Skrywer: Brand Smit

DONDERDAG 8 NOVEMBER 2018

Om nie genoeg geld te maak nie, of om finansieel te sukkel, is soos om jou hele lewe te spandeer in ’n klein dorpie, want jy dink nie jy sal dit êrens anders kan maak nie. Jy is in hierdie dorp gebore. Jy ken almal en almal ken jou. Jy ken al die strate, al die eetplekke, die beste plekke om vars groente en vrugte te kry, die beste swemplekke, die beste plek om na die sterre te kyk. Tog het jy nog altyd begeer om méér met jou lewe te doen. Jy wou nog altyd meer as net hierdie klein dorpie ervaar het, en ander mense ontmoet het – verskillende mense, miskien selfs interessanter mense; mense met verskillende lewensuitkyke en verskillende menings. Jy’t al selfs gedink daaraan om ander tale te leer. Jy voel dikwels gefrustreerd, soms eensaam, dikwels ongelukkig, maar almal is van mening dat jy dit nêrens anders sal kan maak nie. (Kyk na so-en-so wat probeer het – kyk waar hulle opgeëindig het, sal die mense altyd sê.) So, jy hou jou drome vir jouself en byt maar vas tot die einde toe.

Intussen is die wêreld vol mense wat uit klein dorpies gekom het, wat drome gehad het, wat hulle drome nagestreef het, en wat geglo het dat ook húlle dit op plekke kan maak wat groter is as die klein dorpies waar hulle gebore is en grootgeword het. Hulle het geglo dat hulle nie net oukei sal wees nie, maar dat hulle in ’n groter wêreld met minder beperkings en meer opsies sal kan floreer – waar hulle meer sal kan ervaar, meer sal kan leer, en sal kan groei tot in die volste weergawe van wie hulle kan wees.

* * *

Ek het vir veertien jaar lank sigarette gerook. Ek het gedink aan myself as ’n roker. By sosiale geleenthede het ek geweet wie die ander rokers was, en saam met hulle buite op die balkon of op die stoep gestaan en rookwalms blaas. Toe kom die punt wat ek ernstig daaroor geraak het om op te hou rook (of ernstiger as die vorige kere). Binne ’n kwessie van ’n paar maande het ek aan myself begin dink as ’n gesonde ou – ’n nie-roker. Na ’n paar jaar het ek nie eens meer per geleentheid een of twee sigarette buite ’n restaurant gerook saam met gewoonterokers nie. Ek het ten volle die identiteit van die roker ontgroei. Rook was iets wat ek op ’n stadium gedoen het, maar waarvan ek aanbeweeg het.

Dieselfde met beskouings oor geld en sukkel om geld te maak. Vir lank was dit deel van my identiteit. Ek het myself gesien as iemand wat sukkel om geld te maak. Ek het myself gesien as iemand wat beter sou doen in ’n wêreld waar geld nie so ’n groot faktor is nie. Ander mense het my ook geken as iemand wat nooit veel geld het nie – as hulle dit nie kon raai nie, het ek waarskynlik iets gesê wat dit duidelik sou maak.

Nou weet ek dat hierdie identiteit van sukkelaar-met-geld ook nie die waarheid was nie. Ek was nooit in wese ’n roker nie; dit was bloot ’n slegte gewoonte wat ek vir ’n paar jaar gehad het. So ook is dit nie my waarheid dat ek moet sukkel om geld te maak nie. Dat ek vir jare lank daarmee gesukkel het, was eenvoudig die resultaat van onbeplande slegte kondisionering, gebrek aan die regte opvoeding oor geld (waarvoor ek self verantwoordelikheid aanvaar siende dat ek al vir amper dertig jaar ’n volwassene is), en – soos sigarette – ’n paar slegte gewoontes wanneer dit gekom het by geld.

* * *

Wanneer jy jonk is, kom idees oor geld en oor geld verdien soms universeel voor; dit wil sê, jy veronderstel dat jy dieselfde idees en opvattings deel met jou skoolmaats en neefs en niggies en ander mense van dieselfde ouderdom in jou buurt.

Wat ’n mens natuurlik eers jare later besef, is dat opvattings oor geld, ’n mens se verhouding met geld, hoe dit werk om geld te verdien en te akkumuleer en te belê of daarmee rond te speel, selfs hoe jy dit spandeer, spesifiek was tot jóú, en miskien jou sibbe. Daar is ’n goeie kans dat jou skoolmaats en vriende en neefs en niggies van min of meer dieselfde ouderdom, en ander kinders in die buurt, ’n totaal verskillende opvoeding gekry het oor geld en verwante sake.

Natuurlik kry jy uitgebreide families of buurte of gemeenskappe waar daar groot ooreenstemming is tussen wat volwassenes hul kinders leer oor persoonlike finansies. Nietemin, ’n mens se verhouding met geld, en wat jy jou kinders leer, of wat jy geleer het van jou ouers, kan nie so maklik vasgevat word soos godsdiens of politiek of kultuur nie, en die lesse is in vele gevalle subtiel. Dit is derhalwe maklik om as kind totaal onbewus te wees van die effek wat dit het op jou ontwikkeling, of as ouer om bewus te wees van wat jy jou kinders leer.

* * *

’n Kind word groot in ’n huis waar hy geleer word dat hy moet dans en sing vir sy brood en botter. Inderwaarheid is hy ’n ingetrokke outjie, en hy geniet dit glad nie. Dis nie wie hy is nie. Die verhoog is nie sy natuurlike domein nie. Na vele jare ontdek hy dat hy eerder huise wil ontwerp. Mens kan amper sê dat hy in wese ’n ontwerper is.

Vir my is die toestand van bekommernis oor geld soos daai outjie wat ernstig ongemaklik is op die verhoog. Bekommernis oor geld is nie my waarheid nie. Dit kom nie natuurlik vir my nie. Dit stoot op in my binneste en sit in my keel vas. Mens kan amper sê dat ek in wese ’n welgestelde ou is wie homself nooit oor geld hoef te bekommer nie.

Wat ek nou doen, is om hierdie negatiewe beskouings te konfronteer en te vervang met positiewe beskouings. Die uiteinde van die proses is dat ek sal wees wie ek nog altyd diep in my binneste was, maar nie kon uitdruk nie. Ek word dus nie ’n nuwe mens nie. Ek word bloot wie ek nog altyd was.

SONDAG 18 NOVEMBER 2018

Daar word gesê ’n mens moet buite jou gemaksone gaan as jy sukses wil behaal. Vir my, met geldmaak, was dit die teenoorgestelde. Ek het geglo geld was slegs te vinde buite my gemaksone – as iets maklik was, of lekker was om te doen, kon dit uit die aard van die saak nie werk nie. Iets moes moeilik wees, onaangenaam, vervelig. Dan, en alleenlik dan, het ek ’n kans gestaan.

______________________

MAANDAG 29 OKTOBER 2018

10:23

’n Stelsel eerder as ’n eenmalige doelwit. Die vraag is, wat is die komponente van ’n goeie stelsel?

1. Gereelde oefening, goeie nagrus, en gesonde kos.

2. Meditasie: Ten minste 5-10 minute elke oggend en elke aand (verwyder hindernisse sodat die onderbewuste idees en oplossings kan voorlê).

3. Gereelde uitdrukkings van dankbaarheid vir wat jy het, en vir wat jy in die proses is om te skep en te ontvang.

4. Lees, leer en luister: Daar’s altyd meer om te leer, en beter maniere om dinge te doen.

12:43

As dit nie vir jou natuurlik is om op ’n verhoog te klim en mense toe te spreek nie, gaan jy die ervaring as stresvol ervaar. As dit vir jou natuurlik is, gaan jy dit geniet, en sal jy meer ontspanne wees daaroor.

Ek vind dit uiters stresvol om bekommerd te wees oor geld. Dit is duidelik nie my natuurlike kondisie nie. Dit kan dus gesê word dat dit eerder blyk my natuurlike kondisie te wees om geld in oorvloed te hê, en nooit myself daaroor te bekommer nie.

Dit maak dan net sin om ook af te lei dat die proses om ’n oorvloed van geld te bekom, inderdaad ’n proses is waarin ek sal wórd wat ek eintlik nog altyd was, maar nie kon word nie as gevolg van misverstande oor hoe die wêreld werk, en hoe ek veronderstel is om dinge te doen.

16:19

Op 12/10/18 skryf ek: “Ek het gedink ek rebelleer teen die idees waarmee ek grootgeword het, maar ek het slegs gerebelleer teen sekere aspekte daarvan. Die verwagting van mislukking was ten volle geïnternaliseer.”

’n Mens kan sê ek het gedink ek spreek die probleem aan, maar het in werklikheid die olifant in die vertrek misgekyk.

“Watter olifant?” sou ek vra, terwyl ek vasgedruk teen die muur staan.

“Ruik jy dit nie?” sou ’n slim persoon my vra.

“Nee,” sou ek antwoord.

“Hoekom staan jy dan so styf teen die muur as daar nie ’n olifant is wat jou teen die muur vasdruk nie?”

“Omdat ek hou van mure?”

______________________

VRYDAG 26 OKTOBER 2018

13:18

Ek lees nog ’n “wealth mindset” boek (You Are a Badass at Making Money: Master the Mindset of Wealth, deur Jen Sincero). Ek wonder, vir die rekord, hoekom ek reken dat ook ék genoeg geld kan maak om finansieel onafhanklik te wees.

Hier is die redes:

1. Omdat daar ’n massiewe hoeveelheid geld in die wêreld is (volgens een bron, 80 triljoen dollar), waarvan daar ’n massiewe hoeveelheid in omgang is (ongeveer 5 triljoen dollar), gereed vir mense om na hulle toe te kanaliseer. (Onthou: geld ken jou nie; dit gee nie om waar dit opeindig nie.)

2. Ek is slim genoeg om te kan leer wat ek moet leer.

3. Ek besit, en het toegang tot, ongelooflik kragtige instrumente en hulpbronne – ’n rekenaar, ’n slimfoon, stabiele hoëspoed toegang tot die internet, en bankrekeninge.

4. Ek het oor die jare verskeie vaardighede ontwikkel wat die waarskynlikheid in my guns laat kantel om finansiële onafhanklikheid te bewerkstellig – die produsering, publikasie, en verspreiding van teks- en ander materiaal; vrymoedigheid en selfvertroue om met vreemdelinge gesprekke aan te knoop; basiese kennis en begrip van finansiële markte; hoe om rekeninge oop te maak, handel te dryf, en kapitaal te bestuur; hoe om ’n produk of diens op die internet beskikbaar te stel, te bemark, en te adverteer.

5. Ek weet ek sal in staat wees om nog meer goeie dinge te doen met meer geld as wat ek nou doen. Ek weet ek sal meer wees van die goeie wat ek reeds is.

6. Ek het reeds vele struikelblokke wat geskuil het in my onderbewuste wat my oor die jare weerhou het daarvan om die regte stappe te neem om meer geld te maak, gekonfronteer, en begin om dit te deaktiveer. Ek het ’n sterk vermoede dat daar nog ’n paar struikelblokke is. Ek weet dat ek hierdie struikelblokke ook sal identifiseer, sal deaktiveer, en sal vervang met oortuigings wat my pogings sal versterk om meer suksesvol te wees. Ek weet dit, want ek vind dit interessant om hierdie struikelblokke te ontdek en te konfronteer, al is dit emosioneel ongemaklik, want ek weet ek eindig op met interessante notas daaroor.

7. Ek verstaan dat ’n mens nie geld hoef te maak nie, want al die geld waarvan jy ooit kan droom, bestaan reeds. Ek verstaan ook dat jy jouself ontvanklik moet maak vir geld, jouself waardig moet ag, en aksies moet neem om die geld in ontvangs te neem.

21:15

Weereens belangrik om te noem wanneer ’n mens praat van geld:

1. Jy is ’n programmeerbare, en reeds geprogrammeerde, organiese robot. Hierdie programmering sluit in die taal wat jy praat, die kulturele gebruike waarmee jy jou lewe vul, hoe jy aantrek, die tipe grappe wat jy maak, die sport wat jy beoefen, die godsdiens wat jy aanhang, en jou voorkeure in spys en drank.

2. Jou beskouing van volwasse lewe, jou verwagtinge van hoe jóú lewe sal wees as volwassene, jou beskouing van hoe ’n mens ’n bestaan maak, die inkomsteklas waarin jy verwag om te wees as volwassene, jou verhouding met geld – is jy ’n spandeerder of ’n opgaarder? werk jy slim met geld of mors jy dit? sukkel jy om geld te maak of is daar geen beperking op die hoeveelheid geld wat jy kan maak nie? – is ook alles deel van die programmering wat jy onvang het as kind.

3. As jy jou eie lewe wil verbeter, en dalk ook die lewens van ander mense, is geld ’n uiters waardevolle hulpbron.

4. Woorde is belangrik. Hoe jy praat en die woorde wat jy gebruik, affekteer wat jy glo en hoe jy voel, en uiteindelik wat jy doen.

* * *

Jen Sincero, die skrywer van You Are a Badass at Making Money, noem in haar boek dat elke mens ’n verhouding het met geld, en dat dit ’n handige oefening is om ’n brief te skryf aan geld asof dit ’n persoon is. Ek reken dit kan ook werk as ’n dialoog:

[…]

GELD: As ek dan so baie vir jou kan doen, hoekom het jy nie meer van my nie?

EK: Ek het al baie pogings aangewend om meer van jou in my lewe te hê, maar meeste van my pogings was nie suksesvol nie.

GELD: Ander mense probeer nie so hard nie, en hulle het meer van my in hulle lewe as wat hulle in een leeftyd kan spandeer. Hoekom dink jy spandeer ek so baie tyd met húlle, en so min tyd met jou?

EK: Ek het nog altyd gedink mense wat soveel van jou in hulle lewe het, is óf gelukkig, óf hulle doen dinge wat jou beïndruk. Ek het al baie gelukkig gevoel oor sommige dinge in my lewe, maar nie met jou nie. En ek het duidelik nog nooit iets gedoen wat jou beïndruk nie.

GELD: Is ek tans in jou lewe? Hoeveel kry jy nou van my te siene?

EK: Ek sien genoeg van jou om aan die lewe te bly, en redelik goed te leef, maar nie genoeg om ander dinge te doen wat ek graag sal wil doen nie. Jy’s ook nie genoeg in my lewe om my te onderhou as ek in ’n ongeluk moet wees nie, of om my te hou tot my oudag nie. Ek sal beslis veel, veel meer van jou in my lewe wil hê.

GELD: Jy wou op ’n stadium ’n kluisenaar word. Waaroor het dit gegaan?

EK: Ek dink ek wou nie ’n verhouding gehad het met die wêreld nie. Of dalk het dit geháát dat ek jou so nodig gehad het in my lewe, maar so min van jou gehad het. Ek het dit dalk begeer om glad nie ’n verhouding met jou te hê nie.

GELD: Wil jy nou ’n kluisenaar wees?

EK: Nee. Ek weet dit sal ’n uiters beperkte lewe wees. Ek sal ook min beteken vir ander mense.

GELD: Wat sal dit vir jou beteken om ’n goeie verhouding met my te hê, om soveel van my in jou lewe te hê as wat jy nodig het – om my selfs in oorvloed in jou lewe te hê?

EK: Ek sal meer ontspanne wees. Ek sal dinge kan ervaar en plekke kan sien waarvan ek nou net weet. Ek sal my ouers beter kan bystaan. Ek sal ’n beter verhouding hê met albei my susters, maar veral met my ouer suster. Ek sal vir ander mense – insluitende my beminde – kan leer hoe om húlle verhouding met jou te verbeter. Ek sal diere in nood kan bystaan. Ek sal jou deel met mense wat my sal bystaan in my ondernemings.

(Ek het sopas ’n insig gehad. In hierdie gesprek “praat” jy met “iemand” wie se mag so te sê onbeperk is – inderdaad “iemand” met mag oor lewe en dood. Hierdie “iemand” blyk egter ook moeilik te wees om gelukkig te maak, en is soms aanwesig in jou lewe, en soms nie. Daar kan sonder twyfel gesê word dat jy graag meer van die “persoon” in jou lewe wil hê, siende dat “hy” jou in staat kan stel om soveel te doen, jou soveel beskerming kan gee, en jou soveel goeie dinge kan laat ervaar. Is dit net ék wat blyk deurmekaar te raak tussen geld en “God”?)

______________________

SATERDAG 20 OKTOBER 2018

Oor die idee van bloudrukke wat mens ontvang van jou ouers (sien Desember 2017 se “Die opgradering van my finansiële intelligensie” en “Om my bloudrukke te konfronteer – en reg te stel”):

1. My bloudruk was nie mislukking nie, dit was sukkel.

2. Soos enige stel aktiewe oortuigings, is hierdie storie van die bloudruk nie net ’n faktor in jou kinderjare nie. As jy aanhou bevestig aan jouself dat “dit” eenvoudig is soos dit is, behou die bloudruk sy houvas op jou. Dit is inderdaad soos godsdienstige oortuigings wat jy nie ontgroei nie. Solank jy aanhou om te glo iets is waar, aanhou om sekere “waarhede” te sien in jou lewe, gaan dit vir jou wáár bly, ongeag hoe oud jy is. [20/11/18: As almal hulle bloudrukke ontgroei het, sou geen volwassenes meer volgelinge gewees het van die godsdiens waaraan hul ouers hulle blootgestel het as kinders nie.]

3. Ek het ’n nuwe bloudruk: Ek, Brand Smit, hoef nie te sukkel nie. Dat ek vir jare geglo het dit is hoe dit moet wees, was ’n fout. My ouers het nooit bedoel om my hierdie spesifieke les te leer nie. Sekere dinge het gebeur, maar ek was nooit bedoel om dit te internaliseer as die Heilige Waarheid nie.

WOENSDAG 24 OKTOBER 2018

Ek is tussen ’n rots en ’n harde plek. Ek het dit ’n gewoonte gemaak die laaste paar dekades om diep in my siel te soek vir allerhande geheime, vir allerhande interessante dinge wat maak dat ek is wie en wat ek is, en doen wat ek doen.

So het ek die afgelope jaar begin dink aan die programmering wat ek ontvang het as kind wat betref verwagtinge oor die volwasse lewe, en meer spesifiek oor geld. Wat ek ontdek het, is dat ek ’n paar lesse ontvang het wat die waarskynlikheid van uiteindelike finansiële sukses korter gemaak het as wat dit dalk kon wees. (Dinge soos dat my lewe deel was van ’n kosmiese spel tussen Goed en Kwaad, en dat ek beperkte beheer gehad het oor my eie sukses, of dat my eie sukses onderhewig was aan hierdie kosmiese spel – as die Kosmiese Spelmeester dit nodig gevind het dat ek ’n volslae mislukking moes wees, was daar nie veel wat ek daaraan kon doen nie.)

Die probleem? Meeste van die lesse het ek geleer by my geliefde ouers.

Hier’s die rots: Ek wil graag dieper grawe, om myself beter te verstaan, en te verstaan wat ek moet verander om beter te kan doen in die toekoms. En die harde plek: Ek mag dalk nog dinge ontdek wat my ouers in ’n slegte lig plaas.

’n Moontlike konklusie: My ouers is net gewone mense. Natuurlik het hulle foute gemaak, soos ook húlle ouers foute gemaak het, en hulle ouers se ouers voor húlle, ensovoorts. Wat belangrik is, is dat hierdie “verkeerde lesse”, hierdie “foutiewe programmering”, bedoel was om te help – en dit kón, as die wêreld anders uitgewerk het.

As ek dus dieper grawe, ontdek ek dalk foute wat my ouers gemaak het, maar al wat dit ontbloot, is dat hulle net gewone mense is wat hulle bes probeer het. Dit is ’n gevolgtrekking waarmee ek, en ek glo my ouers, gelukkig kan wees.

______________________