig. “Are you the police?”
Die volgende uur en ’n half sou dit duidelik maak dat dit die verkeerde vraag was.
Sy raak toe aggressief. “Why you don’t want to talk to me?” En toe, ’n paar sekondes later, ’n meer bisarre vraag: “Why you and you wife so poor?” Hierdie vermelding van my vrou het bevestig dat sy ons saam gesien het, voor sy met my begin praat het; heel waarskynlik, soos ek vermoed het, toe ons verby haar gestap het by die psigiater. Ek ignoreer haar, en soos ek om die hoek van die gebou gaan, begin ek toe vinniger stap, nou net omtrent een minuut van ons woonstel af.
Op hierdie punt het sy wegbeweeg van my af, maar het voorgegaan om vrae in my rigting te skree van die ander kant van die straat af. “Why you look down on me?” (Interessante wending, het ek gedink: Eers was ons “poor”, en nou voel sy ek sien neer op haar.) ’n Reeks woorde wat ek nie kon uitmaak nie, het die Engels gevolg.
Nog so tien meter verder, hoor ek hoe hardloop sy nader.
Wat doen ’n man wanneer hy in die publiek is, hy op aggressiewe wyse gekonfronteer word met ’n vrou wat hy nie ken nie – wat hy toevallig gesien het by ’n psigiater se spreekkamer, en die vrou kort daarna van ’n afstand af op hom afstorm? Nie net wou ek nie aangeval word nie, ek wou nie in ’n posisie wees waar ek myself met moontlike mag moes verdedig nie.
Die welbekende advies, “Run, Forest, run!” het die afgelope paar dae in my gedagtes rondgesweef. En so hardloop ek toe maar, in my plastiek sandale, met die vrou warm op my spoor. In die waas van die oomblik hoor ek ook iets soos ’n plastiekbottel wat in my rigting gegooi word. Om een of ander rede hol ek toe nie reguit op in die straat na ons stegie toe nie, maar af in die straat agter ons woonstelgebou. Ek hoor hoe sy gil, “I’m going to call the police!” Soos ek hardloop, vertaal my onderbewuste wat sy toe verder gil in Chinees: Stop hom! Stop hom! Hy’t …
Amper aan die ander kant van die straat sien ek ’n man wat die petalje dophou. Hy kyk toe eers na haar, toe na my, en gryp toe na my arm. Ek ruk weg, en sê vir hom in Engels, “She’s crazy! Call the police!” Dit laat hom toe twee keer dink, en ek gebruik die geleentheid om verby haar te hardloop in die rigting vanwaar ek gekom het, om die hoek, verby nog ’n paar winkels, om nog ’n hoek, af in ons stegie; sluit oop die deur van ons woonstelgebou, hol op by vier stelle trappe, en bel my vrou soos ek by ons woonsteldeur aankom.
Hygend sê ek vir haar: “Daar’s ’n crazy vrou wat my nou net aangeval het in die straat! Ek dink sy’s dalk op pad na jou toe!” My vrou was onseker van wat aan die gang was, maar ek kon hoor hoe skree die vrou in die agtergrond. “Sy’s klaar daar!” waarsku ek toe.
In die woonstel sit ek toe my vrou se sop-en-kluitjies en haar bottel Coke op die koffietafel neer (“Forest” het nog ge-“run” met ’n plastieksakkie ook in sy hand), kry vir my sokkies en trek my tekkies aan – om beter te kan hardloop, en bel die polisie soos ek weer die woonstel verlaat om moontlik my vrou te gaan red. Ek gee toe vir die offisier aan die ander kant ons adres, en vertel hom van die onstabiele ene wat my aangeval het. Ek lig hom toe ook in van my kommer dat my vrou dalk haar volgende teiken gaan wees.
Nie meer as ’n minuut later nie, is ek weer in die loopgang op pad na die dokter se spreekkamer toe. Soos ek verwag ek, staan die vrou wat my gejaag het, buite die spreekkamer, nou omring deur vier polisie-offisiere. “Dis hy! Dis hy!” skree sy in Chinees, met ’n kwaai vinger gelig in my rigting. Ek stap toe kalm verby die polisie, in by die spreekkamer, en sê vir my eggenote: Dís die vrou van wie ek gepraat het.
Vir die volgende paar minute verduidelik ek toe vir die polisie – een het my klaar aan die arm beetgehad – my kant van die storie. Siende dat my vryheid – in die waarste sin moontlik – op die spel was, reken ek toe dat dit pertinent is om hulle in te lig dat haar vertelling, onwaar soos ek geweet het dit was, dalk nie ’n kwaadwillige leuen was nie, maar die versinsel van ’n gees wat dalk nie een honderd persent gesond is nie. Ek sê toe vir hulle – kom saam met my. Ons stap toe af in die loopgang in die rigting van die psigiater se spreekkamer. Daar gekom, lig ek hulle toe in, in ietwat inkorrekte Chinees, dat ek 99 persent seker is daarvan dat ek haar gesien uitstap het by die spreekkamer nie meer as een minuut voor sy my gekonfronteer het nie.
Seker noodsaaklik om te noem op hierdie punt dat ek heeltemal goed verstaan dat daar mense is met geestelike steurnisse, en mense wat lei aan chemiese wanbalanse. Ek sien nie neer op mense met gesondheidsprobleme nie – fisies of andersins. Die feit dat ek na haar verwys het as “crazy”, was nie ’n mediese diagnose nie, maar ’n eenvoudige opmerking gebaseer op haar bisarre gedrag ten koste van my in die publiek. Ek hou dit ook nie teen enige iemand indien hulle ’n psigiater wil spreek nie. Hoekom sou ek? Sien ek neer op my vrou wat ’n dokter wil sien vir haar hoes en seer keel? As ’n persoon egter aggressief teenoor my optree in die publiek, en my vrou se welstand bedreig, en die polisie bel en vir hulle ’n storie vertel dat ek haar aangeval het of iets (later het dit uitgekom dat ek kwansuis geld by haar gesteel het terwyl sy met my gepraat het, wat die “Why are you so poor?” opmerking verduidelik), gaan ek dit beslis nie vir myself hou dat ek reken sy in staat is om versinsels van haar verbeelding te glo nie, gebaseer op die feit dat ek haar gesien het by ’n psigiater.
Die polisie-offisiere – daar was drie van hulle saam met my, seker vir in geval ek besluit het om weer aan die hardloop te gaan, vra toe vir die ontvangsdame by die sielkundige of daar ’n vrou by hulle was enkele minute gelede. Die ontvangsdame kom toe uit op die loopgang, kyk af in die rigting waar die luid ene steeds staan en wag saam met die ander offisier, en knik stadig haar kop.
Ek kon sien hoe die offisiere se houding jeens my verander. Ek verduidelik toe weer in Chinees (waarvoor ek sekerlik ten minste ’n C+ sou gekry het) wat gebeur het, hoe sy met my ’n gesprek probeer aanknoop het, hoe sy onbeleefd was en ek nie met haar wou praat nie, hoe sy op my geskree het van die ander kant van die pad af en my met ’n bottel gegooi het, hoe sy op my afgestorm het en ek ge-run-Forest-run! het, hoe ’n man my gegryp het in die straat (het sý jou gegryp, wou die offisier in Chinees eers weet), en hoe ek by die huis eers my vrou, en toe die polisie gebel het. Die een offisier wys toe op die CCTV-kameras in die omgewing, met die implikasie dat dit sekerlik sou bevestig wie se weergawe korrek is.
Ons stap toe terug na die ander dokter se spreekkamer toe. Die ander pasiënte wat saam met my vrou gewag het in die klein vertrek, kyk toe meer simpatiek na ons, en wys dat ons moet kalmeer en moet sit – dit sal alles oukei wees.
Omdat ék ook die polisie gebel het, wil hulle toe hê ek moet saam met hulle na hulle stasie toe gaan om ’n verklaring af te lê. My vrou sou egter agterbly om die dokter te sien, so ek wou eers versekering hê dat die Chinese vrou nie in die omgewing gaan wees nie. Hulle verseker ons toe dat sy reeds weg is saam met ’n vroulike offisier.
Ek klim toe agter in die polisie-motor, en ry die kilometer of so na hulle kantoor toe. Daar aangekom, lei die een my na wat duidelik die agterkant van die gebou is, in by ’n deur na wat lyk soos ’n kelder, verby ’n blaffende hond in ’n hok, en in by ’n lang, smal kantoor met opgestopte mure, ’n paar lessenaars, en ’n TV hoog op ’n rak met ’n blou skerm en twee Chinese karakters wat oor die skerm gly. Die een offisier verduidelik toe dat alles oukei is, en ek net ’n verklaring moet aflê. Ek gee toe vir hom my Taiwannese ID-kaart, en hy vra toe vir my om weer die hele storie te vertel. Wat ek toe weer doen, in my beste Chinees. Na nog ’n paar vrae, lees hy toe vir my terug wat hy geskryf het, met my wat hier en daar vra vir ’n verduideliking.
Saam met my ID-kaart, sien ek toe ook die vrou se ID-kaart, en ek vermoed toe hoekom ek in die kelder is: Die vrou is ook in die gebou, en hulle wou waarskynlik nie hê dat sy weer moes opvlam nie.
’n Polisieman in gewone klere het intussen my vrou gebring, en na ek die offisier wat my verklaring geneem het, se blad geskud het, het ons die paar blokke huis toe gestap.
Alles in ag genome, het die storie seker heel goed verloop. Vier dinge het in my guns getel, en ek reken die vrou het nie een van hulle verwag nie. Ek was binne ’n paar minute terug op die toneel, ten spyte van die teenwoordigheid van die polisie, en ten spyte daarvan dat sy op ’n afstand al na my gewys het as die een wat X, Y of Z gedoen het; ek het self die polisie gebel, en vir hulle genoem dat ek bekommerd is oor my vrou se veiligheid vanweë hierdie persoon se gedrag; ek kon in Chinees my kant van die storie vertel; ek kon dit met hulle deel dat ek vermoed sy ’n gesondheidsprobleem het wat haar vertelling sterk kon beïnvloed het.
Een ietwat onaangename gevolg van die insident is dat ’n hele paar mense in die buurt waar ons al amper vyf jaar woon, my straat-af gesien hardloop het met ’n sakkie kos in my hand, en ’n vrou wat ewe entoesiasties agter my aanhardloop terwyl sy gil dat sy die polisie gaan bel, en dat ek iets aan haar gedoen het. Ek moet natuurlik weer gesig wys in hierdie buurt, in dieselfde strate en stegies, en verby dieselfde winkels stap waar ek agter in ’n polisie-motor geklim het.
’n Mens moet seker maar net ’n dik vel hê, praat ek myself moed in, en jou kop hoog hou. Watse ander keuse het jy immers?
O ja, en ek moet dalk twee keer dink voor ek met vreemdelinge praat in die straat.
Die loopgang waar ons afgestap het
Die straat waar die vrou op my afgestorm het
Die straat agter ons woonstelgebou waar ek myself verbeel het ek is in ‘n 1990’s film
Die welbekende advies, “Run, Forest, run!” het die afgelope paar dae in my gedagtes rondgesweef. En so hardloop ek toe maar, in my plastiek sandale, met die vrou warm op my spoor. In die waas van die oomblik hoor ek ook iets soos ’n plastiekbottel wat in my rigting gegooi word. Om een of ander rede hol ek toe nie reguit op in die straat na ons stegie toe nie, maar af in die straat agter ons woonstelgebou. Ek hoor hoe sy gil, “I’m going to call the police!” Soos ek hardloop, vertaal my onderbewuste wat sy toe verder gil in Chinees: Stop hom! Stop hom! Hy’t …
