Etiket: lewenspad

Die laaste ballingskap

Dis Maandag 22 Desember 2003, sewe minute oor twaalf in die middag. Ek het so ’n uur gelede opgestaan, ontbyt geëet, en gelees oor die verhouding tussen Rusland en Europa tot en met 1856. Toe het ek my wasgoed versorg, my skottelgoed gewas, my tande geborsel, en die rekenaar aangesit. Eers het ek die woorde getel van twee stukke wat ek verlede week geskryf het, en toe ’n FreeCell game begin speel. Laasgenoemde het te ingewikkeld geraak, en ek reken toe ek skryf eerder hierdie stuk oor die veranderinge wat in die nuwe jaar aangebring moet word in my lewe.

Eintlik wou ek net ’n paar dinge neersit op papier, en ek was lus om eerder te tik as om te skryf. My voorneme was spesifiek om nié ’n stuk te skryf nie – ek wou net my gedagtes agtermekaar kry.

Die oomblik toe ek die eerste sin tik, het ek egter geweet wat kom. Hierdie tipe van stukke is hoe ek myself uitdruk deesdae. Ek kan myself nie meer help nie. Ek gaan sit agter die rekenaar om net ’n onskuldige nota aan myself te skryf, maar as ek weer sien, het DIE SKRYWER my onbeleefd van die stoel afgestoot, my stuk gekaap, en sy twee vet middelvingers manies oor die sleutels begin gooi.

My planne wissel tussen twee pole. Aan die een kant is ek desperaat om einde Februarie volgende jaar terug te gaan Suid-Afrika toe; aan die ander kant wil ek nog sewe jaar in die Ooste bly. Tussen hierdie twee ekstreme lê al my begeertes, my vrese, my belangstellings, en my hoop vir ’n lewe wat beter is as die een wat ek nou my eie noem.

Ek moet myself egter dwing om ’n paar feite in die gesig te staar: a) Ek is nie meer 25 nie. b) My probleem met ’n vaste betrekking by ’n instelling of korporasie in my geboorteland is teen hierdie tyd goed gedokumenteer. Feit bly egter staan dat ek geld nodig het om te oorleef en planne uit te voer, en ek het nodig om stappe te neem om te verseker dat ek oor – wie weet? – die volgende veertig jaar kan voortgaan om kos te koop. c) My groot droom is ’n drie slaapkamer huis met ’n tuin en ’n lappie gras, in ’n stil voorstedelike area of in ’n groterige dorp in Suid-Afrika (die land waar ek gebore is en grootgeword het anders het ek hierdie boek in Frans of Duits geskryf en was my naam Dieter of Pascal).

Natuurlik is dit nie goed genoeg om net te sê jy wil ’n drie slaapkamer huis hê nie. Natuurlik moet ek bepaalde stappe neem om so ’n huis te bekom. Maar soms voel ek asof hierdie dinge alles vooraf bepaal word, en as dit nie in jou kaarte is nie, kan jy maar probeer tot jy blou in die gesig is. As dit dus in jou teeblare sê, “Woonstel in Kowloon tot jy doodgaan van eensaamheid,” gaan dit nie help as jy in desperaatheid terug gil, “Drie slaapkamer huis in stillerige dorp!” nie.

Dit help gewoonlik as my gedagtes sulke rigtings in donder diep in die nag, wanneer ek in elk geval oorweeg het om te gaan lê vir ’n paar ure.

Vanoggend staan ek toe op, en na my gebruiklike stukkie geskiedenis (die ongemaklike verhouding tussen Rusland en Europa tot en met 1905), besluit ek toe dat net omdat ek blykbaar nie meer ’n sosialis kan wees nie, dit nie beteken dat ek nie deur die gebruik van rasionele denke en aksie my eie maatskaplike stelsel, en gepaardgaande verhoudings kan bewerkstellig nie. Wat ’n omslagtige manier is om te sê dat ek nie glo ek noodwendig gedoem is tot ’n eensame bestaan op ’n subtropiese eiland in Noordoos-Asië nie.

Maar beteken dit ek kan volgende Februarie – oor bietjie meer as twee maande – teruggaan Suid-Afrika toe? Kan ek in die ry gaan staan vir ’n drie slaapkamer huis in ’n stillerige dorp of voorstad? Duidelik nie.

Die ander dag is ek weer herinner daaraan dat ’n mens geduldig moet wees. Goed en wel om dinge te wil uitsorteer en om antwoorde te soek, maar antwoorde val nie voor jou voete neer net omdat jy ’n slim vraag gevra het nie. So ook met ons ambisies. Net omdat ek na al die jare die woorde “drie slaapkamer huis in ’n stil area” kan prewel sonder om te dink ek verloën myself, is nie te sê dat ek al klaar een toilet en ’n halwe slaapkamer agter my naam kan skryf nie.

So kan ek aankarring en al in die rondte bly dans, vertel van hoe ek ’n sigaret gerook het, gedagtes op die trein gehad het oor die mooi berge, uiteindelik my telefoonrekening gaan betaal het, en huis toe gekom het om verder te skryf aan hierdie stuk. Die intelligente leser kan sekerlik raai wat volgende gaan kom: Ek het ’n plan nodig.

* * *

Ek reken nou al vir jare dat hierdie beroep van om Oosterse kinders die lingua franca van die wêreld te leer, beter is as om strate te vee, of om papiere op ’n kantoorlessenaar rond te skuif. Ek weet ook dat dit jou siel kan uitdroog van verveling.

Verder het dit nie my aandag ontglip dat die tye wat ek die gelukkigste was die afgelope paar jare, die tye was wat ek net twee of drie ure per dag moes spandeer om geld te maak nie, met die res van die tyd agter my rekenaar besig met my eie projekte.

Wanneer ek wel ’n uur of wat in ’n klaskamer spandeer en kontant kort daarna hande verruil, kan ek nie die implikasie ignoreer nie: Om ’n Expat English Teacher te wees in Taiwan is ideaal vir mense met onopgeloste issues wat veroorsaak dat hulle nie vrede kan vind in ’n mooi middelklas voorstad nie (of nie nou nie, in elk geval). Daar is ook ander voordele verbonde aan hierdie manier van geld maak – mens kan ’n vreemde taal bemeester, eerstehandse kontak met ander kulture, en jy ontmoet soms mense wat jy nooit andersins sou ontmoet het nie.

In kort, waar anders sou ek twaalf ure per week Engelse klasse kon gee en genoeg geld verdien daarmee om my basiese lewenskoste te dek? Waar anders kan ek, sonder om ’n enkele streep op ’n kontrak te trek, in ’n ou woonstel intrek en my muurbehangsels teen die muur vasspyker? Waar anders kan ek selfs my hawermout in die oggend met stokkies eet – wat nie werk nie, net so terloops, en ’n gesprek in Chinees voer met ’n mooi vrou buite die supermark as sy laat in die aand vir my ’n vars hoenderdy op haar braai gooi?

Waar sou ek al hierdie dinge kon doen … terwyl ek die een ballingskap opstel na die ander skryf vol weemoed en verlange na my mense?

Ek moet klaarmaak. Ek sien kortverhale in my teeblare, Chinese woordeboeke in my koffiebone, en as ek my oë opslaan na die sterre, nog ten minste sewe jaar van klasgee in die Verre Ooste. Die voordele is reeds genoem; die nadele lê hierdie hele literêre projek vol.

Een ding moet egter sneuwel in die stryd wat vir my voorlê: Ballingskap!

Vir jare al lei ek aan hierdie koorsagtige hoop dat die lewe wat ek nou my eie noem, nie die beste sal wees wat ek denkbaar kan bewerkstellig nie. Verterende vure van frustrasie en verlange smelt hierdie hoop saam met my vrese en my begeertes. Dit is wat maak dat ek al vanaf Junie 1999 ballingskap opstelle skryf. Dit is wat maak dat ek nooit verder kan sien as die volgende ses maande nie. Hoe anders as ’n mens voortdurend met skrefiesoë soek na maniere om weg te kom van ’n onvolhoubare situasie?

Ek is moeg vir ballingskap.

* * *

Is u as leser so deurmekaar soos ek? Dit moet van talent spreek om soveel te sê, en aan die einde weg te kom met so min wat nuut is. Gaan ek terug Suid-Afrika toe op vlug CX1749 wat vanaf Hong Kong vertrek op Donderdag 4 Maart 2004 om 11:50 in die nag? Dis sekerlik wat my reisagent glo.

______________________

(Aanvanklik oor) Die fauna en flora van Taiwan

SATERDAG 20 SEPTEMBER 2003

Taiwan het baie mooi blomme, en bye ook. Daar’s ook bome, en so nou en dan sien ’n mens berge. Die lug is wel besoedel. Daar’s ook baie honde wat op straat rondloop en vir mense met lang neuse blaf. Sommige van die honde is groen.

Wat my regtig pla oor dié storie is … hoekom is ek so desperaat vir antwoorde? Hoekom het ek so baie vrae? Is dit oor my opvoeding – godsdienstige omgewing waar daar gereeld vir ’n mens gepreek is deur dié wat veronderstel was om te weet? En as jy nie geweet het nie, kon jy hel toe gaan! Ek meen, geen mens kon dit ooit as ’n verskoning gebruik het dat hy nie gewéét het nie! Jy was óf een van die gelukkiges wat gewéét het, en derhalwe hemel toe kon gaan, of jy was een van die wat nié geweet het nie, en dus voorlopig verdoem was tot ewige foltering in Satan se hel. Ek sê “voorlopig verdoem”, want daar was altyd die moontlikheid dat jy die nodige kennis kon opdoen voor jy jou laaste asem uitblaas, en as een van dié wat dan wéét kon ook jy die ewige paradys betree – nie omdat jy ’n goeie mens was, of gesterf het terwyl jy ’n ander een van verdrinking gered het nie, maar omdat jy gewéét het!

(Ek belowe ek sal terugkom by die blomme en die diere.)

Om en by tien jaar gelede was ek nie meer seker van wat ek weet nie. Ek het om verstaanbare redes paniekerig geraak. Ek moes van voor af begin om uit te sorteer wat ek weet, want selfs al was ek nie meer seker oor die hemel of die hel nie, het ek nogtans gemeen mens is in ’n groot penarie as jy nie weet oor sekere dinge nie.

Dit het tot gevolg gehad dat ek die afgelope tien jaar nie die konvensionele prioriteite gevolg het van iemand met my sosio-kulturele agtergrond en tersiêre opleiding nie. Ek het besluit dat ek nie onmiddellik aandag kan gee aan sulke aardse dinge soos finansiële welvaart, posisie en status in die gemeenskap, en of ek eendag in die malhuis gaan beland nie. Al wat ek geweet het, was dat ek nie wéét nie.

Ek het baie ander teëgekom wat oënskynlik geweet het, of net voorgegee het hulle weet, of om redes wat ek tot vandag toe nie kan vaspen nie, nie omgegee het of hulle weet nie. Ek, aan die ander kant, was in ’n posisie waar alles wat ek geweet het, geloofwaardigheid verloor het. Ek sou dus noodwendig alle konvensionele prioriteite moes uitstel tot die wonderlike dag van bevryding wanneer ek kon aankondig dat ek, na jare van onsekerheid, uiteindelik weer wéét.

Ek is gou gekonfronteer met ’n harde werklikheid. Banke wat so gaaf was om vir onkundige studente geld te leen, kruidenierswinkels, en die eienaars van huurkamers en woonstelle wou opsluit nie wag vir betaling tot jy geweet het, of verstaan het, wat jy geglo het noodsaaklik was om te weet of te verstaan nie. Almal wou nóú geld gehad het, ongeag of jy geweet het wat jy moes weet, of nie.

Dis hoe ek in Noordoos-Asië beland het. Hier kan ek geld verdien sonder om voor te gee dat ek oor die tipe “kennis” beskik waaroor ek voorheen beskik het. Hier is dit goed genoeg dat mens anders lyk, van ’n ander deel van die planeet af kom, en natuurlik dat jy Engels kan praat. Wat ’n paradys! So karring ek nou al vir jare aan in hierdie geweste, in my oënskynlik eindelose soeke na antwoorde.

Om egter nie te erken dat daar voordele verbonde is aan hierdie onkunde nie, sal van my ’n miserabele leuenaar maak. Die een voordeel is dat ’n mens jou onkunde kan weerspieël in jou voorkoms. Vermaak jouself ’n bietjie deur op ’n sypaadjie in die middedorp of -stad te staan en na verbygangers te staar. Ek glo dat ’n mens die afleiding kan maak dat die welgekledes met skoongeskeerde bene en gesigte in goed geartikuleerde sinne kan verduidelik wat hulle weet. Die ander deel van die skare, dié met wollerige bene en wange en geklee in ou jeans en vuilerige T-hemde, sal heel waarskynlik met lang vervelige monoloë faal om uiteen te sit wat hulle nié weet nie.

Nou, hier’s waar onkunde handig te pas kom: Indien jy jouself in die tweede groep bevind, en mense kyk na jou en meen jy lyk soos ’n hawelose, dan kan jy net jou skouers pateties laat sak en vir hulle sê jy weet hoe jy lyk, maar dit is omdat jy nie wéét nie! In sommige gevalle verstaan hulle jou probleem, en het hulle simpatie. Ander – wat mens net kan aflei nog altyd gewéét het – verstaan nie, en sal derhalwe nooit simpatie hê met ’n mens nie.

Daar is ’n derde groep: Karakters wat die modieuse uniforms dra van mense wat oor antwoorde op die belangrikste vrae beskik en derhalwe wéét, maar wat verskrik na die plafon staar as daar van hulle verwag word om ’n definitiewe stelling dié kant toe of daai kant toe te maak.

Terloops, die faktor van finansiële hulpbronne, wat mense in staat stel om ’n vooraf saamgestelde en vooraf verpakte uniform aan te koop wat aan hulle die voorkoms sal gee dat hulle oor die belangrikste brokkies kennis beskik, kan nooit onderskat word nie. Selfde met gemeenskap. As almal in jou groep dieselfde uniforms dra en dieselfde rympies resiteer, is die waarskynlikheid skraal dat iemand in die omgewing ongemaklike vrae sal vra – behalwe natuurlik as daar een met ’n vuil baard en ’n T-hemp wat skoenpolitoer adverteer, die koffiewinkel binne strompel, en per ongeluk by die verkeerde tafel gaan sit.

* * *

’n Meer liberale houding jeens jou voorkoms, en ander voordele van lewe in die Verre Ooste soos om elke dag Chinese take-aways te kan eet, kan nie oor die hoof gesien word nie. Nietemin, ek sien uit na die dag wat ek genoeg kennis bymekaar gemaak het om weer te kan verklaar, “Ek weet.”

Daar is altyd alternatiewe. Ek kan sê dat ek opgee, of myself probeer oortuig dat ek nie meer omgee nie. Dit sal dit dalk net moontlik maak om my tyd en energie te gebruik om geld en materiële gemak na te jaag, hoewel dit sekerlik ’n transformasie van ongelooflike dimensies sal vereis. Die kans is ook altyd dat ek later in my lewe weer gekonfronteer sal word met die feit dat ek, in werklikheid, steeds nie wéét nie. Dis vir my ’n groot dilemma.

Soos ek reeds vermeld het, die kruidenierswinkel, die bank en die woonsteleienaar gee nie regtig om of ek weet nie. Solank ek aanhou om gereeld geld in hul hande te stop, bly hulle beleefd. Hierdie is egter nie ’n wenslike situasie vir die langtermyn nie. Ek moet óf vinniger by die punt kom waar ek oortuigend genoeg kan verklaar dat ook ék oor die belangrikste kennis beskik (en derhalwe wéét), óf ek moet my hande so gou doenlik op meer geld kan neerlê en dit wettig my eie kan noem. In laasgenoemde geval sal ek meer tyd kan koop om vrae beter te kan formuleer, en om ’n gepaste stel antwoorde daarop te kan vind.

Die ideale resultaat is dat ek, sonder om ’n oog te knip of na die wolke te staar, kan verklaar dat ek inderdaad, na jare van onkunde, weer weet – hoewel dit nie noodwendig dieselfde sal wees as wat andere dink húlle weet nie. Ek sal ook weer my baard kan laat groei, en ek sal nie verplig voel om naastenby modieus aan te trek nie, selfs al kan ek dit bekostig. Hoekom? As mense dán kommentaar lewer oor my voorkoms, en agter hulle hande spekuleer oor my onkunde, kan ek met selfvertroue en hernude trots my skouers reguit trek, stadig omdraai, en hulle inlig: Ek mag dalk soos ’n boemelaar lyk, maar ek wéét.

Nou, wat betref die groen honde …

______________________

Faktor X skop in

[Kortliks, die agtergrond van hierdie stuk: Teen September 2003 het ek dit ernstig oorweeg om Taiwan te verlaat vir ’n groterige dorp in Gauteng, genaamd Bronkhorstspruit.]

MAANDAG 15 SEPTEMBER 2003

Bronkhorstspruit is … ’n kak plek, dit weet almal. Maar dit is ook die plek waar my jongste suster en haar man besluit het om hulleself te vestig. Die dorp het omtrent vyftien begrafnisondernemers, twintig “Eazy Credit” plekke, ’n Wimpy Bar, en een skryfbehoeftewinkel wat ’n paar boeke verkoop. Daar’s geen musiekwinkels nie. Daar’s geen 7-Eleven’s wat 24 uur per dag oop is nie. Daar’s nie ’n lewendige toneel in die middel van die dorp elke weeksaand na tienuur wanneer mense uitkom om ’n laat aandete te nuttig by tydelike sypaadjie restaurante nie. Daar’s nie koffiewinkels wat oopbly tot na middernag nie. Daar is wel ’n reuse tempel en opvoedkundige sentrum gebou deur ’n Boeddhistiese orde van Taiwan. En in ’n woonbuurt omtrent twintig minute van die dorp af te voet, woon my geliefde jongste suster.

Kan ’n mens dit regverdig om alles op te gee wat aan jou bekend is – of bekend geword het die afgelope vyf jaar van jou lewe – net omdat jy jouself dood verlang na jou familie?

[…]

Waaroor gaan alles op hierdie stadium? Waaroor gaan die hele storie van Taiwan, Bronkhorstspruit, Suid-Afrika, en die Ooste? Waaroor gaan die idee van “besigheid”, en skryf, en braaivleis en nagereg by die “huis”?

Dit gaan daaroor om so gelukkig te wees as wat ’n mens kan wees. En dit gaan oor spyt, spesifiek in my geval om nie later spyt te wees dat ek nie méér tyd met my familie spandeer het nie. Dit gaan daaroor om nie net ’n vervelige draaiboek te volg soos ’n tweederangse akteur nie. Dit gaan daaroor om te wees wie jy werklik is (as jy dit uiteindelik uitgesorteer het), eerder as om net die byproduk te wees van al die maatreëls wat jy implementeer om te kan oorleef en om jou vrees te kan bedwing vir die dag wat die gode jou uit die bloute met ’n bliksemstraal gooi. (Of realisties gesproke, om soveel as moontlik van jou werklike persoonlikheid uit te leef na jy al die maatreëls ingestel het. Almal is tog aan die einde bang vir bliksemstrale, dan nie?)

Hoekom skryf ek hierdie stuk op hierdie Maandag om sewe minute oor twee in die oggend? Omdat ek een van die dae verhuis na ’n woonstel in Benewelde Lig Nuwe Dorp in die Berg van die Feniks. Is dit ’n slegte plek? Nee. Is dit ’n slegte buurt? Nee. Is dit ’n moeisame irritasie om olie-aanpaksels met ’n aartappelskiller af te krap van die nuwe plek se kombuismure? Ja. Mors dit kosbare tyd om skielik te moet inpak eerder as om aan my projekte te werk? Ja. Maar ek troos myself dat ek in elk geval een of ander tyd bokse moes koop om te begin inpak; dat ek een of ander tyd moes padgee uit die donker hool wat ek my huis genoem het die afgelope amper vyf jaar.

Hoekom inspireer die nuwe woonstel my op hierdie oomblik om hierdie spesifieke teks te skryf? Omdat ek herinner is aan die feit dat my lewe in hierdie land nie ’n draaiboek volg nie; ek skryf die storie soos ek leef. Ek het, om maar een voorbeeld te noem, verseker nie twee weke gelede geweet ek gaan oor twee weke met ’n paar sjirurgiese plastiekhandskoene hande-viervoet bo-op ’n marmerblad sit om klonte olie met ’n aartappelskiller af te krap nie. (Jammer, ek moes dit net weer noem.)

Maar hierdie klein insig, en die fotografiese potensiaal van die uitsig uit my nuwe kombuis is nie wat regtig belangrik is nie (of dis net dele van die groter storie). Wat my regtig pla, is die vrees oor wat vir my voorlê as ek nie meer hoop op die dag wat ek terugkeer na die land van my geboorte nie. Ek dink ek is bang my lewe in Suid-Afrika sal … alledaags raak, vasgevang tussen die vrees dat iemand in my woonstel sal inbreek terwyl ek knoffelsous of biltong by die Spar gaan koop, en die vrees dat ek skielik een oggend sal wakker word en ek is dertig jaar ouer.

[…]

“Angs” is vir my meer as net ’n sielkundige term. Solank ek rondhardloop en baklei vir ’n beter môre, solank ek getrou aantekeninge maak oor DIE PROSES, dan voel dit asof ek doen wat ek veronderstel is om te doen. Dan voel dit asof ek op pad is. Ek dink ek vrees die dag wat ek veronderstel is om te verklaar dat ek gearriveer het, en iemand spring agter ’n braambos uit en skree, “Surprise! Jy’t tog aan die einde die draaiboek gevolg! Jy wen (ook) die prys!”

Dan weer, miskien is die prys geluk. Miskien is die prys dat mens voel jy hoort êrens, en jou lewe het betekenis omdat dit betekenis het vir mense wat vir jou belangrik is. Miskien is die prys dat jy voel jy kan nou maar voortgaan met jou kreatiewe werk, want jy hét gearriveer, maar dis nog steeds van belang dat jy sê wat jy wil sê.

Of is ek maar net bang dat, ten spyte van die wye verkrygbaarheid van knoffelsous om oor braaivleis te geniet, ek steeds verveeld sal raak met Bronkhorstspruit?

[…]

Is ek besig om weg te hardloop van wat ek reeds weet? Dat ons hoogs ontwikkelde diere is wat met ons fantastiese, en tog beperkte vermoëns ons bes moet doen om Goed te dien eerder as Sleg, en om die vlam van Beleefde Beskawing voort te dra tot ons tyd op is, en ons die fakkel moet aangee vir die volgende geslag.

Ek moet ophou om in sirkels te dans.

[Later op Maandag 15 September 2003]

Ek is bekommerd daaroor dat ek sal voel my doel is uitgedien en ek word beloon met ’n “gewone lewe”.

Hoekom is my huidige lewe tot ’n mate tog orraait, selfs al wil ek wegkom daarvan? Omdat ek nog ’n stryd voer vir ’n beter lewe. Maar wat gebeur as jy daai punt bereik waarvan jy droom? Of hou jy aan om die punt verder te skuif?

Wat van as iemand vir my moet sê dat die lewe nooit “normaal” is nie, en dat ’n “gewone lewe” ’n droom is buite meeste mense se bereik? “Almal voer maar ’n voortdurende stryd vir iets beters,” sal die persoon sê, “al lyk hulle lewens op die oog af, vir waarnemers soos jy, normaal en gewoon.”

Steeds – sal ek vra, waarvoor stry hulle? Vir finansiële sekuriteit? Dis nie goed genoeg vir my nie. Die stryd vir finansiële sekuriteit is vir my net ’n manier om ’n groter stryd ’n beter kans te gee op sukses.

Miskien sal my opponent in hierdie debat dan slim glimlag en sy troefkaart uittrek. “Ag man,” sal hy sê, “jy’s net ongelukkig omdat jy nie iemand in jou lewe het om jou bestaan ’n bietjie op te kikker nie.”

In so ’n geval sal ek nie veel van ’n keuse hê met my teenargument nie: Is dit die beste wat ons kan doen? Vyftig duisend jaar van ewolusie sedert ons voorouers in grotte gebly het en mekaar met knopkieries oor die kop gemoker het, en dis die beste antwoord waarmee ons vorendag kan kom? Jy’t net ’n bietjie liefde nodig?

Die vraag is eenvoudig: Is ek op die regte pad met my huidige planne? Of is my gesig in die regte rigting, maar my voete nog nie heeltemal op die regte pad nie? (Reken ek steeds daar is net een pad wat loop in daai rigting?)

Ek het onlangs ’n bietjie navorsing gedoen oor maniere om geld te maak sonder om vir iemand anders te werk. Ek het tot die konklusie gekom dat selfs ék dalk ’n sukses kan maak met ’n paar idees. Nou, miskien was dit die olie afskuurdery in die nuwe kombuis, of die feit dat ek vir die eerste keer in amper vyf jaar in Taiwan ’n woonstel sal hê met ordentlike vensters. Miskien was dit onafwendbaar dat ek een of ander tyd daaraan sou dink. Nietemin, vroeër vanaand tref dit my toe ek op my krakende fiets deur die donker strate ry: Ek was nog nooit in die posisie waar ek kon sê ek wéét hoe ek geld in Suid-Afrika kan verdien nie, wat belangrik is in ag genome dat ek nog altyd geld as die primêre rede gebruik het dat ek nie kan teruggaan nie. Ek was nog nooit in die posisie waar ek dan vir myself kon vra of dit inderdaad is wat ek sonder enige voorbehoud wil doen nie; of ek werklik gereed is om my voete te gaan intrap in ’n stukkie Suid-Afrika vol vars sement; of braaivleis en nagereg by my familie werklik ’n wondermiddel sal wees vir al my kwale.

Hierdie gedagtes is die rede hoekom ek dié spesifieke stuk sit en skryf op hierdie Dinsdagoggend, 32 minute na middernag, eerder as om die dosyne stukke gemors te pak wat ek oor die jare opgegaar het en as “ornamente” in my sitkamer uitstal.

[Dinsdag 16 September 2003, amper eenuur die middag]

Soos ek toe gisteraand terugry van my nuwe woonstel af, vra ek myself ’n administratiewe vraag: Wil ek regtig langer in Taiwan aanbly? Ek was ligweg verbaas oor my onmiddellike antwoord: Nee.

Nog ’n entjie af in die straat, verby die algemene handelaar waar die mooi vrou die kasregister slaan, verby ’n paar ou toppe wat buite een se armsalige huis sit en ryswyn drink, verby die verlate oggendmark area wat na vrot tofu ruik, kom die opvolgvraag: Wil ek teruggaan Suid-Afrika toe? Die tentatiewe antwoord: Ja, maar …

Verby die militêre basis met die toegegroeide muur wat ek eers gedink het ’n kasteel is, by die laaste stuk pad voor ’n mens weer by ’n deel van die dorp kom waar vrugteverkopers nog oop is kort voor middernag, en eensame mans in goedkoop KTV-salonne dreunsing oor verlore liefde, herhaal ek toe die antwoord: “Ja, maar?”

“Maar,” sê ek toe hardop onder die tiervel masker oor my mond, “ek wil twee weke nadat ek vir my ’n woonstel gekry het in Bronkhorstspruit, my boeke uitgepak het en lakens voor die vensters gehang het, Mainland China toe gaan. Vir drie maande.”

Terug by die huis is ek toe half vies omdat dit wou voorkom asof ek met ’n nuwe plan vorendag gekom het. Ek kom sit toe agter die komper en skryf die vorige bladsy (onder andere oor die feit dat ek nog nooit in die posisie was waar ek kon sê ek wéét hoe ek geld in Suid-Afrika kan verdien nie).

Net soos ek toe die meriete oorweeg van gisteraand se laaste paragraaf, lui my telefoon. Toe ek op die skermpie sien dis ’n internasionale oproep, besef ek dit moet my vriend L. wees. Ek het geweet hoekom hy bel. Vyftien minute later gooi ek die laaste druppels jenewer uit die SAL-botteltjie in my keel af, vlam ’n sigaartjie op, en herhaal die woorde vir myself: “Gebore om agt minute oor drie … bietjie blou in die gesig, maar gesond … vier kilogram.”

Ek het gelukkig gevoel vir my vriend, vir sy vrou, vir hulle families, en veral vir die klein laitie wat uiteindelik daglig gesien het. Ek het ook by myself gedink die timing is interessant. Skielik was die hele idee van om groot te wees en jou eie kinders te hê, en die reuse finansiële en morele verantwoordelikhede daarvan, nie meer net ’n tema waarmee ’n stuk skryfwerk opgevul kan word nie. Dit het met my beste vriend gebeur! En ek kon nie anders nie as om deur die sigaarrook te prewel, “Dis fokken profound.”

Die paar druppels jenewer was nie werklik genoeg om die groot nuus te vier nie. Ek spring toe weer op my fiets en jaag na die 7-Eleven toe om ’n half-jack Jim Beam te gaan koop – wat hulle toe nie meer in voorraad het nie. ’n Kwartier later sit ek met ’n blikkie Qing Dao en nog ’n sigaartjie by my spieëltafel. Blye gedagtes oor my vriend en hulle eersgeborene lei toe tot hernude spekulasie oor my eie lewe.

Ek wonder toe opnuut of ek met ’n nuwe plan vorendag gekom het met die drie-maande-in-China opmerking. Menende om my pret te bederf, wonder ek toe wat ek ná die drie maande sal doen.

Ek het gehoop dat ek sou sê ek sal dán teruggaan Suid-Afrika toe, om my knieë dié keer – eerder as net my voete – in vars sement te gaan neervel. Maar ek besef toe dat ek steeds nie oortuig is van “wat dán” nie.

Toe strip ek my moer en fluister dreigend in die rigting van my weerkaatsing in die spieël: “Jou lewe is ’n wiel! Dit gaan bly draai en draai en draai! Al in die rondte!”

My lewe is ’n wiel. En dit sal bly draai tot ek ’n moersleutel in die speke gooi. Of tot iemand anders dit doen …

______________________