BrandSmit.net

DINSDAG 13 OKTOBER 2020

Om op te som wat ek sê in stukke soos “’n Onderwerp waaroor ek eintlik nie gedagtes wil hê nie” (Desember 2019): ’n Kombinasie van faktore het blanke Suid-Afrikaners langer as ’n eeu in staat gestel om swart Suid-Afrikaners te onderdruk en uit te buit, ten spyte daarvan dat blanke Suid-Afrikaners in die minderheid was, en ten spyte van eeue van soms suksesvolle gewapende weerstand teen blanke uitbreiding na gebiede wat deur swart stamme en nasies gesien was as hulle jurisdiksie.

Vir hul ontginning van hierdie kombinasie van faktore, moet blanke Suid-Afrikaners vrede maak met hul gewetens – of vrede maak met hulle voorouers.

Hier’s die kontroversiële punt: As dit waar is dat ons as volwassenes tot ’n groot mate verantwoordelik is vir die manier waarop ons die werklikheid ervaar, moet swart Suid-Afrikaners vrede maak met hulleself – of met hul voorvaders en -moeders.

DINSDAG 22 DESEMBER 2020

Sê ek die onderdrukking en uitbuiting wat swart Suid-Afrikaners ervaar het, was hulle eie skuld? Dis ’n hoogs omstrede vraag, en ek worstel daarmee.

As dit onmoontlik was vir swart mans en vrouens sedert, sê, 1880, om meer suksesvolle weerstand te bied teen hulle uitbuiting en onderdrukking deur gewone witmense, en teen die wette en regulasies van ’n wit regering, ten spyte daarvan dat daar sewe of agt swart volwasse mans en vrouens was vir elke wit volwasse man en vrou, dan moet ’n mens die gevolgtrekking maak dat witmense eenvoudig slimmer is as swart mense, of magtiger is as swart mense, of beide. Ek weier om dit te aanvaar. Dit is die argument van wit opperheerskappy.

’n Alternatiewe verduideliking is dat ’n meerderheid van swart mense hulle lot aanvaar het, en bloot gehoop het op beter dae. Maar wat sê ’n mens vir so ’n persoon – wat net sy of haar lot aanvaar en hoop op ’n beter môre? Wat sal jy, die leser, sê as dit jou broer of suster of vriend was? Sou jy hierdie houding aangemoedig het?

Ek verstaan as dit mense se houding is. Dis menslik. Dis normaal. Meeste mense doen dit. Maar – moet dan nie later die wêreld, die samelewing, of ander mense wat groter of sterker as jy is – of wat jy beskou as groter of sterker as jy – blameer vir jou ervaring van die realiteit nie! Wees eerlik en erken: Ons was maar net menslik. Ons het ons lot aanvaar en maar net gehoop op beter dae, terwyl ons ’n groter verskil, aansienlik vroeër, kon gemaak het as ons meer aktief was in ons weerstand.

En vir die rekord: Ek praat nie net van gewapende weerstand en geweld nie. Daar is talle historiese voorbeelde van die effektiwiteit van passiewe weerstand. Veral as jy jou onderdrukker oortref in getalle.

* * *

Sommige mense sal my wil herinner aan die almag van die apartheidstaat, hoe brutaal die sekuriteitspolisie kon wees, en hoe wette en regulasies dit moeilik gemaak het vir gewone swart mans en vrouens om vooruit te gaan in die lewe. Geen redelike mens ontken dit nie.

* * *

Siende dat ek momentum gevang het met onderwerpe wat ’n mens nie mag aanroer nie, hier’s nog een: Die groepe Afrikaanssprekende boere en hul families wat in die 1830’s hulle ossewaens gepak het en meestal uit die Oos-Kaap die binneland van Suid-Afrika ingetrek het, was hulle magtig? Gewapende swart krygers het hulle gekonfronteer op verskeie plekke, hulle aangeval, en in sommige gevalle heeltemal uitgewis – oumens, man, vrou, en kind. Tog het hulle op hulle eie, sonder enige hulp van ander moondhede, lewens vir hulleself gevestig in Natal, Vrystaat, en die ou Transvaal. Hoe het hulle dit gedoen amper ’n honderd jaar voordat hulle die militêre mag, infrastruktuur, en wette en regulasies van ’n moderne staat kon inspan?

En nou dat ons op die onderwerp is, die Slag van Bloedrivier was nog altyd vir my ’n fassinerende gebeurtenis. Sover ek weet, betwyfel geen historikus die getalle op die dag nie – aan die een kant tussen 400 en 500 volwasse Voortrekkermans, opgeskote seuns, en diensknegte, en aan die ander kant, 10 000-15 000 geharde en geoefende Zoeloe-impi’s. Hoe het dit gebeur dat die Voortrekkers so ’n deurslagtige oorwinning behaal het? Was dit net die feit dat hulle voorlaaiers en ’n klein kanon gehad het? Gestel dertig mans met messe in hulle hande storm af op een man met ’n rewolwer. Die man met die rewolwer het genoeg patrone, maar hy kan net ses op ’n slag skiet voordat hy moet herlaai! Hoe op aarde kan hy staande bly?

[22/02/21: Volgens die historikus, Victor Davis Hanson, maak vrye burgers om verskeie redes beter soldate as hulle vyand op die slagveld wat minder vry is. Ek reken die burgers by Bloedrivier was vryer as die krygers van die absolute monarg, Zoeloe koning, Dingaan. Drie ander faktore het ’n rol gespeel in die Boere se oorwinning: ’n kompakte gevegsformasie, ’n versperring van ossewaens van waaragter die burgers kon skiet, en voldoende ammunisie wat maklik verkrygbaar was in die hitte van die geveg. Hierdie faktore het ook in 1879 ’n groep van ongeveer 150 Britse soldate by Rorke’s Drift in staat gestel het om ’n reuse oormag van Zoeloes te stuit (kraalmure en sakke mieliemeel het die versperring voorsien). Toe ’n Britse leër by Isandlwana wat twintig keer groter was as die groep by Rorke’s Drift nié hierdie drie maatreëls gevolg het nie, is hulle totaal vernietig deur die Zoeloe impi’s.]

DONDERDAG 28 JANUARIE 2021

Mense wat uitgebuit of onderdruk was, of wie se voorouers dit ervaar het in ’n vroeër historiese periode, moet aanvaar dat hulle of hulle voorouers tot ’n mate verantwoordelik was vir hulle eie omstandighede deur die situasie te aanvaar en nie harder weerstand te bied nie. Om verantwoordelikheid te aanvaar, is om jouself te bemagtig, want jy herken dat jy of jou voorouers die mag gehad het om iets te kon doen aan die situasie – al het jy of jou voorouers om verskeie redes nie harder teruggedruk nie. Hou aan met ’n slagoffer narratief, en jy doen presies die teenoorgestelde. Jy herinner jouself en jou kinders en hulle kinders om elke hoek en draai, en met elke geleentheid, dat jy nie die vermoë het om in moeilike situasies suksesvol weerstand te bied nie. Op die korttermyn kan jy politieke wins maak as mense simpatiek is, maar wat is die langtermyn prys wat jy en jou kinders en kleinkinders gaan betaal vir hierdie posisie?

Ek reken dis beter om te sê: “Ons het die mag gehad om terug te druk, maar dit nie gedoen nie … of nie hard genoeg terug gedruk nie, of nie genoeg van ons het dit gedoen nie. Hulle het met ons koppe gesmokkel; ons laat dink ons was te swak om weerstand te bied. Maar ons hét die mag gehad en dit nie gebruik nie. Dit – is iets waarvoor óns verantwoordelikheid moet neem.”

Die dag wat jy verantwoordelikheid neem, is die dag wat jy nie meer ’n slagoffer is nie – wanneer jy ophou dink aan jouself as ’n swakkeling.

______________________

DINSDAG 8 DESEMBER 2020

My posisie oor maskers:

Punt een: Mense met verkoue of griep of Covid moet maskers dra, om te verhoed dat hulle sieker raak, en om nie ander mense aan te steek nie.

Punt twee: Daar is mense wat argumenteer dat die regering gesonde mense moet verplig (deur hulle te dreig met arrestasie of boetes) om maskers te dra, omdat sommige siek mense nie maskers dra nie. As almal maskers moet dra, so reken hulle, is die kans groter dat siek mense maskers sal dra.

Punt drie: Sommige mense (spesifiek op Twitter, in Taiwan) is dankbaar daarvoor dat die regering streng is, en mense verplig om maskers te dra. My opinie is dat volwassenes nie kinders is nie – en die regering nie hulle pa of ma is nie. Meeste volwassenes is heeltemal in staat daartoe om vir hulleself te besluit wanneer dit nodig en redelik is vir hulle om maskers te dra – en om hulle kinders te onderrig om dieselfde te doen. ’n Sogenaamde streng regering wat gesonde mense wil arresteer of wil beboet omdat hulle nie maskers dra nie? Problematies, om die minste te sê.

VRYDAG 11 DESEMBER 2020

Dis Maandagoggend. Almal kry ’n notifikasie van die regering op hulle fone. TV-nuus en sosiale media herhaal dieselfde boodskap: Daar’s ’n reusagtige vlieënde piering in die lug bokant die hoofstad. “Moenie die moeite doen om te kyk nie, want dis onsigbaar,” word mense vertel. “Maar glo ons – dis daar!”

Burgers word beveel om sonder versuim hulle huise te verlaat met niks anders nie as die klere aan hulle lywe. Almal moet vlug na die naaste woud of bergagtige area, en daar bly vir drie tot ses weke. Die regering, so word hulle verseker, sal kospakkies uit vliegtuie gooi.

“Komaan almal! Laat julle hol! Nou!” kom die boodskap oor en oor.

Sal mense dit glo? Sal hulle alles net so los, die kinders en miskien die hond en kat gryp en vlug na die naaste woud toe?

’n Klein persentasie van die bevolking het sulke blinde geloof in hulle regerings dat hulle onmiddellik al gillende in die straat af sal hardloop. Die waarskynlikheid is ook groot dat hulle later, in die woud om ’n klein vuurtjie, sal beweer dat hulle inderdaad die piering gesien het.

Meeste mense sal ten minste vir ’n paar minute na die lug staar, ten spyte daarvan dat die aankondiging gesê het die piering is onsigbaar. ’n Persentasie van hierdie mense sal redeneer dat, hoewel hulle met hulle eie oë niks kan sien wat lyk soos ’n tuig van die buitenste ruim nie, dit immers die regering is wat die aankondiging gemaak het. En die regering het later in die dag allerlei mense ingebring wat baie amptelik en ernstig gelyk het, en hierdie mense het beaam dat die piering werklik is, en dat mense wat nog nie gevlug het nie, dit so spoedig as moontlik moet doen. Dis genoeg oortuiging vir hulle, sal hierdie mense sê. “Laat ons ook maar hardloop.”

’n Kleiner groep sal skepties wees van die begin af. Hierdie mense sal beskuldig word daarvan dat hulle almal in gevaar bring met hulle uitdagende en onverantwoordelike houding. “Wat ook al in die piering is, gaan julle sien, en dan’s ons almal in die moeilikheid!” sal hulle skree van die rand van die woud af. “Hou vir eens op om so hardkoppig te wees en dink aan julle naasbestaandes!”

Van die mense wat op die eerste dag gevlug het, sal binne ’n paar dae of weke erg onrustig raak. “Behoort ons nie nou al teen hierdie tyd die vlieënde piering te sien nie?” sal hulle mekaar begin vra. Mense wat ’n bietjie langer gevat het om aanvanklik die storie te glo, sal begin vra in ’n fluisterstem: “Wat van as die regering vir ons gelieg het? Is hier nie dalk iets skelm aan die gang nie? Hoekom het ons die regering geglo as niemand van ons ooit die vlieënde piering gesien het nie?”

My vraag: Op watter punt gaan selfs die groep wat van die begin af blindelings geglo het, al grommend begin terugstap na hulle nou verwaarloosde tuistes? En hoe sal die regering die siviele protes hanteer?

______________________

DONDERDAG 19 NOVEMBER 2020

Nie juis ’n gevorderde politieke analise nie, en ek dink nie dit sal my kwalifiseer as ’n “Deep State Alt-right conspiracy nut” nie, maar hier is nietemin ’n gedagte:

Konsentriese sirkels, met karakters in die middel wat dalk bekend is aan die publiek, en dalk nie. Dit sluit in politieke leiers wat die toppunt van offisiële mag bereik het: Bill en Hillary Clinton, Barack en Michelle Obama, die Bush-familie.

In die volgende sirkel kry jy onder andere mense wat daagliks in die Withuis se gange rondloop: Nasionale Sekuriteit Adviseurs, sommige kabinetslede, Stafhoofde, hoofde van intelligensiedienste, en so meer.

Beroepsburokrate en agente van die FBI, CIA, en ander instansies en organisasies sit in die derde sirkel.

Dan kry jy skatryk en invloedryke figure van die wêreld van geld en groot maatskappye.

Die sirkel daarna sien presidente van top universiteite, en ander gesiene en invloedryke akademici.

En dan, na miskien nog een of twee sirkels, begin die spasies wat deur die algemene publiek bevolk word: tandartse en onderwysers, loodgieters en kleinbesigheidsmense, trokbestuurders en kokke.

Die regerende elite kry die nodige ondersteuning van die eerste paar sirkels – die mense wat gewoonlik weet wat regtig aangang, en wat besluit watter rigting ekonomiese beleid, en buitelandse beleid, en so aan, sal ontwikkel.

Die regerende elite het ook heelwat ondersteuning onder die figure van die wêreld van geld en groot maatskappye, en die invloedrykste akademiese leiers.

En dan kom die ondersteuning van miljoene “gewone” mense – wat gewoonlik aan jou Clinton of Obama of Bush die gevoel gee dat hulle wettig kan aanspraak maak daarop dat hulle leiers van die nasie is.

Presidente van die VSA is egter nie noodwendig deel van die binnesirkel van mag nie. Trump is die beste voorbeeld hiervan. Dat hy in 2016 president geword het, was ’n suiwer ongeluk, omdat die binnesirkels so dom was om voorspellings en meningspeilings te glo. Omdat die druk groot was in die eerste ure na die verkiesingsresultate uitgekom het in November 2016, het Hillary toegegee. Maar sy’t dit waarskynlik gedoen omdat die binnesirkel – die mense wat werklik die leisels van mag in hulle hande hou in Washington – haar belowe het dat hulle Planne B en C en dalk nog D ook het. Trump sal nie lank regeer nie, het hulle haar waarskynlik getroos, en as hy nie binne maande ontsetel is nie, sal hy kwaai gekniehalter wees. En as hy daarin slaag om vir vier jaar lank herhalende aanvalle en komplotte teen hom te oorleef, sal hy beslis nie ’n tweede termyn in die Withuis kry nie.

VRYDAG 20 NOVEMBER 2020

Twintig-twintig het grendeltydperke gebring; skole wat gesluit is met kinders wat by die huis moes klas bywoon; besighede wat by die duisende geforseer is om te sluit en moontlik nooit weer sal oopmaak nie; nasionale grense gesluit vir meeste internasionale toeriste, met die verwagte negatiewe gevolge vir plaaslike ekonomieë; mense wat verplig word om maskers te dra, wat selfs aangeraai word om die maskers oor hulle monde te trek tussen happe kos.

Data wat regoor die spektrum aanvaar word as akkuraat, dui aan dat meer as 99% van mense wat COVID-19 kry, die siekte oorleef. In vergelyking hiermee was die sterftesyfer met SARS in 2003, 9.5%.

Daar is mense wat argumenteer dat die reaksie teen COVID-19 totaal en al oordrewe was.

My vraag is, wat gebeur wanneer die volgende pandemie ons tref? Gaan mense maar net weer gehoorsaam wees en elke bevel uitvoer wat hulle regerings uitvaardig? Watse persentasie van ouers wat nie alternatiewe planne kan maak met hulle kinders wat in die skool behoort te wees nie, van eienaars van klein besighede, van gewone mense wat nie sal aanhou om soos politici ’n salaris te trek as hulle nie werk nie, sal weier om nogmaals riglyne te volg van regerings en internasionale organisasies met twyfelagtige lojaliteite?

SATERDAG 21 NOVEMBER 2020

Ek sien gisteraand op Twitter ’n video wat net eenvoudig die koek vat. Dit het my eerlikwaar met hoop gevul.

Stel jouself voor, êrens in ’n parallelle heelal, is daar ook ’n Joe Biden en ’n Donald Trump. Maar hierdie twee ou balies is nie politieke opponente gewikkel in ’n bitter stryd vir politieke mag nie. “Joe Biden” sit op ’n parkbankie en slaan ’n trom, en “Donald Trump”, in ’n netjiese pak met ’n rooi das, staan langs sy maat en dans terwyl hy so nou en dan geluide uiter wat dalk ’n liedjie kan wees. Dit terwyl mense in die agtergrond die koeler lug van die vroegaand geniet met ’n stappie langs die promenade.

En die prentjie sal natuurlik nie volledig wees sonder die wit kat in die voorgrond wat ritmies saam beweeg met sy neus teen die kamera nie.

https://twitter.com/ryan_the_gray1/status/1329014363085299712

______________________

VRYDAG 17 JANUARIE 2020

In my vroeë twintigs moes ek kies:

Eerlikheid en intellektuele integriteit, met “toestemming” om die resultate te oorweeg van weerlegbare teorieë blootgestel aan toetse en eksperimente,

OF

voortgesette lidmaatskap aan ’n gemeenskap van fundamentalistiese godsdienstiges.

Die sosio-politiese gemeenskap waar ek in my laat twintigs en dertigs min of meer aanvaar is as lidmaat, en wie se opinies en terminologie ek aanvaarbaar gevind het en self gepromoveer het, kan beskryf word Links-Liberaal.

Teen my vroeë veertigs het die vermoede my getref dat ek weereens ’n kruispad nader. Ek sou uiteindelik weer moes kies:

Eerlikheid en intellektuele integriteit, met “toestemming” om die resultate te oorweeg van weerlegbare teorieë blootgestel aan toetse en eksperimente,

OF

om voort te gaan om terminologie te gebruik en politieke standpunte te huldig wat aanvaarbaar is vir ’n gemeenskap van mense wat hulleself beskou as liberaal en progressief, maar wat beleid en tendense volg wat die teenoorgestelde is van liberaal, en beslis nie die samelewing verbeter en meer verdraagsaam maak nie.

SATERDAG 25 JULIE 2020

As student, en daarna, het ek gedink kritiese denke beteken jy aanvaar nie ’n bewering op gesigwaarde nie – jy ondersoek dit so objektief as wat jy kan, en kom eers na behoorlike oorweging tot ’n gevolgtrekking.

Wat Critical Social Justice (CSJ) bedoel met kritiese denke, is iets heeltemal anders. ’n Dissipel van CSJ kyk na data, of na ’n situasie, of na iets wat gebeur het in die verlede, en pas hulle “kritiese teorie” toe om uit te werk hoe hulle tot ’n gevolgtrekking kan kom waarop hulle reeds besluit het.

Hoe sou ’n Critical Social Justice-speurder ’n moord oplos?

Die gewone manier is om te kyk na alle moontlike leidrade soos DNS en vingerafdrukke, en dan te sien na watse verdagtes dit lei. Dan word die verdagtes ondersoek. Dan, na deeglike ondersoek, word daar bepaal dat een verdagte meer waarskynlik die pleger van die daad was as enige ander persoon.

’n Critical Social Justice-speurder sal van die eerste oomblik reeds “weet” wie die skuldige is: die naaste persoon wat deel is van ’n groep wat histories skuldig is aan kriminele dade, ongeag of daai spesifieke individu ’n alibi het, en ten spyte van die gebrek aan vingerafdrukke of genetiese materiaal wat hom of haar verbind aan die saak. Feite is dus minder belangrik as die historiese “skuld” van die groep waaraan die verdagte behoort. As werklike leidrade die persoon se skuld staaf, goed so. Indien leidrade dit nié staaf nie, word dit eenvoudig geïgnoreer. Wat meer is, indien leidrade dui op die moontlike betrokkenheid van iemand wat behoort aan ’n beskermde groep van historiese slagoffers, sal dit as korrekte en gepaste optrede geag word om hierdie leidrade te verwerp.

VRYDAG 4 SEPTEMBER 2020

Ek wonder hoekom ek deesdae nie meer so gretig is om te argumenteer nie. Die volgende gedagte kom toe by my op as rede:

Tensy jy kan aanhaal uit jou kop gedeeltes uit gesaghebbende boeke, en – weereens uit jou kop uit – syfers, datums, name, plekke en statistieke kan aanhaal, is jou selfvertroue tydens ’n argument slegs ’n vertoning.

Hoe argumenteer ’n mens as jy nie bogenoemde kan doen nie, maar jy is tog oortuig van wat jou posisie is? Een manier is om vrae te vra, en die ander persoon te dwing om aan te haal uit húlle koppe gedeeltes uit gesaghebbende boeke, en syfers, datums, name, plekke en statistieke. As hulle nie kan nie, is daar geen rede om hulle argument te aanvaar nie, net soos daar geen rede is vir hulle om jou argument te aanvaar as jy dit nie doen nie.

(Die enigste uitsondering is indien jy ’n logiese argument kan voer, en kan wys hoe ’n sekere gevolgtrekking die enigste logiese een is.)

SONDAG 27 SEPTEMBER 2020

01:31

Op 24 wou ek vry en onafhanklik wees – wat beteken het genoeg geld om elke dag te kon doen wat ek wou, met geen ernstige verantwoordelikhede nie. En wat ek wou doen, was skryf, reis, lees, en dinge leer.

Op 32 wou ek ’n vaste salaris verdien in ’n stabiele werk. Ek wou trou en kinders groot maak. Ek wou woon in ’n drie slaapkamer huis in ’n stil voorstad met my vrou en kinders, en ons hond en ’n kat.

Toe begin ek skryf met ’n erns wat ek nie geken het tot op daai stadium nie.

Dit het gelei daartoe dat ek op 49 nader is aan die tipe lewe wat ek wou gelei het op 24, as die een wat ek vir ’n rukkie begeer het in my vroeë dertigs.

14:08

(Anders gestel …)

Hoe het ek op 49 opgeëindig met die lewe waarvan ek gedroom het op 24, ten spyte daarvan dat ek op 32 ’n ander tipe lewe wou gehad het? Tot ’n baie groot mate, die skryfwerk wat ek geproduseer het in 2003 – toevallig die jaar toe ek 32 geword het.

DONDERDAG 1 OKTOBER 2020

Kritiese Rasseteorie: Omdat jy wit is, is jy ’n rassis. Jou individuele lewensverhaal, en wat jy al gedoen het of nie gedoen het nie, maak nie ’n duit saak nie.

Ook: Omdat jy swart is, is jy ’n slagoffer. Dit beteken jou toetse op skool en op universiteit moet makliker wees as die toetse wat studente van ander rasse skryf. Dit beteken ook jy kry die werk omdat jy swart is, nie omdat jy bekwaam is nie.

DINSDAG 13 OKTOBER 2020

’n Ou op ’n bromponie ry my (op ’n fiets) so te sê van die pad af – amper asof dit opsetlik is. Dan blok hy nog die gaping waar ek langs ’n kar verby moet ry om ’n hoek.

Ek is dadelik vies. Wil op hom skree. Wil hom konfronteer en hom vra of hy onnosel is.

Dink: Stay in the moment. Don’t go into programmed mode for how to behave in this type of situation.

Vra ek myself: As ek dan nie moet optree soos my programmering dikteer nie – of my programmering uitspeel soos ’n part in ’n toneelstuk nie, hoe dan?

Antwoord: Soos jy kies om te reageer.

Hoe’s dit? Trek my skouers op, en gaan voort met die gesprek wat ek besig was om met myself in my kop te voer.

______________________

SONDAG 1 OKTOBER 2020

Wat volg, is ’n reeks vrae wat soms gelaai is*, maar ten minste behoort dit jou te help om jou standpunte oor ’n aantal kwessies duideliker te maak.

Ek wou spesifiek nie ’n klomp definisies en verduidelikings insit nie. Ek reken die leser weet wat oor die algemeen bedoel word met sekere frases. Plus, lesers kan sê, “Ja” of “Nee”, of hulle kan op hulle eie hulle antwoorde kwalifiseer.

* Ter wille van eerlikheid, hier is Wikipedia se definisie van ’n gelaaide vraag: “A loaded question or complex question is a question that contains a controversial assumption (e.g., a presumption of guilt). Such questions may be used as a rhetorical tool: the question attempts to limit direct replies to those that serve the questioner’s agenda.”

Vraag 1. Glo jy dat langtermyn grendeltydperke ’n gepaste maatreël is teen SARS-CoV-2, of is jy van mening dat hierdie maatreëls ’n oorskryding is van regeringsmag, en die begin van ’n gladde helling tot langtermyn outoritêre beheer van die bevolking?

Vraag 2. Glo jy dat grendeltydperke meer lewens sal red wat andersins deur Covid-19 beëindig sou word as wat beëindig gaan word as gevolg van ekonomiese koste, verhoogde spanning, verhoogde mishandeling by die huis, verhoogde dwelmmisbruik, en uitgestelde of gekanselleerde mediese toetse, prosedures of behandeling? Met ander woorde, glo jy dat die grendeltydperke meer mense sal red as wat dit gaan doodmaak?

Vraag 3. Glo jy dat klimaatsverandering ’n natuurlike verskynsel is, of ’n onnatuurlike verskynsel wat deur menslike aktiwiteit gedryf word?

Vraag 4. Glo jy dat indien klimaatsverandering nie onderdruk word nie, menslike lewe op die planeet Aarde in die volgende honderd jaar sal eindig?

Vraag 5. Watter oplossing sal volgens jou op goedkoper, skoner en doeltreffender wyse in ons energiebehoeftes voorsien in die toekoms: a) hernubare energie soos wind- en sonkrag, of b) Generasie IV-kernkrag?

Vraag 6. Watter land beskou jy as ’n groter bedreiging vir Westerse-styl demokrasie (byvoorbeeld, politieke leiers wat in- en uitgestem of herroep kan word, en media wat verantwoordelik is aan die publiek om politieke leiers se wandade bloot te lê): 1) China, b) Rusland, c) die VSA, of d) die Europese Unie?

Vraag 7. Glo jy Donald Trump is a) ’n fascistiese tiran wat daarop gemik is om Amerika in ’n blanke supremasistiese vesting te verander, of b) ’n politieke buitestaander wat die gevestigde politieke en burokratiese orde in Washington DC fundamenteel bedreig?

Vraag 8. Glo jy dat die organisasie Back Lives Matter (BLM) a) werklik besorg is oor alle swart mense en die kwaliteit van hulle lewens (ten minste in die VSA), of b) ’n radikale politieke organisasie is wat daarop gemik is om ’n vrye markekonomie te ontwrig en die basiese beginsels van liberale demokrasie te ondermyn (ten minste in die VSA)?

Vraag 9. Glo jy dat NAVO a) ’n noodsaaklike teenwig is teen Vladimir Poetin se ekspansionistiese ambisies, of b) ’n organisasie is wat militêre spierkrag verskaf vir die ekspansionistiese ambisies van die Europese Unie?

Vraag 10. Glo jy dat aksies wat van stapel gestuur is deur die Demokratiese Party in die Verenigde State en deur geaffilieerde amptenare in die intelligensiegemeenskap sedert 2016, en veral sedert 2017, neerkom op a) ’n poging tot ’n staatsgreep teen die Trump-administrasie, met die doel om die gevestigde politieke en burokratiese orde in Washington DC te beskerm, of b) eerlike en wettige pogings om die Verenigde State te beskerm teen buitelandse magte, of c) koverte aksie, insluitende die doelbewuste verspreiding van vals en misleidende inligting, gerig op die beskerming van die Verenigde State?

Vraag 11. Glo jy dat a) dit gepaste behandeling is om sekere kinders (jonger as twaalf) puberteitsblokkers te gee om te verhoed dat hulle ontwikkel tot ’n geslag wat volgens hulle nie vir hulle korrek is nie, of dat b) dit onverantwoordelik en selfs wreed is om kinders aan sulke behandeling te onderwerp as die kinders nie volwasse genoeg is om besluite oor hul eie liggame (of hul identiteit) te neem wat hul gesondheid nog dekades lank negatief kan beïnvloed nie?

Vraag 12. Glo jy dat rassisme beteken a) vooroordeel plus mag, of b) wanneer iemand aannames maak – dikwels negatief – oor ’n ander persoon, bloot op grond van hul velkleur of etnisiteit? Vraag 13. Is dit gepas in ’n land met ’n tradisie van vrye spraak en vryheid van oortuiging dat iemand verhinder word om uitdrukking te gee aan hul idees of om hul standpunte te beredeneer, of dat geleenthede gekanselleer word waar hierdie mense se menings op ’n openbare platform uitgedaag kan word, omdat ander mense of groepe nie hulle idees of sienings goedkeur nie, of beledig voel daardeur?

______________________