Maand: Desember 2020

Donderdag 31 Desember 2020

Een van die uitstaande kenmerke van hierdie jaar – en daar was ’n paar, was die mate waartoe mense in ideologiese stamme gegroepeer is, of hulleself geskaar het by spesifieke ideologiese stamme. Meer as enige jaar sedert November 2016, moes jy opinie inneem oor die presidentskap van Donald Trump. Jy moes ’n opinie formuleer oor die Black Lives Matter organisasie. Jy moes besluit waar jy staan met die beweging in talle Westerse lande wat hulleself Antifa noem. Jy moes besluit of dit oukei is as protesteerders geboue afbrand, kleinbesighede verwoes, en individuele lede van die publiek aanrand in groepe teen wie die individu feitlik geen teenstand kan bied nie. (Voorheen sou jy dalk reken dit was maklik om hierdie tipe gedrag voor die voet te veroordeel, maar 2020 was die jaar wat selfs noue familielede en mense in jou sosiale kring sulke gedrag sou goedkeur met ’n vuis in die lug, of ’n grafiek van ’n vuis in die lug op sosiale media.) Dit was verder die jaar wat jy moes besluit of COVID-19 die etiket van pandemie verdien, en of dit net nog een van die soms dodelike virusse is wat elke paar jaar die wêreld teister. En selfs as jy saamstem dat dit wel ’n pandemie is, moes jy ’n opinie vorm oor maatreëls wat regerings wêreldwyd geïmplementeer het om die virus te bekamp. Wat meer is, jou eie besigheid, jou eie bron van inkomste, was dalk bedreig, en het dalk ondergegaan, as gevolg van grendeltydperke of ander maatreëls. Sedert November moes jy ook nog stelling inneem oor die Amerikaanse verkiesing. Was dit vry en regverdig? Het die media in Amerika albei presidensiële kandidate dieselfde behandeling gegee? Het hulle albei kandidate ’n gelyke kans gegee om hulle saak te stel? As verdoemende openbarings gemaak is oor een van die kandidate, het die media dit met redelike onbevooroordeelheid hanteer? Siende dat daar geleenthede was vir korrupsie in die verkiesing – soos met sekerlik enige wydskaalse onderneming bestuur deur duisende mense, siende dat daar meer as voldoende aansporing was om korrupsie te pleeg – politieke posisie bring talle voordele vir die wenner en hulle ondersteuners, en siende dat daar nie voldoende tyd was om enige ernstige aantygings te ondersoek nie – die ondersoek oor aantygings oor Russiese betrokkenheid in die 2016 verkiesing, het ongeveer twee jaar geduur, en in die lig van onwaarskynlike statistieke, kan dit met sekerheid gesê word dat die amptelike wenner van die verkiesing die wettige wenner is? Dan, om die opinie bonanza af te rond, was daar Climate Change en Global Warming, en die World Economic Forum en hulle Great Reset; daar was die deurlopende onderhandelings oor Brittanje se verlating van die Europese Unie; die debat of ’n volwasse man eenvoudig kan verklaar dat hy ’n vrou is en van daai oomblik geregtig is op beskerming en regte wat eksklusief vir vrouens bedoel is; die vraag of tieners en pre-tieners op hulle eie kan besluit watter geslag hulle is en as dit nie ooreenstem met hulle geslagsdele nie, hulle sonder hulle ouers se toestemming onmiddellik kan begin met hormoonbehandeling wat langtermyn, onomkeerbare gevolge kan hê; en die toenemende vooroordeel en politieke agendas van sosiale media – dalk geen probleem as hulle politiek met joune ooreenstem nie, maar wat gebeur as jy jou opinies verander? Die tendens wat al ’n paar jare aan die gang is van mense wat plekke op besprekingpanele verloor, of afgedank word of kontrakte verloor omdat hulle iets gesê het of geskryf het wat teen die aanvaarde denkstrome van die dag is, noop ’n mens ook om te wonder of daar werklik nog ruimte is vir vrye debat. Kan ’n mens nog dink wat jy wil én jou werk behou? Kan jy nog ’n opinie in ’n private gesprek uitspreek oor belasting of immigrasie of godsdiens of klimaatsverandering en verwag dat dit nie jou manier om ’n bestaan te maak, gaan kos nie? Kan ’n wetenskaplike eksperimente doen met die wete dat hy nog steeds ’n werk sal hê indien die resultate van sy eksperimente nie populêr is onder sosiale en politieke aktiviste nie?

Nietemin … nietemin … is ek dankbaar. Ek is dankbaar dat ek nog leef. Ek is dankbaar dat my twee susters, hulle kinders, en my twee dierbare ouers ook die jaar oorleef het. En ek is dankbaar vir my vrou en lewensmaat wat elke dag beter maak met haar liefde, haar vriendskap, en haar ondersteuning. Dan is ek dankbaar vir my gesondheid, en vir ’n goeie tuiste in Taiwan. Ek is dankbaar vir ons twee katte. Ek is dankbaar vir al die eetplekke in ons buurt waar ons smaaklike en gesonde maaltye kan geniet. Ek is dankbaar vir al die geleenthede wat ek het om geld te verdien. En – ek is dankbaar vir die heerlike koel weer vandag in Kaohsiung (13ºC), en vir die aangename koppie warm, swart koffie wat ek geniet soos ek hierdie woorde tik.

Wees goed vir jouself in 2021. Wees goed vir mense wat jou lewe met jou deel, en wie se lewens jy deel. Wees ook goed vir mense wat op hierdie oomblik vreemdelinge is vir jou, maar dalk later vriende. En wees redelik met mense met wie jy verskil, en moenie brûe verbrand waaroor jy later spyt gaan wees nie. En as mense nie redelik is met jou nie? Hou jou gewete skoon en jou intellektuele eerlikheid in takt. En sorg dat jy genoeg geld in die bank het – of in jou kluis, of in jou kripto-beursie, of in jou sakkie goud en silwer), en genoeg bronne van inkomste wat nie oornag gekanselleer kan word nie.

______________________

Enkele vra oor die Koronavirus

WOENSDAG 16 DESEMBER 2020

Enkele vrae oor die Koronavirus, net om weer duidelik te maak waar ’n mens staan:

1. Wat is die oorsprong van die virus? As die oorsprong nog nie duidelik is nie, ten spyte van die waarde wat dit sal inhou om te weet, en ten spyte van tegnologiese en menslike hulpbronne wat beskikbaar is, wat is die rede daarvoor?

2. Hoe dodelik is die virus? Spesifiek, gestel ’n redelik gesonde persoon in hulle twintigs kry die virus, wat is die waarskynlikheid dat die persoon sal sterf van die infeksie? Wat is die waarskynlikheid as die persoon in hulle veertigs is, of vyftigs, of sestigs, of sewentigs, of tagtigs? Wat is die waarskynlikheid dat ’n gesonde kind of tiener sal sterf van ’n Koronavirus infeksie? Hoe dodelik is die virus vir mense in hulle twintigs wat reeds ander gesondheidsprobleme het (diabetes, hartprobleme, asma, oorgewig, hoë bloeddruk)? Hoe dodelik is die virus vir mense in hulle dertigs, veertigs, vyftigs, sestigs, sewentigs, tagtigs met ander gesondheidsprobleme?

3. Hoe effektief is grendelmaatreëls om die verspreiding van die virus te bekamp? Hoe goed werk dit om restaurante en ander kuierplekke toe te maak, en om skole te sluit? Is die tipe maatreëls wat die wêreld gesien het in 2020, ooit met ander pandemies en epidemies toegepas? Indien nie, hoekom nie? Was die data waarvolgens gesondheidsbeamptes en regeringsleiers besluite gemaak het, akkuraat en volledig genoeg om sulke besluite te kon maak? Aan die begin – in Februarie of Maart – kon ’n mens verstaan dat daar nog nie voldoende data beskikbaar was nie, maar na meer as agt maande moet die prentjie tog duideliker wees, dan nie?

4. Hoe effektief is die dra van maskers deur gesonde mense om die verspreiding te bekamp? Is daar enige studies wat bewys dat maskers ’n betekenisvolle verskil maak tussen gesonde mense wat die virus kry, en gesonde mense wat nie die virus kry nie? Is daar enige negatiewe gevolge vir gesonde mense as hulle vir ure aaneen ’n masker dra – selfs buitekant wanneer hulle op ’n strand of in ’n park stap?

5. Sedert grendelmaatreëls ingestel is om die verspreiding van die virus te bekamp, hoeveel mense het gesterf aan oorsake wat teweeggebring is deur die maatreëls, en nie van die virus self nie, byvoorbeeld aan kanker en hartprobleme waarvoor behandeling uitgestel is?

6. Wat is ’n redelike projeksie vir die hoeveelheid mense wat sal sterf oor die volgende dekade as ’n direkte of indirekte gevolg van armoede teweeggebring deur maatreëls wat hulle besighede of ander bronne van inkomste verwoes het?

7. Die WHO het met die verloop van 2020 uiteenlopende verklarings gemaak oor die erns van die virus, oor internasionale reis, en oor maskers. Daar is ook ’n spektrum van opinies onder epidemioloë, mediese dokters, en ander kenners oor die virus en die effektiefste maniere om dit te bekamp en die bevolking te beskerm. Tog word vrye bespreking in die nuusmedia en veral op sosiale media streng ontmoedig. Slegs opinies goedgekeur deur die WHO en deur nasionale regerings kry die stempel van geloofwaardigheid. Alternatiewe opinies word gemerk as “Disinformasie” of word eenvoudig verban. Tog het dit al telkemale geblyk dat kenners wat hierdie verbode opinies huldig, reg was, en regeringsleiers en gesondheidsbeamptes wat saam met regerings werk, verkeerd. Wie moet die publiek vertrou? As vrye bespreking nie toegelaat word nie, en kritiek oor goedgekeurde opinies word gestraf, hoe kom ’n mens by die waarheid uit?

MAANDAG 28 DESEMBER 2020

Die twee belangrikste vrae:

1. Is SARS-COV-2 die dodelikste virus wat die mensdom getref het die afgelope honderd jaar? Indien nie, hoekom maatreëls implementeer wat nog nooit op so ’n groot skaal beproef is nie, en wat selfs ’n politikus vir hom- of haarself kon uitwerk destruktiewe gevolge sou hê, en steeds het, op die bevolking?

2. Hoeveel mense sal uiteindelik sterf as gevolg van maatreëls wat bedoel was om lewens te red?

______________________

Gedagtes op pad Costco toe

VRYDAG 25 DESEMBER 2020

Ek moes vanmiddag alleen Costco toe gaan. Uit die aard van die saak gooi ek my gedagtes terug oor die laaste twintig jaar in Taiwan.

Ek dink onder andere wat belangrik was vir my al die pad terug in ’99, 2000 en 2001, naamlik die vryheid om te kon doen wat ek wou doen. En wat ek wou doen, was om nie tyd te mors nie. Om die waarheid te sê, was ek diep bewus van ons beperkte lewensverwagting, of soos die een karakter in die 1999 cult classic, Office Space, gesê het: “Michael, we don’t have a lot of time on this earth! We weren’t meant to spend it this way” (menende in klein afgeskorte spasies in ’n kantoor, starende na rekenaarskerms.) Om my tyd te spandeer in privaatnaskoolsentrums met laerskoolkinders, was letterlik en figuurlik ’n geval van my wat driftig op pad was êrens heen, met mense wat die deur blok, of wat aan my klere trek, of wat my gesag uitdaag terwyl ek net wil hê dat hulle moet stilbly en stilsit vir een minuut sodat ek gedoen kan kry wat ek moes doen, sodat ek my vlerke kon span en kon wegvlieg na die berge toe.

Een van die dinge wat ek wou doen, was skryf. En nie vir roem of geld nie. Om te skryf was ’n hanteringsmeganisme. Ek het beter gevoel oor my daaglikse bestaan as ek ’n paar bladsye gevul het in my notaboek, of op my rekenaar – gewoonlik oor my eie lewe, vir geen ander leser as myself jare later nie. Ek skryf steeds, maar nou meestal omdat dit my gelukkig maak – selfs as ek skryf oor politiek. Ek voel altyd ’n mengsel van ontspanning (of verligting) en euforie wanneer ek aan ’n stuk teks gewerk het.

Die ander ding wat ek besef het oor die laaste twee dekades – die goue pennie wat as’t ware geval het, was daar nie ’n goue pennie van geheime kennis is wat moet val voordat ’n mens genoeg geld kan maak om ’n goeie lewe te lei nie.

Of, as ek myself nou behoorlik deurmekaar moet praat, daar is tóg ’n goue pennie wat moet val voor jy beter kan begin doen. Jy moet uitpluis wat jou verhouding is met geld, en jou identiteit bevestig as iemand wat wel die vermoë het om inkomste te kan genereer. Feit is dat meeste mense van kindsbeen af swak of foutiewe programmering ontvang oor geld, en oor geldmaak. Dit vat soms ’n halwe volwasse lewe om hierdie programmering te identifiseer, en dit reël vir reël in jou onderbewuste oor te skryf.

Die sleutel wat die deur na ’n beter toekoms kan ontsluit, is dus nie net om te weet dat jou huidige finansiële toestand tot ’n groot mate die resultaat is van dieselfde ding wat ’n rekenaar op ’n bepaalde manier laat funksioneer nie, naamlik programmering, maar om te weet dat dit ten volle in jou vermoë is om hierdie programmering te verander, om jou verhouding met geld te verander, en om jouself te transformeer in iemand wat in staat is om die tipe lewe te kan leef wat jy wat jy wil leef.

______________________

Worsteling met ’n omstrede vraag

DINSDAG 13 OKTOBER 2020

Om op te som wat ek sê in stukke soos “’n Onderwerp waaroor ek eintlik nie gedagtes wil hê nie” (Desember 2019): ’n Kombinasie van faktore het blanke Suid-Afrikaners langer as ’n eeu in staat gestel om swart Suid-Afrikaners te onderdruk en uit te buit, ten spyte daarvan dat blanke Suid-Afrikaners in die minderheid was, en ten spyte van eeue van soms suksesvolle gewapende weerstand teen blanke uitbreiding na gebiede wat deur swart stamme en nasies gesien was as hulle jurisdiksie.

Vir hul ontginning van hierdie kombinasie van faktore, moet blanke Suid-Afrikaners vrede maak met hul gewetens – of vrede maak met hulle voorouers.

Hier’s die kontroversiële punt: As dit waar is dat ons as volwassenes tot ’n groot mate verantwoordelik is vir die manier waarop ons die werklikheid ervaar, moet swart Suid-Afrikaners vrede maak met hulleself – of met hul voorvaders en -moeders.

DINSDAG 22 DESEMBER 2020

Sê ek die onderdrukking en uitbuiting wat swart Suid-Afrikaners ervaar het, was hulle eie skuld? Dis ’n hoogs omstrede vraag, en ek worstel daarmee.

As dit onmoontlik was vir swart mans en vrouens sedert, sê, 1880, om meer suksesvolle weerstand te bied teen hulle uitbuiting en onderdrukking deur gewone witmense, en teen die wette en regulasies van ’n wit regering, ten spyte daarvan dat daar sewe of agt swart volwasse mans en vrouens was vir elke wit volwasse man en vrou, dan moet ’n mens die gevolgtrekking maak dat witmense eenvoudig slimmer is as swart mense, of magtiger is as swart mense, of beide. Ek weier om dit te aanvaar. Dit is die argument van wit opperheerskappy.

’n Alternatiewe verduideliking is dat ’n meerderheid van swart mense hulle lot aanvaar het, en bloot gehoop het op beter dae. Maar wat sê ’n mens vir so ’n persoon – wat net sy of haar lot aanvaar en hoop op ’n beter môre? Wat sal jy, die leser, sê as dit jou broer of suster of vriend was? Sou jy hierdie houding aangemoedig het?

Ek verstaan as dit mense se houding is. Dis menslik. Dis normaal. Meeste mense doen dit. Maar – moet dan nie later die wêreld, die samelewing, of ander mense wat groter of sterker as jy is – of wat jy beskou as groter of sterker as jy – blameer vir jou ervaring van die realiteit nie! Wees eerlik en erken: Ons was maar net menslik. Ons het ons lot aanvaar en maar net gehoop op beter dae, terwyl ons ’n groter verskil, aansienlik vroeër, kon gemaak het as ons meer aktief was in ons weerstand.

En vir die rekord: Ek praat nie net van gewapende weerstand en geweld nie. Daar is talle historiese voorbeelde van die effektiwiteit van passiewe weerstand. Veral as jy jou onderdrukker oortref in getalle.

* * *

Sommige mense sal my wil herinner aan die almag van die apartheidstaat, hoe brutaal die sekuriteitspolisie kon wees, en hoe wette en regulasies dit moeilik gemaak het vir gewone swart mans en vrouens om vooruit te gaan in die lewe. Geen redelike mens ontken dit nie.

* * *

Siende dat ek momentum gevang het met onderwerpe wat ’n mens nie mag aanroer nie, hier’s nog een: Die groepe Afrikaanssprekende boere en hul families wat in die 1830’s hulle ossewaens gepak het en meestal uit die Oos-Kaap die binneland van Suid-Afrika ingetrek het, was hulle magtig? Gewapende swart krygers het hulle gekonfronteer op verskeie plekke, hulle aangeval, en in sommige gevalle heeltemal uitgewis – oumens, man, vrou, en kind. Tog het hulle op hulle eie, sonder enige hulp van ander moondhede, lewens vir hulleself gevestig in Natal, Vrystaat, en die ou Transvaal. Hoe het hulle dit gedoen amper ’n honderd jaar voordat hulle die militêre mag, infrastruktuur, en wette en regulasies van ’n moderne staat kon inspan?

En nou dat ons op die onderwerp is, die Slag van Bloedrivier was nog altyd vir my ’n fassinerende gebeurtenis. Sover ek weet, betwyfel geen historikus die getalle op die dag nie – aan die een kant tussen 400 en 500 volwasse Voortrekkermans, opgeskote seuns, en diensknegte, en aan die ander kant, 10 000-15 000 geharde en geoefende Zoeloe-impi’s. Hoe het dit gebeur dat die Voortrekkers so ’n deurslagtige oorwinning behaal het? Was dit net die feit dat hulle voorlaaiers en ’n klein kanon gehad het? Gestel dertig mans met messe in hulle hande storm af op een man met ’n rewolwer. Die man met die rewolwer het genoeg patrone, maar hy kan net ses op ’n slag skiet voordat hy moet herlaai! Hoe op aarde kan hy staande bly?

[22/02/21: Volgens die historikus, Victor Davis Hanson, maak vrye burgers om verskeie redes beter soldate as hulle vyand op die slagveld wat minder vry is. Ek reken die burgers by Bloedrivier was vryer as die krygers van die absolute monarg, Zoeloe koning, Dingaan. Drie ander faktore het ’n rol gespeel in die Boere se oorwinning: ’n kompakte gevegsformasie, ’n versperring van ossewaens van waaragter die burgers kon skiet, en voldoende ammunisie wat maklik verkrygbaar was in die hitte van die geveg. Hierdie faktore het ook in 1879 ’n groep van ongeveer 150 Britse soldate by Rorke’s Drift in staat gestel het om ’n reuse oormag van Zoeloes te stuit (kraalmure en sakke mieliemeel het die versperring voorsien). Toe ’n Britse leër by Isandlwana wat twintig keer groter was as die groep by Rorke’s Drift nié hierdie drie maatreëls gevolg het nie, is hulle totaal vernietig deur die Zoeloe impi’s.]

DONDERDAG 28 JANUARIE 2021

Mense wat uitgebuit of onderdruk was, of wie se voorouers dit ervaar het in ’n vroeër historiese periode, moet aanvaar dat hulle of hulle voorouers tot ’n mate verantwoordelik was vir hulle eie omstandighede deur die situasie te aanvaar en nie harder weerstand te bied nie. Om verantwoordelikheid te aanvaar, is om jouself te bemagtig, want jy herken dat jy of jou voorouers die mag gehad het om iets te kon doen aan die situasie – al het jy of jou voorouers om verskeie redes nie harder teruggedruk nie. Hou aan met ’n slagoffer narratief, en jy doen presies die teenoorgestelde. Jy herinner jouself en jou kinders en hulle kinders om elke hoek en draai, en met elke geleentheid, dat jy nie die vermoë het om in moeilike situasies suksesvol weerstand te bied nie. Op die korttermyn kan jy politieke wins maak as mense simpatiek is, maar wat is die langtermyn prys wat jy en jou kinders en kleinkinders gaan betaal vir hierdie posisie?

Ek reken dis beter om te sê: “Ons het die mag gehad om terug te druk, maar dit nie gedoen nie … of nie hard genoeg terug gedruk nie, of nie genoeg van ons het dit gedoen nie. Hulle het met ons koppe gesmokkel; ons laat dink ons was te swak om weerstand te bied. Maar ons hét die mag gehad en dit nie gebruik nie. Dit – is iets waarvoor óns verantwoordelikheid moet neem.”

Die dag wat jy verantwoordelikheid neem, is die dag wat jy nie meer ’n slagoffer is nie – wanneer jy ophou dink aan jouself as ’n swakkeling.

______________________

Oor maskers, en ’n vlieënde piering

DINSDAG 8 DESEMBER 2020

My posisie oor maskers:

Punt een: Mense met verkoue of griep of Covid moet maskers dra, om te verhoed dat hulle sieker raak, en om nie ander mense aan te steek nie.

Punt twee: Daar is mense wat argumenteer dat die regering gesonde mense moet verplig (deur hulle te dreig met arrestasie of boetes) om maskers te dra, omdat sommige siek mense nie maskers dra nie. As almal maskers moet dra, so reken hulle, is die kans groter dat siek mense maskers sal dra.

Punt drie: Sommige mense (spesifiek op Twitter, in Taiwan) is dankbaar daarvoor dat die regering streng is, en mense verplig om maskers te dra. My opinie is dat volwassenes nie kinders is nie – en die regering nie hulle pa of ma is nie. Meeste volwassenes is heeltemal in staat daartoe om vir hulleself te besluit wanneer dit nodig en redelik is vir hulle om maskers te dra – en om hulle kinders te onderrig om dieselfde te doen. ’n Sogenaamde streng regering wat gesonde mense wil arresteer of wil beboet omdat hulle nie maskers dra nie? Problematies, om die minste te sê.

VRYDAG 11 DESEMBER 2020

Dis Maandagoggend. Almal kry ’n notifikasie van die regering op hulle fone. TV-nuus en sosiale media herhaal dieselfde boodskap: Daar’s ’n reusagtige vlieënde piering in die lug bokant die hoofstad. “Moenie die moeite doen om te kyk nie, want dis onsigbaar,” word mense vertel. “Maar glo ons – dis daar!”

Burgers word beveel om sonder versuim hulle huise te verlaat met niks anders nie as die klere aan hulle lywe. Almal moet vlug na die naaste woud of bergagtige area, en daar bly vir drie tot ses weke. Die regering, so word hulle verseker, sal kospakkies uit vliegtuie gooi.

“Komaan almal! Laat julle hol! Nou!” kom die boodskap oor en oor.

Sal mense dit glo? Sal hulle alles net so los, die kinders en miskien die hond en kat gryp en vlug na die naaste woud toe?

’n Klein persentasie van die bevolking het sulke blinde geloof in hulle regerings dat hulle onmiddellik al gillende in die straat af sal hardloop. Die waarskynlikheid is ook groot dat hulle later, in die woud om ’n klein vuurtjie, sal beweer dat hulle inderdaad die piering gesien het.

Meeste mense sal ten minste vir ’n paar minute na die lug staar, ten spyte daarvan dat die aankondiging gesê het die piering is onsigbaar. ’n Persentasie van hierdie mense sal redeneer dat, hoewel hulle met hulle eie oë niks kan sien wat lyk soos ’n tuig van die buitenste ruim nie, dit immers die regering is wat die aankondiging gemaak het. En die regering het later in die dag allerlei mense ingebring wat baie amptelik en ernstig gelyk het, en hierdie mense het beaam dat die piering werklik is, en dat mense wat nog nie gevlug het nie, dit so spoedig as moontlik moet doen. Dis genoeg oortuiging vir hulle, sal hierdie mense sê. “Laat ons ook maar hardloop.”

’n Kleiner groep sal skepties wees van die begin af. Hierdie mense sal beskuldig word daarvan dat hulle almal in gevaar bring met hulle uitdagende en onverantwoordelike houding. “Wat ook al in die piering is, gaan julle sien, en dan’s ons almal in die moeilikheid!” sal hulle skree van die rand van die woud af. “Hou vir eens op om so hardkoppig te wees en dink aan julle naasbestaandes!”

Van die mense wat op die eerste dag gevlug het, sal binne ’n paar dae of weke erg onrustig raak. “Behoort ons nie nou al teen hierdie tyd die vlieënde piering te sien nie?” sal hulle mekaar begin vra. Mense wat ’n bietjie langer gevat het om aanvanklik die storie te glo, sal begin vra in ’n fluisterstem: “Wat van as die regering vir ons gelieg het? Is hier nie dalk iets skelm aan die gang nie? Hoekom het ons die regering geglo as niemand van ons ooit die vlieënde piering gesien het nie?”

My vraag: Op watter punt gaan selfs die groep wat van die begin af blindelings geglo het, al grommend begin terugstap na hulle nou verwaarloosde tuistes? En hoe sal die regering die siviele protes hanteer?

______________________