Daar is ’n paar dinge wat ek begin het om te realiseer hierdie jaar. Hierdie proses moet voortgaan in 2014.
In die lig van die hele die-mens-is-’n versameling-atome-wat-voortdurend-hernu-storie, die volgende advies: Dink dit, en word dit.
DINSDAG 31 DESEMBER 2013
Instink – of begeerte – wil mens altyd dwing om jouself op te psyche op hierdie laaste dag van nog ’n jaar. Jy verbeel jouself dinge gaan binnekort vinniger begin vorentoe beweeg. Drome gaan binne die volgende paar weke realiteit word. Teen einde Februarie … dan, teen einde Maart …
Een brokkie advies: Aanvaar die moontlikheid dat dit jou nog ’n paar maande kan vat om ’n paar dinge te bemeester, en om al die besluite te neem wat deel is van wat uiteindelik ’n suksesvolle onderneming sal wees.
* * *
Gewoonlik op hierdie tyd van die jaar (23:36) kan ek nie wag dat die formaliteite verby kan gaan sodat ek voort kan gaan met my werk nie. So is dit ook nou.
2011 was ’n goeie jaar.
2012 was ’n goeie jaar.
2013 was ook ’n goeie jaar – en ek sê dit nie net om nie die jaar se gevoelens seer te maak nie!
Ek gaan beslis die jaar beter uit as wat ek dit binne gegaan het. Ek het my familie gesien. Ek het nog van my skryfwerk gepubliseer. En ek het hard gewerk daaraan om meer geld te maak. Aan die ander kant het ek nie baie tyd gespandeer aan my Chinees nie. Ek het ook nie veel geoefen buiten my fietsryery nie. En ek het nie veel gewig verloor nie – hoewel ek ook nie juis gewig opgetel het nie. Oor die algemeen moet ek tog sê, ek is gelukkig met wat ek gedoen het in 2013.
* * *
Ralph Waldo Emerson het gesê: “Finish each day and be done with it. You have done what you could. Some blunders and absurdities no doubt crept in; forget them as soon as you can. Tomorrow is a new day; begin it well and serenely and with too high a spirit to be encumbered with your old nonsense.”
Ek was ietwat geskok gister toe ek herinner word daaraan dat ons vanaand na ’n Oujaarspaartie toe gaan, met die implikasie dat môre die begin van ’n nuwe jaar is.
As ek sê ek wil nie hê hierdie jaar moet eindig nie, bedoel ek nie dat ek wil vashou aan dit wat verby is nie. Wat ek wil hê, is om môre – die eerste dag van 2013 – op te staan, en om naatloos voort te gaan met alles wat ek hierdie jaar gedoen het.
Ek wil nie ophou en dan weer begin nie. Ek wil voortgaan.
* * *
Vandag is ook ’n goeie dag om waarde te put uit die advies van Mary Schmich: “Whatever you do, don’t congratulate yourself too much, or berate yourself either. Your choices are half chance. So are everybody else’s.”
Dit gesê, jy is steeds tot ’n groot mate self verantwoordelik vir die enorme hoeveelheid sukses en geluk wat jou kant toe kom in 2013. En siende dat dit so is, maak seker jy doen wat jy kan om dit te realiseer.
———–
Teks van die Mary Schmich artikel, “Advice, like youth, probably just wasted on the young” was gebruik deur Baz Luhrmann in sy 1999-snit, “Everybody’s Free (To Wear Sunscreen)”. Die oorspronklike artikel is op sy beurt soortgelyk aan die 1927-gedig deur Max Ehrmann (1872-1945), getitel “Desiderata”. ’n Kort uittreksel: “With all its shams, drudgery, and broken dreams, it is still a beautiful world. Be cheerful. Strive to be happy.”
Die laaste dag van die jaar is soos die laaste wakker uur van ’n dag: Sommige mense ly aan ligte skok en teleurstelling dat dit verby is, dat dit wat jy nie vandag gedoen kon kry nie, moet wag vir môre.
Oor ’n paar ure is 2011 verby.
Hierdie was ’n goeie jaar, ’n besonderse jaar. My en Natasja se verhouding was van die begin af van so ’n aard dat ons nie ’n dokument nodig gehad het om te weet ons hoort bymekaar nie. Nietemin, verlede maand het ons na amper sewe jaar amptelik en wettiglik trou aan mekaar gesweer. Op die werksfront het ek hoofsaaklik op twee kommersiële projekte gefokus. In Februarie het ek ook begin om weer die beste ure van my dag te spandeer aan my skryfprojekte – iets wat ’n so te sê daaglikse realiteit geword het. En laastens, ek het heelwat tyd gespandeer die afgelope twaalf maande by ’n tandarts genaamd Harmony, met die gelukkige resultaat dat ek uiteindelik weer behoorlik kan eet.
Vanuit die posisie waarin ek myself op hierdie oomblik bevind, as gevolg van wat ek gedoen het tussen Saterdag 1 Januarie en nou, Saterdag 31 Desember, lyk 2012 asof dit dalk net ook ’n goeie jaar mag wees.
’n Nota van Dinsdag 4 Januarie 2011 mag dalk gepas wees: “’n Jaar in ’n mens se lewe is soos ’n kind. Jy kan beplan, jy kan voorberei, en jy kan hoë verwagtinge koester. Maar uiteindelik moet die kind toegelaat word om sy eie gang te gaan, om sy eie karakter te ontwikkel. Jy kan, en moet, leiding gee, maar aan die einde sal jy moet vrede maak: Doen jou absolute bes, en vertrou vir die res.”
Mag 2012 ’n goeie jaar wees, vir myself, vir my beminde, en vir al ons vriende en familie. En mag dit ’n goeie jaar wees vir alle goeie mense op hierdie planeet wat elke dag hoop en stry vir ’n beter dag.
Presies een jaar gelede het ek in ’n ander vertrek in hierdie woonstel gesit en gedink dit sal ’n goeie idee wees om ’n laaste stuk van die jaar te skryf eerder as om te gaan dronk raak in die stad saam met ander buitelanders. Ek het geskryf (en sou meer daaroor geskryf het as ek nie tog aan die einde ’n paar biere gaan wegkap het nie) van planne wat gekom het, en planne wat nog gaan kom, van literêre projekte, idees waarmee geld gemaak kan word … en van die toilet wat water drup in die emmer onder die pyp.
Dis Vrydag 31 Desember 2004, om drie minute oor een op ’n winterse middag. Die rede hoekom ek so vroeg al begin om hierdie stukkie teks te produseer, is omdat ek vanaand by my vriendin N.S. se Nuwejaarsparty ’n verskyning gaan maak, en derhalwe nie rondom die middernaguur agter my rekenaar gaan sit met my vingers plegtig hangende bokant die sleutelbord nie – soos ek soms reken dit ’n besete, of obsessiewe skrywer betaam.
Hierdie is dus, benewens die lys wat ek besig is om saam te stel in my notaboek oor die dinge wat definieer wat mens is of wil wees, die laaste teks wat ek hierdie jaar gaan produseer. (Sekerlik is daar nog ’n paar ure oor voor ek my twee klasse moet gaan aanbied, maar ek het die gek idee gekry om die vloer plek-plek met ’n besem by te dam, en die oppervlakke waar ek ornamente en boeke uitstal met ’n verestowwer op te kikker. En siende dat hierdie tipe aktiwiteit onnodiglik lank uitgerek kan word met smoke breaks en nog meer aantekeninge oor definisies en etikette van menslike bestaan, reken ek tyd vir sit agter die rekenaar tydens hierdie spesifieke kalenderjaar is … getel.)
Die jaar 2004 was goed; en indien nie altyd goed nie, meestal bevorderlik vir goeie dinge.
Volgende jaar? Wie weet wat niemand kan weet nie? Aardbewings, siektes, oorlog; inkomstegenererende bedrywe, en dan bedrywe wat goeie resultaat van ’n ander aard sal bewerkstellig; lekkende pype in die badkamer, nuwe rekenaars, en onvergeetlike movies; die beste pizza wat ek ooit in my lewe gehad het, nuwe teorieë, en nog gedigte wat nie altyd rym nie; baie geld, min geld, wasgoed, skottelgoed, gebreekte TV’s en wasmasjiene wat een van die dae gaan breek; CD’s wat oor en oor geluister gaan word, voëls wat buite klets, en vlermuise wat gaan wonder hoe hulle weer by my kombuis gaan inbreek; fietswiele wat gaan pap word op die mees ongeleë tye, nuwe tegnologiese ontdekkings, medisyne wat mense wat gedink het hulle gaan doodgaan, beter gaan maak, en lank uitgestelde besoeke aan die tandarts; koffie saam met vriende, twaalf kilogram vet wat amper oornag gaan verdwyn, en duur Amerikaanse sigarette wat vir dae of weke op die 7-Eleven se toonbank gaan wag vir iemand anders om hulle te koop; dae en nagte wat gespandeer gaan word in diepe bepeinsing, vrae, antwoorde, gemeenskap, samesyn, liefde …
Mag lesers en skrywers, en tandartse en ingenieurs en bediendes en besigheidsmense, en susters en broers en ouers en kinders en ander familie en vriende ’n volgende jaar geniet wat bevorderlik is vir ’n goeie bewussyn, en vir meestal goeie eindresultaat van hul lewens.
Mag 2005 ’n goeie jaar wees. En so ook 2006, en 2007, en 2008, en … as jy ’n goeie patroon gevestig het, hoekom dit versteur?
’n Paar bladsye gelede het ek plegtig TOTSIENS gesê. Nou sit ek hier, agter my rekenaar, en ek vryf die sweet van my voorkop in saluut aan die leser wat dit tot hier gemaak het.
Die eerste gedeelte van hierdie laaste INLEIDING begin met ’n stuk wat ek geskryf het soos mense besig was om kroeë op te vul vir Nuwejaarspartytjies (2003/2004). In die tweede gedeelte verwys ek na ’n paar drome wat oor die jare in my geheue vasgehaak het. Die laaste deel word opgeneem deur administrasie vir die derde deel van hierdie literêre projek.
I. Wat ek hierdie jaar beplan het/Wat ek hierdie jaar beplan
Dit is Woensdag 31 Desember 2003, om 25 minute oor 11 in die nag. Daar’s nog 35 minute oor van hierdie jaar. Omdat dit my gewoonte geraak het om iets te skryf op hierdie uur, omdat dit gewoonlik ’n goeie idee is, en omdat ek nie lus is om ’n fortuin te betaal om saam met ’n klomp vreemdelinge gesuip te raak by een of ander kroeg nie, sit ek waar ek meeste van my tyd spandeer het hierdie jaar: agter my rekenaar, besig om te skryf.
Soos die titel [van hierdie onderdeel van die “Inleiding”] aandui, het ek besluit om nie te skryf oor treine, vrouens, Engelse klasse, of die feit dat jy goedkoop drank by die 7-Eleven kan koop op Oujaarsaand nie. Hierdie stuk sal handel oor planne.
Daar was planne aan die einde van verlede jaar, en daar was planne aan die begin van hierdie jaar. Daar was planne in Meimaand, en daar was planne in Julie. Daar was ook planne in Augustus, September, Oktober, November, en Desember. En dan, soos dit ’n Oujaarsaand betaam, is daar planne vanaand.
My plan aan die begin van hierdie jaar was om einde Februarie [2003] my ballingskap op te hef en terug te keer na Suid-Afrika. Dit was wat ek nou noem ’n “liberale plan”. Ek het nie genoeg geld gehad nie, en ek het nie werklik geweet wat ek sou doen in Suid-Afrika nie. Ek het wel gehou van die “rewolusionêre” aard daarvan. Omdat die plan ietwat mallerig was, het dit egter ’n reaksie ontketen wat ek nou die “konserwatiewe respons” noem. Ek het (weereens) gereken, “Eintlik is hierdie plek nie so sleg nie,” en dat om in Taiwan aan te bly tot die einde van 2003 heel moontlik ’n positiewe uitwerking sou hê op my finansiële welstand en professionele ontwikkeling.
Teen Meimaand het ek vorendag gekom met die idee dat ek nooit hier in Taiwan, of met English teaching genoeg geld gaan maak nie. “Ek het nodig om besigheid te doen!” het ek uitgeroep. En siekerig eenkant toe gehoes van vyf jaar se bestaan in ’n vensterlose woonstel.
Teen Junie was ek gatvol. Ek het myself voortgestu op die inkwalms van my notaboek waarin ek verwoed notas en gedigte opgeoffer het as kompensasies vir alles wat nie goed was in my lewe nie.
Teen Julie het ek vas besluit ek gaan Februarie 2004 my ballingskap ophef, en in Bronkhorstspruit of Middelburg ’n karavaan in my familie se agterplaas trek. Inligting is versamel, beloftes is gemaak, en takkies is plegtig van ’n droë boom in die tuin afgebreek – en in ’n vaas geplant terug in Taiwan om my te herinner aan my belofte, net vir in geval ek vergeet.
Die boom op ’n plaas buite Middelburg
Augustusmaand het die briljante plan opgelewer om my werk te los by die kleuterskool, en eerder al die geld wat ek nodig het, bymekaar te maak met “Besigheid!” Einde September het my in ’n nuwe woonstel gesien, uiteindelik, na amper vyf jaar in Nommer Vyftien.
Al die vrye tyd wat ek skielik elke dag voor my gesien uitstrek het, het uiteindelik een ding duidelik gemaak: Ek is, in die eerste en laaste plek, ’n skrywer. Die projek getiteld “Persoonlike Agenda” was my primêre projek vanaf Februarie. Dit het my primêre projek gebly die hele jaar deur. Dit was ook waarmee ek myself besig gehou het op oggende, middae, en aande wat ek eintlik “Besigheid!” moes doen.
Wel het ek uiteindelik aan ’n paar idees begin werk wat as besigheidsprojekte bestempel kan word, voortgegaan om aan ’n paar ander te werk wat ek vroeër op ys geplaas het, en een projek afgehandel. My Chinees het ook gebaat by meer tyd wat ek daaraan kon spandeer. Ek was oor die algemeen gelukkiger die afgelope paar maande, soos ek was in die eerste helfte van 2001 – toe ek ook meeste van my tyd in my woonstel gespandeer het, hard aan die werk aan my eie projekte.
Dit is Woensdagaand 31 Desember 2003. Dis twee minute voor middernag. Twee minute voor ’n nuwe jaar. Twee minute oor van ’n goeie jaar …
* * *
Dis Donderdag 1 Januarie 2004. Dis een minuut oor middernag. Dis die begin van ’n nuwe jaar. Vuurwerke raas soos masjiengewere in die verte. Die water drup uit my toilet. Die rekenaar se waaier raas, en my vingers dans epilepties oor die sleutels. Welkom by ’n nuwe tydeenheid in ons lewe.
Woensdag 7 Januarie 2004
Hier is my planne en voornemens vir die volgende drie jaar:
[…]
Dit gesê, ek sal baie graag my ballingskap wil ophef soos ek altyd gehoop het dit sal gebeur – deur my besittings en my persoon terug te vervoer na die plek vanwaar ek vertrek het op 16 Januarie 1999. Hoe dinge daarna sal uitwerk, is hoe dit sal uitwerk. Ons maak planne, en dan is daar realiteit. Ons moet egter aanhou planne maak, anders wag ons dalk heeldag en -nag vir ’n bus wat moontlik eers oor vyftig jaar gaan kom. Ons bepaal nie alles wat met ons gebeur nie, maar totdat dinge wel gebeur, moet ons onsself produktief besig hou. Sodoende kan ons natuurlik ook beïnvloed wát met ons sal gebeur, en moontlik selfs wanneer.
II. Drie drome
Ek was nog baie jonk, miskien vyf of ses. Ek het gedroom ek en my ouers en my suster (my jongste suster was nog nie gebore nie) ry in ons stasiewa in een of ander stad. Dit was aand. Ons het bewus geraak daarvan dat iemand ons agtervolg. Later was ons in ’n woonstel. Almal behalwe ek het al geslaap. Die mense wat ons agtervolg het, probeer toe by die woonstel inbreek. Ek was die enigste een wat hulle kon uithou, maar al wat ek gehad het om myself en almal in die woonstel te beskerm, was ’n boksie vuurhoutjies.
As tiener het ek gereeld ’n spesifieke tipe droom gehad. Ek sou in gevaar wees. Ek het geweet iemand sou my kon help … as ek net ’n goeie skree kon gee. Die probleem was, ek kon nooit enige klank produseer nie.
Die derde droom word nog steeds van tyd tot tyd deur my onderbewuste opgetower met verskillende agtergrondstories. Ek sal tussen ’n groep mense wees – sê maar by ’n bruilof in ’n groot tuin, en dan begin ek my eie rigting instap. Na ’n rukkie raak my treë al hoe langer. Die treë raak mettertyd so lank dat ek vir enkele oomblikke in die lug sweef. Ek sal dan so in my skik raak met hierdie vermoë dat ek doelbewus my treë al hoe meer uitrek. Dit vat gewoonlik nie lank voordat ek glad nie meer grond vat nie.
III. Administrasie
Die inleiding van die laaste deel van hierdie literêre projek is korter en meer beskeie as die inleidings tot BOEKE EEN en TWEE. Ook die inhoud is anders georganiseer.
Februarie het ’n plan opgelewer. Hoofstuk Een volg die koers van hierdie plan oor die verloop van net meer as ’n week. Hoofstuk Twee bevat ’n paar notas uit Januarie en Februarie. Februarie was nie net die slagveld van ’n plan nie, dit het ook ’n nuwe, tydelike bestel aan bewind gebring. Hoofstuk Drie bevat die amptelike geskiedenis van hierdie Kommersiële Diktatorskap. Ek het ook tot ’n sekere begrip gekom tydens die eerste week van die nuwe bewind. Die ontwikkeling daarvan kan aanskou word in Hoofstuk Vier.
Hierdie is dan: Die DERDE EN FINALE BOEK van DIE PERSOONLIKE AGENDA VAN BRAND SMIT.
