Jeug van my oumensjare – 2024

Hoe gaan aftrede lyk oor tien of vyftien jaar?

MAANDAG 17 JUNIE 2024

Die stille waarheid: Ek het gesê wat ek wou sê. Nou doen ek wat ek moet doen om te verseker dat ek ’n relatief gemaklike aftrede kan geniet oor ’n paar jaar.

DINSDAG 18 JUNIE 2024

Nou dat ons op die onderwerp is: Hoe gaan aftrede lyk oor tien of vyftien jaar?

Gaan ’n gemaklike maar nie luukse laer-middelklas lewe méér kos as nou of minder, relatief gesproke?

Gaan behoorlike gesondheidsorg duurder of goedkoper wees?

Hoe bekostigbaar gaan huishoudelike robots wees? Sekerlik sal dit goedkoper én meer bruikbaar word, soos die geval was met persoonlike rekenaars die afgelope dertig jaar.

Wat van voedselproduksie? Dit is reeds moontlik vir woonstelbewoners in die middestad om ’n wye verskeidenheid groente in hulle sitkamers te groei, of in ’n spaarkamer. Hoe noodsaaklik gaan onafhanklike voedselproduksie wees vir oorlewing in die stad in 2030, of 2035, of 2026?

Hoe duur sal dit wees om te reis? Selfbesturende taxi na die treinstasie waar jy met ’n hoëspoedtrein sal reis na jou bestemming – duurder as nou of meer bekostigbaar? Sal ’n persoon in sy of haar sestigs of sewentigs enigsins wíl reis na ander plekke met die gepaardgaande risiko as hulle by die huis kan bly en enige dorp, stad, berg of strand in die wêreld kan ervaar met virtuele tegnologie?

Met vrugte en groente skoon van chemikalieë, genoeg oefening, lae misdaad in hoë-sekuriteit gemeenskappe, goedkoop gesondheidsorg, sal jou gemiddelde Generasie X’er dalk langer leef oor die volgende paar dekades. Groot vraag: Hoeveel geld gaan jy nodig hê om hierdie aftrede te kan bekostig?

Nog iets: Hoe sal geld werk tien jaar van nou af? Papiergeld en muntstukke sal waarskynlik uitgefaseer word. Hoeveel gaan jou Bitcoin en ander kripto-geldeenhede werd wees in 2035? Gaan dit vervang word met digitale geldeenhede wat deur ’n Ministerie van Finansies of Sentrale Bank behartig gaan word. Hoeveel erg gaan hierdie instansies hê in politieke opinie – veral opinies krities van die regering wat betref buitelandse beleid, misdaadbekamping, immigrasie, en entstowwe?

Sekerlik verdien dit ’n langer bespreking, maar kan demokrasie werk in realiteit, of is demokrasie soos die ou gesegde sê, “Twee wolwe en ’n skaap wat besluit wat hulle vir aandete gaan hê”?

Gepraat van wolwe en ’n skaap, hoe gaan lewe op die self-regerende eiland van Taiwan lyk oor ’n dekade of so? Gaan Amerika ’n ander skaap vind om te offer vir sy bloedlus en gierigheid? Die Filippyne dalk? Suid-Korea? Japan? Hoe ver sal China gaan om dit duidelik te maak aan Imperiale Amerika dat indien Taiwan ’n vasaalstaat gaan wees, dit beslis nie een gaan wees van ’n brokkelende ryk in die weste nie?

Hoe fisiek gaan aftrede in jou sestigs of sewentigs oor ’n dekade wees? Gaan jou liggaam kunsmatig aan die lewe gehou word met buise en masjiene terwyl jou verstand op vakansie is, of die wêreld vol reis? Natuurlik sal die buise net aanhou om voedingswaarde in jou are te pomp terwyl jou krediet hou. Die oomblik as jou krediet nul bereik, vervaag jou uitsig van die strand, of van die Eiffeltoring, tot jy een laaste “bliep” hoor.

Wat van ’n mediese instansie wat jou bystaan om jou eie lewe te beëindig wanneer jy ’n sekere ouderdom bereik? Of wanneer jy een of ander siekte ontwikkel wat genees kan word, maar dit sal tyd en geld vereis. Of wanneer jou geld min raak. Hoe populêr gaan dit wees vir mense wat nie ’n gemaklike aftrede kan bekostig nie, of vir wie iets verkeerd gegaan het ’n paar jaar voor hulle sou aftree? Hoe normaal gaan dit wees tien jaar van nou af vir dokters en ander professionele mense wat werk met ouer mense om dit voor te stel as ’n “waardige” oplossing? (Sal mediese personeel ’n kommissie verdien vir hulle aanbevelings?)

Gaan dit ’n geval wees van mense wat geld het wat gaan leef tot die rype ouderdom van 120 of selfs langer, met vars gedrukte of ontwikkelde organe, nuwe tande, en allerhande ander mediese wonders in die plek van hulle ou onderdele, en mense wat teen 45 of 50 nie daarin geslaag het om finansiële sukses te bewerkstellig nie, of wat nie genoeg geërf het van die vorige generasie nie, wat aangemoedig sal word om staatsgesubsidieerde genadedood te ontvang?

______________________

Vier stories uit die sewentigs en ’n paar ander dekades

DINSDAG 28 MEI 2024

Die BBC se Kultuur-seksie het ’n artikel met ’n onderhoud wat ’n program van die maatskappy gevoer het in 1976 met onder andere die hoofsanger van die Sex Pistols, Johnny Rotten.

Rotten, wat sy bynaam gekry het oor sy vrot tande, het ordentlike mense in die tweede helfte van die sewentigerjare gevul met afsku, en vrees vir die toekoms.

Tog, wat het Rotten gedoen die oomblik toe hy genoeg kontant in sy sak gehad het? Het hy dit gespandeer op partytjies en vriende wat hom misbruik het vir geld en dwelms? Het hy vir ’n paar maande ’n hotelkamer gehuur en al sy geld op drank en vroue spandeer? Nee, hy’t vir hom ’n goeie woonstel gekoop in ’n goeie woonbuurt, waar hy homself vir ’n paar jare gevestig het met sy vrou. Hulle was gelukkig getroud vir meer as vier dekades, tot sy gesterf het na jare van lyding aan Alzheimer se siekte. Vir die laaste vyf jaar van haar lewe was Johnny Rotten haar voltydse versorger. Baie vrot van ou Johnny.

VRYDAG 31 MEI 2024

Europa, in die 1860’s. ’n Prinses bekend vir haar skoonheid is verloof aan die kroonprins van ’n naburige staat. Almal dink hulle is ’n mooi paartjie. Dan sterf die prins. Sy verloofde gaan terug na haar geboorteland. Sy’s ontroosbaar. Haar verloofde familie laat weet hulle het regtig van haar gehou, en wat is die kans dat sy dalk met haar oorlede verloofde se broer (wat mal verlief is op een van sy ma se diensmeisies) kan trou. Sy antwoord dat sy baie hartseer is en dat niks dit kan verander nie. Nietemin besoek die broer haar. Hulle huil saam. Dan raak hulle verloof. Almal dink hulle is ’n mooi paartjie. Sy gee geboorte aan vier seuns en ’n paar dogters. Sy en haar man betree die troon nadat terroriste haar skoonpa se been afblaas. Na ’n dekade word haar oudste seun koning. Sy is oortuig dat haar aangenome land hervorming nodig het om rewolusie af te weer. Min hervorming word egter deurgevoer. Twintig jaar later word haar oudste seun, die koning, haar skoondogter, en ses van haar kleinkinders vermoor in die kelderverdieping van ’n huis waarin hulle aangehou is deur rewolusionêre wat die regering omvergewerp het. Sy en haar dogters vlug suid. Haar suster, wat getroud was met ’n koning van ’n ander land, oortuig haar eie seun, nou koning van haar aangenome land, om ’n skip te stuur. Die groep van sewentien adellikes wat so gered word, sluit in haar een dogter wat aan boord gaan met vyf van haar seuns, ses honde, en ’n kanarie.

* * *

Ooskus van Amerika, Februarie 1978. ’n Katastrofiese sneeustorm tref mense op pad huis toe. Dit sneeu aaneen vir meer as dertig ure. Skole en universiteite en besighede sluit. Treine gaan staan. Duisende karre is vasgevang op die snelweg en ander paaie. Veertien mense sterf omdat hulle karre so toegesneeu is dat die uitlaatgasse nie kan ontsnap nie. Talle mense is vir dae lank sonder hitte, water, kos, en elektrisiteit. Opgehoopte sneeu word in die hawe gegooi om plek te maak vir nuwe sneeu. Talle huise stort ineen of word weggespoel die oseaan in. Een kind verdwyn gedurende die storm enkele meters van sy huis se voordeur af. Sy liggaam word eers drie weke later gevind.

* * *

Engeland en Ierland, 1970’s. ’n Vrou gebore in ’n ryk familie verkoop al haar aandele in die familie-besigheid, verkoop haar huis, en deel die kontant uit aan arm mense. Sy woon saam met haar minnaar in ’n werkersklasbuurt. Saam beroof hulle haar familie se herehuis. Later sluit sy aan by ’n terroriste-organisasie in Ierland. Sy gooi melkkanne met plofstof uit ’n helikopter uit. Sy neem deel aan nog ’n rooftog. Dié keer steel hulle ’n klomp skilderye by ’n ander ryk ou – onder andere die enigste Vermeer buite Buckingham-paleis in private hande. Die polisie kry die skilderye in die bagasiebak van ’n kar. In die tronk trou sy met ’n ander minnaar en gee geboorte aan sy kind. Weer op vrye voete maak sy kragtige missiele, met pakke koekies om die terugslag te absorbeer. Sy hou aan met stry en baklei tot sy dekades later sterf, sonder geld, woonagtig saam met ou nonne in ’n aftree-oord bestuur deur die Arm Diensknegte van die Moeder van God.

______________________

Opinie oor Israel sedert Oktober 2023

WOENSDAG 20 MAART 2024

My opinie oor Israel het verander sedert verlede Oktober.

Dit is nou duidelik dat ’n betekenisvolle persentasie van die Israeli bevolking, en waarskynlik die meerderheid van die politieke elite, vir dekades al ’n Finale Plan in gedagte het vir die Palestynse bevolking van die Bybelse Israel.

Die plan is om, indien moontlik, alle Palestyne te forseer om te vlug oor die grens na Jordanië, Sirië, Libanon, en Egipte. En Palestyne wat weier om die res van hulle lewens te slyt as vlugtelinge, sal eenvoudig voor die voet vermoor word – een vir een, man, vrou, kind en oumens, koelbloedig, of dosyne op ’n slag met bom-veldtogte. Om mense aan te moedig om te vlug, maak Israel seker dat hulle elke gebou of fasiliteit wat gebruik kan word vir opvoeding of mediese sorg of enige tipe gemeenskapsaktiwiteit stelselmatig vernietig.

En wanneer die areas nou onder beheer van die Palestyne leeggemaak is, en huise en skole en hospitale en universiteite en moskees tot rommel gereduseer is, sal Joodse immigrante van Amerika en elders in die Weste, saam met burgers van Israel intrek, en nuwe huise bou, en nuwe skole, en nuwe hospitale, en nuwe geboue om húlle godsdiens te beoefen.

Die Palestynse Probleem sal uiteindelik opgelos wees.

Mense sal Israeli’s vuil aankyk vir ’n paar jaar, maar – so reken ek, reken ’n betekenisvolle persentasie van die Israeli bevolking, en waarskynlik die meerderheid van die politieke elite – uiteindelik sal mense vergeet, en aan beweeg na ’n ander gruwelstorie in ’n ander deel van die wêreld.

Die droom sal werklikheid wees.

______________________

’n Laagtepunt wat my nou nog nagmerries gee

DONDERDAG 7 MAART 2024

Aan die einde van die film, Fight Club, sê die hoofkarakter vir sy vriendin: “You met me at a very strange time in my life.”

My vrou het my ontmoet, nie soseer op ’n vreemde tyd in my lewe nie, maar net voor ek ’n jarelange struikel begin het na ’n laagtepunt wat my nou nog soms nagmerries gee.

Tussen Maart en Julie 2003 het ek koorsagtig gewerk aan ’n stel skryfwerk wat ek later genoem het, “Die Persoonlike Agenda van Brand Smit.” En omdat ek nie opgehou skryf het aan daai tipe materiaal nie, het ek later bygevoeg dat dit Boek Een was. Die later maande van 2003 en die eerste twee maande van 2004 was ook redelik koorsagtig, met die koors wat gebreek het met “Die Februarie Plan” en “[Die Groot Ongetiteld]”. Die stof het toe gaan lê vir ’n paar weke, en teen Mei was ek weer hard aan die dink en skryf aan nuwe insigte wat veronderstel was om sin te maak van my lewe – en selfs lewe oor die algemeen. Teen Julie 2004 het ek definitief nuwe grond gebreek in terme van helderheid en vertroue in wie en wat ek was.

Teen die herfs van 2004 (Oktober in Taiwan), het ek egter op walms gery: my tenk was leeg.

En dit was presies tóé wat ek ’n sekere jong dame ontmoet het wat pas in Taiwan geland het.

Die opwinding van nuwe liefde – as ek nou moet terugkyk – het my nuwe lus vir die lewe gegee. Maar ernstige liefde is ’n ander wêreld as die een van die Alleenloper. En as jy nie meer alleen loop nie, is jy nie dieselfde mens wat jy was ’n paar maande tevore nie. Jy verskyn deurlopend aan iemand wat jy wil beïndruk, en jy verskyn anders aan jouself.

Met spirituele toewyding en oorgawe het ek in 2003 en 2004 gewerk aan stukke teks wat veronderstel was om die waarheid te ontbloot aan myself, en as dit leesbaar was, aan enige iemand in wie se hande die stukke papier sou val.

En ek het steeds notas gemaak in 2005.

Maar ek wou beter doen. Ek wou geld maak. Ek wou ’n beter lewe bewerkstellig vir nie net myself nie, maar vir die persoon wat my lewe as Alleenloper so pragtig deurmekaar gekrap het.

Min het ek geweet ek het reeds die piek van die berg bereik. Die afgrond was naby. En ek het dit al kletsend oorgesteek.

Dit sou my jare vat om weer gelyke grond te bereik.

______________________

Een waarheid en ’n paar brokkies advies

DINSDAG 5 MAART 2024

Jy’s hier.

Doen jou bes om dit die moeite werd te maak.

Probeer om nie te veel skade te doen nie.

Probeer om vertroosting te bied – as jy kan.

Probeer om iemand anders se las te verminder – as jy kan.

Probeer om gesond te bly.

Probeer om sterk te bly.

Kyk uit vir groot en klein deurbrake wat jou kan vat na ’n hoër bestaansvlak toe, of net na ’n beter plek toe.

Wees dankbaar vir die goeie dinge in jou lewe. Wees dankbaar as jy die slegte oorleef het.

En onthou: Ons word nie gebore in dieselfde omstandighede nie, of met dieselfde vermoëns of talente nie. Tog is jou lewe, tot ’n betekenisvolle graad, die resultaat van hoe jy speel met die kaarte wat aan jou gedeel is.

______________________