BrandSmit.net

Week 24, 2020

MAANDAG 8 JUNIE 2020

’n Paar dae gelede kyk ons een van die laaste episodes van Gilmore Girls. Die ma en dogter is by ’n ou vriendin se troue. Die rokke wat hulle aanhet, is totaal verskillende style, maar ek maak die logiese gevolgtrekking dat albei rokke in mode was in die tyd toe die episode gewys het (2007), siende dat hierdie tipe TV-reekse van hoogs-betaalde mode-konsultante gebruik maak.

Ek kon nie help om weereens te dink hoe arbitrêr mode is nie.

Nou, ek het The Devil Wears Prada gesien, waar die duiwel aan die onskuldige domkop verduidelik hoe ingewikkeld mode eintlik is.

Wat ek nie verstaan nie, is hoekom albei daai rokke – uiteenlopende style soos dit is – op dieselfde tyd in mode kan wees. Wie besluit hieroor? Waar’s die lyn? Ek het al gesien hoe een na die ander vrou se mode keuses gekomplimenteer word, en dan verskyn nog ’n vrou op die toneel, wat in my opinie so te sê presies dieselfde mode volg, maar sy word totaal en al uitmekaar geskeur, asof sy ’n mank springbok is en hulle ’n groep hiënas.

Hoekom is bont rokke een jaar in die mode, en ’n jaar of twee later sal geen vrou in ’n bont rok begrawe wil word nie? Hoekom is sagte pastel een jaar lagwekkend, en die volgende jaar wil al wat ’n jong dame is, gesien word daarin?

Die antwoord is natuurlik dat gesaghebbendes in die mode-wêreld, die Duiwels in hulle Prada, besluit dis mode. Dis asof hulle roulette-tipe wiele het in hulle kantore in New York, of Parys, of Milan. In stede van nommers, is daar style in elke vakkie op die rand van die wiel: “Bont kolle”, “Sagte pastel”, “Oranje”, “Militêre styl”, “Hawelose”, “Hengelaar”, “Swart-en-wit”, “Pers met geel ontploffings”. ’n Paar maande voor die begin van elke “seisoen” spin die ontwerpers dan hulle wiele, en noteer waar die balletjie val. Dan ontwerp hulle. En al die modelle trek “Hengelaar” aan, of “Hawelose”, of “Sagte Pastel”. En miljoene vrouens en mans dink dis geniaal, en wonderlik, en kan nie wag nie om by ’n winkel te kom en hardverdiende geld te spandeer aan kledingstukke wat hulle oor vyf jaar hewig sal ontken hulle ooit gedra het.

“Het ek jou nie ’n paar jaar gelede ook in ‘Hengelaar’ gesien nie?” sal iemand by ’n partytjie vra. “Nooit!” sal die vrou gil, en badkamer toe hardloop in haar bont “Militêre Styl” rok.

Selfde met die nuutste gier van mans wat duur leerskoene dra sonder sokkies. Hoe het dit gebeur? Een of ander ontwerper het eendag vergeet om sy sokkies te was, en toe’t hy niks skoon pare om die volgende oggend na ’n vergadering toe aan te trek nie. “Ek weet!” roep hy toe uit. “Ek gaan my duur Italiaanse skoene dra met ’n duur langbroek, sonder sokkies! En omdat dit ék is, gaan almal dink dis die nuwe mode!” En die oomblik toe die nuus breek, het jong mans – en ouer mans wat dink hulle het ’n sin vir mode – gedink dis die beste ontdekking in jare. “Natuurlik!” het hulle in een stem gesing. “Ons sien dit nou! Harde leerskoene teen jou vel! Die skille het uiteindelik van ons oë afgeval!”

DINSDAG 9 JUNIE 2020

’n Vriendelike kennisgewing aan vriende, familie en algemene lesers van hierdie inhoud: Ek sal jou voortaan nie meer ernstig opneem as jy een van die woorde of frases in die volgende lys in gesprek met my gebruik nie. Ek sal jou inderdaad beskou as ’n intellektueel vlak babbelaar, of selfs as een wat ingesuig is in ’n fundamentalistiese godsdienstige beweging – dit wil sê, tensy jy bereid is om hierdie gelaaide frases te verdedig met logiese argument en behoorlike historiese verwysings, en sonder om nog meer vae binnegroep terminologie te gebruik.

Die lys (ek skryf dit in Engels omdat meeste Afrikaanse mense seker meer bekend is met die Engelse weergawes):

• Fascist
• Anti-fascist
• White supremacist
• White privilege
• White fragility
• Patriarchy
• “Sex is a spectrum”
• Transphobia
• Islamophobia
• “Diversity, Equity and Inclusion”
• Non-binary
• Cultural appropriation
• Intersectional
• Systemic racism
• Cisgender
• Heteronormativity
• Fat shaming
• Toxic masculinity
• White tears

Om duidelik te wees, ek sê nie dat jy nie hierdie woorde of frases mag gebruik in gesprek met my nie. Hoekom sal ek? Ek glo in vrye spraak! Jy kan sê net wat jy wil! Wat ek wel sê, is dat ek jou op ’n sekere onvleiende manier sal beskou as jy hierdie terme gebruik.

As jy egter sê: “Wel, fok jou. Ek sal my gebruik van hierdie terme verdedig. Jy moet maar vir jou ’n toebroodjie en ’n koppie koffie kry, want ons gaan nog ’n rukkie wees,” sal ek daai koffie en toebroodjie gaan haal en my voorberei op ’n interessante debat Dis nou te sê as jy my nie teleurstel met nog meer jargon en geen logika of historiese verwysing nie.

WOENSDAG 10 JUNIE 2020

Jou woonstelmaat sê hy gaan winkel toe en vra of hy vir jou iets kan terug bring.

Jy sê, “Ja, dankie. Koop vir my ’n paar appels en piesangs, en ’n bottel mineraalwater. Hier’s die geld.”

’n Uur later kom hy terug en gee vir jou ’n pak sout-en-asyn skyfies, ’n sak lemoene en ’n bottel sonneblomolie.

Jy skud jou kop ongelowig en vra wat aangaan.

Hy sê, wel, is dit nie wat jy gevra het hy moet bring nie.

Of hy sê, wel, dis sy interpretasie van wat jy wou gehad het, en hy gaan hewig ontsteld wees as jy beweer sy interpretasie is verkeerd.

En dit, dames en here, is die probleem met besprekings oor waardes en ideologie deesdae. Woorde soos “rassisme” en “fascisme” en “wit oppergesag” het deesdae ’n totaal ander betekenis as wat jy nog altyd gedink het. Deesdae kan ’n Joodse persoon wie se ouma gesterf het in ’n Duitse konsentrasiekamp ’n Nazi genoem word – of nog meer absurd, ’n Werklike Nazi, wat dalk moet beteken dat hy werklik daar was, op die paradegrond in Nuremberg toe Hitler ’n toespraak gelewer het oor die Joodse Vraagstuk. ’n Swart intellektueel wat logika en historiese data gebruik in sy argument dat mense verantwoordelikheid moet aanvaar vir hulle eie lewens, en hul eie toekoms moet skep en nie gedefinieer moet word deur die verlede nie, word ’n “Uncle Tom” genoem, of – soos mens kan verwag in hierdie absurde tyd – ’n volgeling van Wit Oppergesag.

En moenie waag om jouself ’n nie-rassis te noem nie. Moenie eens dink daaraan om te beweer dat jy ter harte geneem het wat Martin Luther King gesê het in 1963 nie, dat mense behandel moet word volgens hulle karakter en nie volgens die kleur van hulle velle nie. Jy sal beskuldig word daarvan dat jy ’n selfs groter rassis is as George Wallace – die goewerneur van Alabama in die 1960’s, en nog moontlik gevaarliker ook.

Nee wat, beste om maar deesdae jou eie inkopies te doen.

DONDERDAG 11 JUNIE 2020

Feite. Iets wat deur herhaaldelike, onbevooroordeelde toetsing definitief bewys of weerlê kan word.

“Onbevooroordeeld?” vra jy dalk.

’n Onbevooroordeelde persoon is iemand wat nie omgee of suiwer water op seevlak kook teen 74,5 grade Celsius of teen 100 grade Celsius nie. Hulle kook eenvoudig die water en teken die temperatuur aan waarop die water kookpunt bereik. Hulle kan honderd of duisend keer water kook om die resultaat te bevestig. Aan die einde van hierdie reeks toetse is dit moontlik om te sê dat suiwer water op seevlak kook teen X-graad Celsius.

“Wat,” sou iemand in hierdie interessante tye vra, “as ’n Trans Persoon van Kleur bevestig wat reeds in ander eksperimente bepaal is, naamlik dat suiwer water op seevlak kook teen 100 grade Celsius, en ’n Cis-geslag Blanke Man sê dat suiwer water op seevlak kook teen 85,3 grade Celsius?”

Ek sou sê die persoon wat bevestig het dat suiwer water op seevlak kook teen 100 grade Celsius, korrek is.

“Sê nou maar dis andersom?” vra iemand dalk. “Wat as die Trans Persoon van Kleur verklaar dat suiwer water op seevlak kook teen 85,3 grade Celsius, en die Cis-geslag Blanke Man sê dit kook teen 100 grade?”

Dieselfde antwoord. Is dit nie hoe wetenskap werk nie?

Wat as jou gespreksgenoot dan suggereer dat wetenskap ’n instrument is van wit oppergesag en dat dit gedekoloniseer moet word?

My raad sou wees om stadig terug te tree, iets te mompel oor ’n ander afspraak, en as jy voldoende afstand van die persoon bewerkstellig het, te begin hardloop. Moenie terugkyk nie.

VRYDAG 12 JUNIE 2020

’n Goeie manier om jouself ’n beter kans te gee op ’n rustige en gemaklike aftrede, is om in jouself te belê. Een artikel beskryf dit soos volg: “[Investing in yourself] is actually the simplest, the lowest risk, and quite possibly the most profitable investment you can make. Best of all, it usually doesn’t require a whole lot of money. What you want to do is invest in yourself in such a way that you can improve your income earning ability and your investment performance.”

Die spotprenttekenaar en skrywer, Scott Adams, gee ook in sy boek, How to Fail at Almost Everything and Still Win Big, ’n lys van vaardighede waarin elke volwassene ’n basiese kennis behoort te hê: Redevoering, Sielkunde, besigheidskryfwerk, Rekeningkunde, ontwerp (die basiese beginsels), gesprekvoering, die oorkomming van skaamheid, ’n tweede taal, gholf, behoorlike grammatika, oorredingsvermoë, tegnologie (stokperdjie-vlak), en behoorlike stemtegniek.

Na ’n bietjie oorweging, het ek vorendag gekom met ’n lys vir myself. Hier is ’n verkorte weergawe:

1. Taal – Chinees, maar ook Engels en selfs Afrikaans
2. Die opstel en instandhouding van ’n webwerf en sosiale media-profiele
3. Die bemarking en reklame van produkte op die Internet
4. Finansiële kennis – aandele, effekte, maar ook die daghandeling van indekse en buitelandse valuta
5. Self-verdediging, insluitende hand-tot-hand gevegstegnieke en wapengebruik
6. Kook en bak
7. Herstel van elektroniese toestelle (basiese kennis – genoeg om nie jouself dood te skok nie)
8. Loodgieterwerk
9. Fotografie en videografie
10. Oorredingsvermoë
11. Grafiese ontwerp (goed genoeg om my eie buiteblaaie te ontwerp, en so aan)
12. Redevoering

______________________

Week 23, 2020

MAANDAG 1 JUNIE 2020

Is hierdie burgermeester Demokraat of Republikein? Is sy liberaal of konserwatief? Maak dit saak?

Watch every second of this Atlanta Mayor’s speech.

Every other city leader in the country should take notes from her. pic.twitter.com/OIw8VIlUik

— Caleb Hull (@CalebJHull) May 30, 2020

DINSDAG 2 JUNIE 2020

Ek kon gister nie die versoeking weerstaan om kommentaar te lewer op ’n grafiese stelling wat iemand geplaas het op Facebook nie:

Hoe meer ek daaraan gedink het, hoe meer wou ek byvoeg, maar het besluit om dit eerder hier te doen.

Mense sal seker sê: Ons is ook ontsteld oor die plundering, maar ons moet méér ontsteld wees oor die dood van ’n ongewapende man.

“Meer” ontsteld? Hoe meet jy dit? Wie meet die mate van ontsteltenis? Minder of meer ontsteld is ’n nonsens onderwerp. Dit gaan daaroor om ’n sein te stuur van jou oënskynlik hoë morele posisie aangaande sekere sake. Wat sou jy presies bedoel as jy vir mense sê: “Ek is ontsteld oor die vernietiging van mense se bestaansmiddele, maar ek is meer ontsteld oor die moord op ’n ongewapende man?” Hoe ontsteld is jy dan oor die vernietiging van mense se ondernemings? 50 ontsteld? 64 ontsteld, maar beslis minder as 83 ontsteld?

Wees ontsteld oor albei, soos meeste redelike mense is. Albei is ernstige gebeure. Albei weerspieël iets wat ernstig verkeerd is met die samelewing.

En dink volgende keer twee keer voordat jy luister na mense wat wil hê dat jy “meer ontsteld” moet wees oor een ding wat die voortbestaan van die samelewing vernietig, en minder ontsteld oor die ander.

* * *

Ons vergelyk nie hier die neem van ’n lewe met die plundering van ’n besigheid nie; ons vergelyk twee dade van vernietiging. Terwyl die een daad tot die onmiddellike dood van ’n man gelei het, sal die ander reeks dade, wat in tientalle stede herhaal word, die lewensgehalte van moontlik duisende mense verminder, moontlik vir meer as ’n generasie. Doen jouself ’n guns en lees ’n bietjie oor hoe die plundering en vernietiging van besighede in vorige onluste gelei het tot verlate geboue en woonbuurte wat min hoop en geleenthede bied aan inwoners dekades na die onluste. Om te redeneer dat ’n mens ontsteld daaroor kan wees, maar nie “meer” ontsteld as wat jy behoort te wees oor die tragiese einde van ’n man se lewe nie, is om nie die impak van vernietiging te verstaan nie.

* * *

Iets het sopas by my opgekom. Mense praat deesdae graag van voorreg. Kan jou voorreg om nie in ’n vernietigde woonbuurt in die middestad te woon en die gevolge van “regverdige plundering” hoef te ly nie, iets te doen hê met die feit dat jy nie “meer” ontsteld is daaroor nie?

WOENSDAG 3 JUNIE 2020

My posisie oor Taiwannese onafhanklikheid is dat dit vir die volwasse bevolking van Taiwan is om te besluit. Dit is nie iets waaroor die mense van China hoef te besluit nie, want hulle woon nie in Taiwan nie, en het nie bygedra tot die dinamiese demokrasie wat Taiwan vandag is nie. Argumente kan gemaak word vir beide hereniging met die vasteland, en vir onafhanklikheid. Besluit die mense van Taiwan hulle wil deel wees van die Volksrepubliek van China, dan is ek ’n permanente inwoner van die Volksrepubliek van China. Besluit hulle Taiwan is inderdaad ’n onafhanklike staat, is ek ’n permanente inwoner van die Republiek van Taiwan.

https://en.wikipedia.org/wiki/Taiwan_independence_movement

https://en.wikipedia.org/wiki/Retrocession_Day

https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_unification

DONDERDAG 4 JUNIE 2020

Jy kyk na wat aangaan in Amerikaanse stede, en jy dink: Dis verskriklik.

Jy kyk na die plakkate wat sommige mense vertoon, en jy sien dat dit gaan oor die dood van ’n swart man aan die hande van ’n wit polisieman.

Jy sien hoe mense deur die strate hardloop, vensters stukkend slaan, winkels en besighede beroof en aan die brand steek, motors omgooi en aan die brand steek. Jy sien groepe mense wat alleenstaanders bestorm en aanval – ’n persoon wat selfs in die kop geskop word nadat hy op die grond uitgestrek lê.

Die mense moet woedend wees oor die swart man wat doodgemaak is deur die polisieman, dink jy by jouself. Óf dit, óf hier’s iets anders aan die gang.

Jy dink aan jouself as iemand wat ook teen rassisme is, téén onnodige geweld wat gebruik word om mense te arresteer, téén minderhede wat die teiken is van ’n magtige meerderheid. Nietemin, voor jy jou lot ingooi by die mense wat so woedend plekke aan die brand steek en deur die strate marsjeer, voor jy prente met teks plaas op Facebook om jou ondersteuning te wys, en voor jy by ’n sosiale geleentheid duidelik maak aan watter kant van die politieke lyn jy jouself plaas, vra jouself of dit wys is om eers seker te maak van die feite. Dit was immers nog altyd ’n goeie idee, reg? Ek meen, hoekom sal jy iemand anders vertrou om vir jou te sê waaroor dit gaan? Hoekom sal jy sommer net aan die marsjeer gaan voor jy weet waarvoor jy marsjeer? Is jy ’n kind wat gedienstig doen wat vir jou gesê word? Is jy goedgelowig? Is jy naïef? Sekerlik nie.

Hier is dan ’n paar vrae wat jy gerus kan navors in jou eie tyd:

1. Hoeveel ongewapende swart mense het in die laaste jaar of so gesterf aan die hande van die polisie in Amerika?

2. Hoeveel ongewapende wit mense het in die laaste jaar of so gesterf aan die hande van die polisie in Amerika?

3. Hoeveel polisie-offisiere het gesterf terwyl hulle aan diens was in Amerika die afgelope jaar of so?

4. Hoeveel swart mense was in die laaste jaar of so die slagoffers van geweld gepleeg deur wit mense in Amerika?

5. Hoeveel wit mense was in die laaste jaar of so die slagoffers van geweld gepleeg deur swart mense in Amerika?

6. Hoeveel wit mense is die afgelope jaar of so doodgemaak deur ander wit mense in Amerika?

7. Hoeveel swart mense is die afgelope jaar of so doodgemaak deur ander swart mense in Amerika?

(Maak seker die syfer word ook uitgedruk in proporsie tot die bevolking, sodat jy nie verwronge afleidings maak nie.)

Een handige skakel waarmee jy jou navorsing kan afskop:

https://ucr.fbi.gov/crime-in-the-u.s/2018/crime-in-the-u.s.-2018/topic-pages/tables/expanded-homicide-data-table-6.xls

Onthou, as jy so gretig is om jou ondersteuning te wys en ’n bondgenoot te wees van een of ander groep of organisasie, links of regs, liberaal of konserwatief, dat jy nie eens wil seker maak van die feite nie, stel jy jouself bloot daaraan om mislei te word. Of soos Malcolm X dit gestel het, jy kyk dalk later terug en besef: “You’ve been had. You’ve been took. You’ve been hoodwinked. Bamboozled. Led astray. Run amok!”

* * *

Dink so daaraan: Jy’t niks om te verloor nie. Een van twee dinge gaan gebeur: 1) Jy gaan van opinie moet verander, maar ten minste sal jy die waarheid weet, of 2) Wat jy uitvind, gaan bevestig wat jy reeds gehoor of vermoed het, en jy sal met dubbel soveel oortuiging as tevore met mense kan argumenteer.

VRYDAG 5 JUNIE 2020

Ek weet dalk nou een of twee dinge van geldmaak, maar ek wonder soms watse advies ek myself sou gee in Julie 1998, toe ek … kom ons sê maar net heeltemal gelukkig sou wees met ’n bietjie meer kapitaal.

’n Mens kan sê jy moet ’n diens lewer, maar dit vat gewoonlik tyd om ’n diens te lewer, en die wins is nie altyd so groot nie, tensy dit ’n hoogs gespesialiseerde diens is.

Jy kan ook oorweeg om produkte te vervaardig en te verkoop (soos ek al gedoen het, en steeds soms doen), maar ook dit is hoogs tyd-intensief.

Wat is dan die antwoord? Maak ’n lys van produkte wat mense koop op ’n gereelde basis (jy kan enige nis kies om die lys meer beheerbaar te maak). Sien of jy ten minste een produk op die lys in relatiewe klein hoeveelhede in die hande kan kry en kan verkoop goedkoper as wat mense dit gewoonlik koop. Bevestig dat jy jou mark kan bereik, beide in terme van aflewering en bemarking. Koop die items, sê teen R10, en verkoop teen R30. Identifiseer nog ’n mark waar jy items kan verkoop vir meer as R30. Sit die proses voort. ’n Selfs beter opsie: Koop iets teen R50, betaal iemand R20 om waarde te voeg by die produk, en verkoop die verbeterde produk vir tussen R150 en R200.

______________________

Week 22, 2020

MAANDAG 25 MEI 2020

Ek gee nie juis om vir IKEA meubels en ander huishoudelike items nie. Dis oukei – ek sal iets koop as ek dit nodig het. Wat my aantrek – en, moet ek tot my verleentheid erken, ’n paar keer elke maand, is die gevoel dat ek in ’n ander land is.

Orals op die mure en op die plakkate sien jy onuitspreekbare vreemde woorde. Al die produkte het Sweedse name. Die meubels word vertoon in hoekies wat net sowel ’n sitkamer of slaapkamer kon wees in ’n woonstel in Stockholm.

Dan is daar die kafeteria: slaaie, ’n verskeidenheid soet terte, frikkadelle, braaihoender, visvingers, lasagne, dik sop.

En net voor jy uitstap by die plek, is daar een laaste geleentheid om jouself te verbeel jy’s in Europa: die supermark met vars brood, koffiebone, gevriesde heel stukke groente, soet lekkers, koekies wat jy in geen supermark in Taiwan sal vind nie.

Om opgewonde daaroor te wees om IKEA toe te gaan, is seker so gesofistikeerd soos iemand wat gretig is om aandete by McDonald’s te gaan eet. Ten minste een persoon het al hulle neus opgetrek toe ek erken dat dit een van my gunsteling dinge is om te doen op ’n naweek. Maar nou ja – sekerlik het almal ’n reg tot ’n paar swakhede, of hoe?

DINSDAG 26 MEI 2020

Die Ngo broers – die president, Ngo Dinh Diem, en sy broer, Ngo Dinh Nhu – wat Suid-Viëtnam regeer het tussen 1955 en 1963 is ’n goeie voorbeeld van wat uitgerig kan word as jy selfvertroue het. Hulle het geglo hulle kan die agterlike voormalige kolonie van Suid-Viëtnam transformeer in ’n moderne staat – sekerlik nie demokraties nie, en kapitalisties solank hulle en hulle bondgenote kon ryk word daaruit.

Punt is, hulle het geglo in hulle vermoë om hierdie transformasie deur te voer van ’n staat met ’n bevolking van ongeveer twaalf miljoen mense. En hulle het elke dag werk gemaak daarvan om dit ’n realiteit te maak. Hulle was suksesvol genoeg in hierdie ambisie om hulle posisies van aansienlike mag te bekom, én om daaraan vas te klou vir amper ’n dekade.

’n Oorsigtelike studie van die broers se bewind maak dit duidelik dat hulle sonder genade regeer het, en dat hulle nie twee keer gedink het om een mens, dosyne mense, of duisende mense uit te wis wat hulle posisies bedreig het nie. Om te sê dat hulle talle vyande gemaak het, is om dit sagkens te stel. Die twee broers was vol selfvertroue, maar hulle het hulle hand oorspeel. Hulle was soos twee spelers in ’n hoë-risiko pokerspel wat speel met geld wat hulle geleen het by die gevaarlikste rampokker in die stad. Solank hulle gelukkig was, slim gespeel het, en bly wen het, was alles reg. Sou hulle een fout maak, was hulle dood.

En een fout is wat hulle gemaak het in Oktober en die begin van November 1963. Hulle het geweet van verwikkelinge om van hulle ontslae te raak in ’n staatsgreep. Hulle het gedink hulle kan weer mense vertrou wat hulle voorheen vertrou het. En toe, op die aand van 1 November en die oggend van 2 November 1963, het die aaklige realiteit wat hulle geskep het, hulle ingehaal. Enkele dae tevore het hulle nog gedink en geglo aan hulle persoonlike mag om mense te hiet en gebied. Op Saterdagoggend 2 November, met hulle hande geboei agter hulle rûe, sittende op lae bankies agter in ’n gepantserde personeeldraer, is hulle gekonfronteer met die anderkant van die wraaksugtige, wrede realiteit wat hulle geskep het.

* * *

Ek wou eers sê, hulle het gedink hulle kon hierdie groot ding doen, maar hulle was verkeerd. Maar dis die verkeerder manier om daarna te kyk. Hulle het geglo hulle kan ’n reuse projek suksesvol behartig. Hulle het skynbaar nie twee keer gedink aan die gevolge van die metodes wat hulle gevolg het nie. Of hulle het, maar hulle het gedink hulle kan tot die suksesvolle afhandeling van hulle projek al die magte wat saamsweer teen hulle, ondermyn en uitoorlê. In daai opsig het hulle hul vermoëns oorskat. Maar hulle het ook misreken watse realiteit hulle besig was om te skep met die aansienlike magte en talente wat hulle wel gehad het.

WOENSDAG 27 MEI 2020 @ 13:19

Vir lesers met ’n belangstelling in die Viëtnam Oorlog, kan ek twee dokumentêre films aanbeveel.

Die eerste is ’n 1974-produksie getiteld, Hearts and Minds. Die film het die Oscar gewen in 1975 in die kategorie vir Beste Dokumentêre Films. Wat ek persoonlik interessant vind, is die feit dat die film gemaak is in 1974 – die jaar nadat Amerika onttrek het uit Suid-Viëtnam, maar ’n jaar vóór die oorlog tot ’n einde gekom het met die val van die Suid-Viëtnam regering. Daar was dus nog nie veel tyd om die impak te oorweeg wat die oorlog gehad het, en nog sou hê, op die psige van jong mans wat betrokke was in die oorlog, en op die psige van die Amerikaanse nasie nie. Onderhoude is gevoer met soldate wat aanvanklik geglo het in wat die regering hulle vertel het, maar wat sedertdien tot ander insigte gekom het. Daar is ook onderhoude met soldate en regeringsamptenare wat steeds geglo het in die saak, en probeer het om te verduidelik hoekom al die opoffering en lyding geregverdig was.

’n Volle weergawe van die film is beskikbaar op Youtube:

Die tweede film is ’n reeks van tien episodes op Netflix met die titel, The Vietnam War. Die episodes is tussen negentig minute en twee ure lank – wat jou gee meer as vyftien ure se filmmateriaal en onderhoude oor die oorlog. Die reeks dek alles van Frankryk se nederlaag by Dien Bien Phu in 1954, tot by Amerikaanse veterane wat jare na die oorlog terugkeer na Viëtnam om brood te breek met ou vyande. Verskillende aspekte van die oorlog en die historiese periode word gedek, en talle onderhoude word gevoer met Amerikaanse veterane, oud-joernaliste, mense wat betrokke was aan regeringskant, en met Viëtnamese wat gewone soldate of offisiere was aan beide kante van die oorlog.

Indien jy inteken op Netflix, is dit beslis die moeite werd om te kyk.

DONDERDAG 28 MEI 2020

Twee gedagtes:

Die omgewing waarin jy jou bestaan voer; stres by die huis, by die werk, en in ander areas van jou lewe; wát jy inneem as spys en drank, en die hoeveelheid daarvan. En terloops, dit gaan nie daaroor om noodwendig te leef tot 80 eerder as 65 nie. Dit gaan oor die kwaliteit van jou lewe. Al leef ek net tot op 65-jarige ouderdom, maar ek is in relatief goeie gesondheid tot dan, sal dit beter wees as om te leef tot 80, maar die laaste 30 jare is vol kwale en skete.

* * *

Hoekom wil soveel mense leef in 1970’s Tsjeggo-Slowakye, of nog erger, in Stalin se Sowjet-Unie? Omdat hierdie mense die sekerheid van reëls en regulasies begeer. Hulle wil weet wat hulle mag en nie mag sê nie. Hulle wil ook baas kan speel oor ander mense, en vir daai mense kan voorskryf – met die steun van die staat – wat húlle mag en nie mag sê nie. Daar is ook mense wat graag hallusineer dat hulle doen wat hulle doen ter wille van minderbevoorregtes en “underdogs”, dit terwyl hulle kwesbare mense se lewens verwoes omdat hierdie mense kwansuis teen die “rewolusie” is.

VRYDAG 29 MEI 2020

Besluit jy’s gelukkig, en neem aksies om dit werklik te maak – elke dag.

______________________

Week 21, 2020

MAANDAG 18 MEI 2020

Die komediante en akteurs, Jerry Stiller (gebore 1927) en Fred Willard (gebore 1939) het onlangs gesterf. Ek het beide hierdie akteurs persoonlik snaaks gevind. Ek het ook gesien wat ander mense oor hulle geskryf het.

Dog toe hoe kosbaar hulle nalatenskap is.

Kan jy jouself voorstel dit is wat uiteindelik op jou grafsteen staan, of in jou doodsberig:

“Hy’t geleef. Hy was ’n gawe man – en regtig snaaks! Toe sterf hy.”

DINSDAG 19 MEI 2020

Daar is redes hoekom ons ’n beter lewe sou gehad het as ons in Suid-Afrika gewoon het eerder as Taiwan. Familie en ou vriende, braaivleis, dosyne produkte wat ’n mens in die plaaslike supermark of bakkery of tuisnywerheid kry wat ’n mens nie in Taiwan kry nie, ’n groter verskeidenheid van natuurskoon in Suid-Afrika, ’n groter verskeidenheid restaurante, beter pizza …

Een rede hoekom lewe in Taiwan – veral in die stad – egter honderd keer beter is as stadslewe in Suid-Afrika, is vervoer, en die feit dat ’n mens nie vasgevang is in ’n woonbuurt gestroop van besighede nie. Ek ry per fiets tien minute van die huis af om vir my ’n bak gekookte kos te gaan koop. Wanneer ek laat middag moet gaan vir my klasse, ry ek twaalf minute na ’n metro-stasie, en sit en lees op die trein vir twintig minute. Die supermark is tien minute se stap van ons woonstel af; die bank sewe minute se fietsry. Daar’s etlike ander eetplekke en koffiewinkels minder as tien minute se stap van ons woonstel af. Wil ons op ’n naweek êrens heen gaan, ry ons met my vrou se bromponie. Wil ons ’n buurstad besoek, vat ons die moltrein, en dan die gewone trein. En wil ons Taipei toe gaan – ’n afstand van 350 kilometer, vat dit ons net ’n uur en ’n half op die hoëspoedtrein.

Vergelyk dit met Suid-Afrika – bygesê, as jy so gelukkig is om in ’n middelklas woonbuurt te woon. Jy maak die yskas oop, sien daar’s geen melk nie. Oukei, kry die motorsleutels, trek ’n broek en ’n hemp en skoene aan, en stap uit na die motorhuis. Trek die kar uit. Maak die hek oop en hoop niemand spring agter ’n bos uit om jou kar te steel nie. Maak die hek toe. Begin winkel toe ry. Stop. Ry. Stop. Ry. Draai links. Stop. Wag. Ry. Stop. Ry. Stop. Ry. Stop en wag en sê nee vir mense wat goed aan jou wil verkoop. Ry ’n honderd of twee honderd meter. Stop. Wag. Ry. Uiteindelik is jy by die winkelsentrum. Soek parkering. Sluit jou kar. Stap die winkel binne, kry jou melk, betaal, en stap uit. Gee vir die ou wat sê hy’t jou kar opgepas ’n paar rand, klim in ry dieselfde pad terug huis toe. Stop … wag … ry … stop …

Na al die jare is daar steeds dinge wat ek mis aan Suid-Afrika, benewens my familie. Maar ek twyfel of ek ooit gewoond sal raak aan daai aspek van stedelike bestaan. Nee, sou ons ooit teruggaan Suid-Afrika toe, is dit óf platteland vir ons, óf ’n koei in die agterplaas. En ’n groentetuin.

WOENSDAG 20 MEI 2020

Nou die dag gesosialiseer met ’n hot shot Taiwannese besigheidsman. Hy’s ’n hele paar jaar jonger as ek, ry ’n luukse sportmotor, en sy beursie staan bult van al die kontant (toevallig gesien). Hy’t ons uitgevat vir ete na ’n plek wat geruik het na duur parfuum, en waar ’n mens lekker happies kos afsluk met eksotiese mengeldrankies.

Nou, ek moet nog dinge leer van geldmaak en besigheid wat hy al vergeet het. Maar ek het agtergekom hy was stillerig as die onderwerp nie oor geld of besigheid gegaan het nie. Hy het ook belanggestel wanneer ek gepraat het oor geskiedenis, en het my gevra oor musiek en films.

Besef ek vanoggend dat iemand – dalk soos hy; ek ken hom nie goed genoeg om te kan sê nie – waarskynlik op ’n stadium sal kyk na homself en sal besef dat hy dit “gemaak” het – op ’n terrein waar meeste droom om dit eendag te maak. Nog ’n paar jaar van sukses soos die laaste paar jaar, en hy hoef nooit in sy lewe weer te werk nie.

En dan, by een skemerkelkie geleentheid, tref dit jou: Om net ’n klomp geld te hê, is nie genoeg nie – nie as almal in die vertrek rondstap met dik beursies nie. Jy kom agter mense gesels oor kuns, films, ander lande, geskiedenis, godsdiens, politiek. En nie op pseudo-intellektuele wyses nie. Jy kry die sterk idee die mense is werklik geïnteresseerd in die onderwerpe. Dis dan wanneer jy besef dat geld net een manifestasie is van die proses om ’n voller weergawe te word van jouself – net een deel is van die strewe na jou volle potensiaal.

DONDERDAG 21 MEI 2020

Ek droom gisteraand (eintlik vanoggend siende dat ek na 02:00 eers bed toe gaan) ’n ietwat surrealistiese skildery.

Die toneel is ’n skool, met ’n groot oop area voor skoolgeboue wat lyk soos die Uniegeboue in Pretoria. Orals stap rye leerlinge in ligblou uniforms.

In die voorgrond (ek, die dromer, sit skynbaar op ’n bankie op die rand van die skildery) speel twee tonele af. Een is ’n film wat gemaak word oor die lewe van Marlon Brando. ’n Belangrike aspek van die storie is dat Brando ’n suiplap en ’n rebel was. Verskillende akteurs (een wat ek herken het, was Albert Finney) vertolk die verskillende toestande van Marlon Brando se dronkenskap.

Die ander toneel in die voorgrond is rye soldate in Eerste Wêreldoorlog-styl kakie-uniforms wat marsjeer na ’n slagveld.

Op die horison verskyn ’n reusagtige ballon in die vorm van die Aarde. Net soos almal se aandag op die ballon is, verdwyn dit – let wel, dit ontplof nie; dis net weg.

Die laaste toneel is soldate wat terugkom van ’n slagveld af. Van hulle dra gewonde soldate op draagbare. Een soldaat het sy gewonde – of gestorwe – kameraad, om die skouer. Soos die aandag vir die oomblik op hierdie soldaat is, maak iemand ’n opmerking: “Jy kan nie vashou aan jou eerste dood nie.”

En toe’s ek wakker.

VRYDAG 22 MEI 2020

Teen die einde van my eerste jaar in Taiwan, in November 1999, het ek vir my ’n duur Japannese kamera gekoop – as vergoeding dat ek van soggens tot laat-aand gewerk het, en omdat ek gedink het ek minder arm sou lyk wanneer ek die volgende maand Suid-Afrika toe gaan.

Maart 2000 moes ek weer Suid-Afrika toe, dié keer vir my jonger suster se troue. Om vir die familie meer te wys van hoe my buurt lyk, het ek ’n klomp foto’s geneem. En omdat ek gedink het dit sal kunsagtig wees, het ek ’n swart-en-wit film gekoop vir die stel foto’s.

Lang storie kort, hier’s ’n paar van die foto’s:

______________________

Week 20, 2020

MAANDAG 11 MEI 2020

Daar’s hierdie teorie wat al vir jare rond sweef in slim en verbeeldingryke mense se koppe, naamlik dat ons en die wêreld wat ons bewoon, deel is van ’n kunsmatige simulasie – soos in ’n video-speletjie, of soos in die film, The Matrix.

RedPilledAmerica.com beskryf hulleself as ’n potgooi-reeks wat fokus op stories. Die idee is dat elke episode ’n vraag stel, en dat die antwoord dan gesoek word in die stories van alledaagse mense. In Episode 62, getiteld, “Let There Be Light” vra hulle die vraag of wetenskapfiksie ons nader aan God kan bring.

Die episode is omtrent sestig minute lank, en werklik werd om te luister. Die simulasie teorie word uiteengesit, en daar word verwys na stellings gemaak deur mense soos Richard Dawkins, Elon Musk, en Scott Adams. Die wetenskapfiksieskrywer, Philip K. Dick, wie se kortverhale Hollywood films soos Blade Runner (1982), Total Recall (1990, 2012), Minority Report (2002), en The Adjustment Bureau (2011) geïnspireer het, kry ook spesiale vermelding.

Wat is my opinie oor die idee dat ons dalk in ’n kunsmatige simulasie woon? Dit sal verduidelik hoekom ons woon in ’n wêreld waar alles beplan blyk te wees – die oë van die vlieg, die stert van die luiperd, die manier hoe sommige seekatte van kleur verander. Goed, wetenskaplikes verduidelik dit met die konsep van ewolusie, maar steeds – daar is duisende voorbeelde wat ’n mens kan noem waar ontwerp, ten minste in die oë van die gemiddelde nie-wetenskaplike persoon, na die meer waarskynlike verduideliking lyk. Beteken dit dat gelowiges reg is oor ’n godheid? Dis nie ’n eenvoudige vraag nie: Daar is immers ’n wye golf tussen die idee van ’n skepper, of skeppers van die simulasie, en die spesifieke mitologie agter verskillende gode. Sal ’n simulasie beteken dat daar tog ’n beplande doel is agter ons bestaan? Die moontlikheid is sekerlik daar. Sal dit steeds beteken dat ons vrye wil het, dat ons steeds skeppers van ons eie lewens is, of sal dit beteken dat ons lewens uitgewerk en vooruit beplan is deur die skeppers van die program? Na hierdie vraag toe sal ek moet terugkom.

DINSDAG 12 MEI 2020

Voel dit vir jou ook asof hierdie jaar stadiger verbygaan as ander jare? Ek is elke keer verbaas daaroor as ek dink hoeveel weke of maande van hierdie jaar nou maar agter ons lê.

Dat die wêreld wat ons geken het, tot ’n einde gekom het, het sekerlik iets daarmee te make.

’n Kort vier en ’n halwe maande gelede het miljoene mense immers nog planne gemaak om na ander lande te reis om plekke en kulture te ontdek, of om te gaan studeer in wat ’n ervaring sou gewees het wat hulle sou gevorm het vir die res van hulle lewens. Nou het weke al verbygegaan sedert miljoene kinders laas in ’n klaskamer gesit het. Die olie-prys het geval tot ’n negatiewe syfer, onder andere omdat die aanvraag na brandstof geval het na ’n fraksie van wat dit was verlede jaar. Dit beteken jy kon nou jou kar vol maak en ’n paar dae deur die platteland gaan ry – as jy toegelaat word om jou huis te verlaat. Dit behoort ook te beteken dat vliegtuigkaartjies goedkoper moet wees as wat dit was in jare, so jy kon dalk uiteindelik daai reis vat waarvoor jy al vir jare droom … net jammer dosyne lande het hulle grense gesluit vir buitelandse besoekers. In duisende stede in die wêreld is winkels, haarsalonne en restaurante gesluit. Mense word deur die polisie verjaag uit openbare parke omdat die regering hulle beveel het om by die huis wees.

In die noordelike halfrond maak mense gereed vir ’n paar maande van warmer weer en sonskyn. In die suidelike halfrond is die komberse en jasse en serpe klaar uit. Tyd stap aan, stadig.

En tog, hoe vinnig verander dinge nie.

WOENSDAG 13 MEI 2020

Gabriel Voisin is gebore op 5 Februarie 1880 in Belleville-sur-Saône, Frankryk. Sy broer, Charles, is gebore twee jaar later. Toe hulle pa hulle verlaat, het hul ma, Amélie, met hulle getrek na Neuville-sur-Saône, waar hulle oupa ’n fabriek gehad het.

Die twee broers het die buitemuurse lewe geniet – hulle het ekspedisies langs die rivier onderneem, vis gevang, en allerhande toestelle gebou.

As jong man het Gabriel industriële ontwerp studeer, en saam het die twee broers nog meer geëksperimenteer – onder andere ’n geweer gebou, ’n stoomboot, en ’n tipe motorkar.

Gabriel, met die hulp van sy broer Charles, was verantwoordelik vir die ontwerp en bou van die eerste Europese bemande, enjin-aangedrewe, swaarder-as-lug vliegtuig wat ’n volgehoue, sirkelvormige beheerde vlug kon handhaaf vir ten minste een kilometer. Die historiese vlug was op 13 Januarie 1908.

Na ’n lang en welvarende lewe het Gabriel op die ouderdom van tagtig afgetree na sy huis op die platteland, en sy memoirs geskryf. Hy is oorlede op Kersdag 1973 op die ouderdom van 93.

Sy jonger broer het ’n aansienlik korter, en minder welvarende lewe gehad. ’n Paar jaar na die historiese vlug, op 26 September 1912, het Charles Voisin gesterf in ’n motorongeluk. Hy was dertig jaar oud.

DONDERDAG 14 MEI 2020

Naby die vegetariese buffet plek, in ’n stegie agter die afdelingswinkel, staan ’n afleweringstrok. Besig om die aflaai te behartig, is ’n man in ’n skelrooi T-hemp met, op die voorkant, die woorde:

“Born to be Top Gun”

Ek het nie ’n probleem met somtyds absurde vlakke van selfvertroue nie, dink ek. Mens kan selfs argumenteer dat dit sin maak in ’n wêreld met soveel onsekerhede.

Tien minute later ry ek dieselfde pad terug huis toe. Die trok staan steeds in die pad. Die man staan nou ’n sigaret en rook. Dié keer vang ek die agterkant van sy rooi T-hemp:

“Never give up until the end of the world”

’n Redelike sentiment, dink ek dié keer.

VRYDAG 15 MEI 2020

Nodig om te noem dat die Slag van Frankenhuisen plaasgevind het op hierdie dag, 495 jaar gelede.

Op 15 Mei 1525 het ’n paar duisend swak gewapende kleinboere en dorpsburgers onder leiding van die prediker en radikale teoloog, Thomas Müntzer, ’n leër van paar duisend professionele huursoldate onder leiding van Philip van Hesse, en George die Bebaarde van Sakse, ontmoet op die slagveld in Thuringia, in sentraal-Duitsland.

In sy pamflet, Teen die Moorddadige, Rowende Hordes Kleinboere, het Martin Luther die adellikes aangemoedig om die rebelse kleinboere te vernietig met spoed en geweld. Hy’t onder andere geskryf dat die kleinboere “opgesny, verwurg, en gesteek moet word, beide in die geheim en in die openbaar, deur enige een wat die vermoë het om dit te doen, soos een moet doen met ’n siek hond”.

Met sulke aanmoediging kon die kleinboere seker nie veel genade verwag het op die dag nie. Duisende van hulle is afgemaai, en hulle leier is gevange geneem, gemartel, en tereggestel. Onder die professionele leërs van die adellikes was daar slegs ses ongevalle, waarvan twee slegs gewond was.

Teen September 1525 het militêre konflik en strafekspedisies tot ’n einde gekom. Die Duitse Boereoorlog was verby.

____________________