BrandSmit.net

DINSDAG 15 FEBRUARIE 2005

1. Om ’n verhouding aan te knoop, is ’n kreatiewe proses. Dit is organies, vat-dit-soos-dit-kom, nie ’n stap-vir-stap, volg-net-die-stippellyne-vir-gewenste-eindresultaat proses nie.

2. Mens moet, aan die begin, bereid wees om die persoon te verloor, hoe onaardig dit ook al mag klink. Die rede is eenvoudig: Indien jy nie bereid is om te verloor aan die begin nie, gaan jy a) nie jouself wees nie, b) desperaat voorkom, en c) die proses forseer; wat feitlik alles in elk geval die onderneming sal doem tot mislukking.

* * *

Twee dae gelede toe dink ek hoe gemaklik, of relatief ontspanne ek is in die geselskap van [my jonger suster se destydse skoonouers], mense my ouers se ouderdom, wat ek nou al ’n paar jaar ken, maar met wie ek geen emosionele verbintenis het nie.

Ek reken toe dat dit heel waarskynlik te make het met die feit dat hulle geen vroeër kennis het van my nie – wat hulle nou sien, is al wat hulle nog altyd gesien het. My eie ouers het my geken as ’n pap baba, ’n sewejarige laitie, ’n twaalfjarige jong seun, ’n sestienjarige tiener, ’n twintigjare jong man … Hulle wéét wat ek nou is, is nie wat ek altyd was nie.

Ek besef toe ook dat my ma ’n groter probleem het as enige iemand anders in die gesin met die teenstrydigheid tussen vroeër-ek, en nou-ek. Sy hou steeds vas aan ’n romantiese beeld van my toe ek vir haar op my “mooiste” was – miskien so twaalf jaar oud, skoon gesig, stil, op my knieë aan die bid elke aand voor ek gaan slaap, die eerste tekens van erns met godsdiens, die idee dat ek dalk ’n dominee sal word.

My pa, aan die ander kant, het nie ’n romantiese beeld van my as jong seun nie. Hoewel hy my liefgehad het, het hy my gesien as lomp, en onbevoeg om selfs die kleinste tegnologiese uitdaging die hoof te bied; plus, ek het weinig belanggestel in hoe ’n motorenjin werk. Sy beskouing van my, nou, is meer positief – ’n intelligente man, iemand wat ’n belangstelling toon in die Groter Vrae van die Lewe.

Aan die een kant dus my ma, wat steeds hoop dat ek dalk weer ’n bietjie sal word soos haar romantiese beeld van haar “mooi seun”, en aan die ander kant my pa, wat my makliker aanvaar soos ek nou is, siende dat dit ietwat van ’n verbetering is op die ek van my prille jeug.

So skop die gedagte my toe in die gesig laat vanmiddag dat ek ook skuldig is aan hierdie romantiese beskouing ding. My jonger suster het tien jaar gelede anders aan my verskyn as nou – sy was rebels, gereed om die wêreld aan te vat … en tog weerloos, en breekbaar. Nou, tien jaar later, is sy moeder, ’n vennoot in ’n huwelik, en ’n uiters waardevolle administrateur van my ouers se bedryf. Maar sonder dat ek bewus was daarvan, was ek al hierdie tyd effens teleurgesteld, want, “Wat het van die rebel geword?”

Familie is nie net mense wat saam gewoon het vir baie jare, en mekaar van tyd tot tyd bel om te hoor of alles nog orraait is nie. Familie – en in hierdie geval bedoel ek ouers en broers en susters – is mense wat jy voortdurend moet laat groei in jou eie oë. Dit is hoe verhoudings lewendig, en werklik, gehou word.

______________________

MAANDAG 14 FEBRUARIE 2005

Wat ek GEWORD het, is vir die mense wat ek liefhet, ’n toe boek . En dit sou bloot ’n uiters handige en akkurate metafoor gewees het, as dit nie was daarvoor dat dit ook letterlik waar is nie.

* * *

Dit gaan nie oor liefde nie, dit gaan oor verskyning. En dit, soos vele dinge in die lewe, is nie ’n probleem … tot dit een word nie.

My ouers en my twee susters verskyn aan my soos hulle hulself sien – hulle verskyn aan my as wie en wat hulle is, in hul eie oë. Ek verskyn aan my familie nie soos ek myself sien nie, maar soos hulle my sien by verstek. In die afwesigheid van data oor wie en wat ek geword het, staan hulle in verhouding met my op ’n wyse wat vir húlle aanvaarbaar is, op ’n wyse wat hulle in staat stel om aan die einde van die dag te kan sê, “Ons ken hom. Hy’s ons broer (of seun).”

Wat ek geword het, en derhalwe is, word verduur as gevolg van ou data (en moontlik ter wille van die handhawing van die herinneringe waaruit die ou data saamgestel is) en vanweë manifestasies van wie ek is in spraak en optrede wat herinner aan wie ek voorheen was, wat versoenbaar is met ’n vroeër beeld wat hulle steeds aanhang van wie ek is (of dan veronderstel is om te wees).

Soos met ’n boek wat nie deur die skrywer oopgeslaan kan word en in die gesig van die leser geforseer kan word nie, so is dit ook met wat ons word. Ons moet “gelees” word. En dit, soos ’n boek ryk aan teenstrydighede, slim metafore, en ’n ontwikkelde, voller karakter, vat tyd.

Ek sal staan, met my arms oop, om my familie te omhels wanneer hulle op hul eie tyd na my sal soek.

* * *

Hoekom, sal iemand vra, moet my familie na my soek? Omdat hulle my verloor het. Hoe het hulle my verloor? Deur my nie te erken, en te aanvaar as die persoon wat ek geword het nie, maar deur my slegs te verduur omdat ek hulle herinner aan ’n manifestasie van myself waarmee hulle hulself makliker kan vereenselwig.

Ek glo steeds dat my familie my liefhet. Aanvaarding verg egter verdraagsaamheid, openhartigheid, en die vermoë om iemand wat jy liefhet in die oë te kan kyk en te erken dat die persoon iets geword het wat jy nie verstaan nie, maar om ook te verstaan dat jy nie skielik ’n vreemdeling is in sy of haar oë nie.

[03/06/15: Hierdie vervreemding van een familielid van ander familielede met wie hy voorheen noue bande gehad het, kan wees as gevolg van, onder andere, seksuele oriëntasie, verandering in religieuse affiliasie, of verandering in politieke oortuigings. In my geval was dit merendeels religieuse affiliasie, en oor die algemeen ’n meer humanistiese uitkyk oor die lewe en die mensdom.]

______________________

SONDAG 13 FEBRUARIE 2005

07:20

Blou stoel, groen boom, groen grasperk, spinnerakke wat glinster in die môre-son, ’n blou Bic pen en dieselfde notaboek wat soos ’n paspoort altyd saam met my reis.

Rondte Een van Vervreemding van Mense Wat Ek Liefhet het laat gistermiddag plaasgevind. Die onderwerp was mense se huishoudelike probleme, verhoudings, sogenaamde genetiese neigings, en so meer. Ek wou ietwat dieper ingaan as die oppervlakkige uitruil van menings (gegrond, dit weet en gee ek toe, in ware, opregte emosie), maar koppies is in ’n skinkbord gelaai, koppe is eenkant toe gegooi en “Aag!” is uitgeroep. Ek het dit toe opgevolg met ’n 90-sekonde uitbarsting oor hoe probleme nie opgelos kan word as daar nie behoorlike kommunikasie, en ’n redelike mate van redevoering is nie – en watse probleem kan opgelos word, of dan veral, watse probleem wat nie eenvoudig verstaan kan word nie, kan opgelos word as koppe eenkant toe gegooi word en “Aag!” uitgeroep word sodra een party vrae begin vra wat dalk ’n behoorlike bespreking nodig sal hê om te beantwoord?

Nietemin, dis regtig lekker om vyf en halwe maande na ek hier weggery het, weer terug te wees, onder ’n boom, op ’n kleinhoewe buite Bronkhorstspruit. Dit voel ook goed dat hierdie nie my Groot Jaarlikse Besoek is nie, maar slegs ’n twee-week blitsbesoek. Dit voel amper normaal, asof ek in werklikheid op dieselfde planeet as my familie woon.

Het ook gister ’n gedagte gehad oor die omgewing, en die lewens, wat ek waarneem. Die oorwegende indruk was ’n lewe van stryd – om oorlewing, om hoop vir klein gelukkies soos blomme wat groei waar niemand geglo het dit sal groei nie, vir spesiale tye soos ’n langnaweek, of ’n korterige vakansie, en om Groter Dinge Wat Gelukkig Maak soos swangerskappe, en ’n kind van jou eie.

Ek weet baie mense, intelligente, opgevoede mense wat hulleself onderskei van die “res”, asook mense wat nie te veel tyd spandeer in kontemplasie oor die dieper vrae van die lewe nie, sal effens terugtrek, met agterdog na my kyk en vra: “Ja? Is dit nie maar ons almal se lewens nie? Is dit nie maar waarvoor almal hoop nie? Ek meen, nie almal wil noodwendig trou-en-kinders nie, maar hulle doen weer ander dinge om op te maak daarvoor. Waar val jy dan uit die bus uit? Is hierdie dinge dan nie ook vir jou belangrik nie? Is die lewe dan nie ’n stryd nie?”

20:52

Konfrontasie met die werklikheid. Aanvaar wat jy nie kan verander nie. Implementeer maatreëls ter wille van selfbehoud en oorlewing. Ek sal nie weer met my familie praat oor my werk, my denke, my oortuigings of my opinies nie, tot hulle in opregtheid daarna vra. In werklike verskyning beteken dit dat ek nie in samesyn met hulle kan wees wie en wat ek geword het, en derhalwe wie en wat ek is nie. Hierdie stand van sake sal voortduur totdat hulle, met oop koppe, weer na my soek. Dan en dan alleen, kan ek weer verskyn as wie en wat ek werklik is.

Ek is lief vir my ouers en vir my twee susters. Ek weet hulle is lief vir my. My hoop is dat my verskynings áán hulle, en my verhoudings mét hulle, gekenmerk sal word deur waardigheid, respek, en ander dinge waarop “liefde” neerkom in die praktyk.

Dit het egter duidelik geword dat, weens hulle beskouings, en hulle oortuigings, asook hul eie tekortkominge, ek nie kan verskyn aan hulle as die persoon wat ek geword het, en wie ek is op hierdie oomblik van ons lewens nie.

Dit is die realiteit. Dit is wat ek nie kan verander nie. Dit is wat ek aanvaar. Dit is die maatreël wat ek implementeer ter wille van selfbehoud en oorlewing.

[03/06/15: My familie soek steeds nie na my nie. Hulle is wel bly om my te sien wanneer ek hulle besoek, en ons is almal altyd hartseer as ons paaie weer moet skei. Maar hulle soek nie na my nie.

Soek ek na hulle? Vra ek hulle waaraan húlle glo? Vra ek vir hulle wat vir húlle belangrik is?

Dit behoort nie ’n verskoning te wees om te antwoord dat ek weet waarin hulle glo, en wat vir hulle belangrik is nie. Dalk is ek verkeerd. Dalk het hul antwoorde verander oor die jare. Dalk moet ek meer belangstel in wat vir húlle belangrik is, en waarin húlle glo. In opregtheid, en met ’n oop kop, moet mens natuurlik bysê.]

______________________

VRYDAG 11 FEBRUARIE 2005

09:27/03:27

Ek het nou net gedink: ek leef, en dink en werk (menende skryf) in ’n briljante teekoppie. My sogenaamde wêreld moet amper perfek wees om bevorderlik te wees vir die tipe gedagtes waarop ek soveel tyd spandeer en vir die tipe materiaal wat ek produseer.

Goed en wel as dit so is, as ’n sekere omgewing, en ander verwante faktore belangrik is om sekere dinge moontlik te maak. Ek wonder maar net wat ek sou gedoen het as ’n deel van my lewe op die kombuistafel geleef moes word, buite die bevorderlike grense van my pragtige teekoppie. (Moet ek myself daaraan herinner dat kloosters nie juis koffiebekers of Taiwannese mengelmoes soppe is nie?)

Wat hierdie gedagte geïnspireer het, was twee artikels wat ek gelees het in die Time magazine. Een het gehandel oor alle regte wat opgehef is in Nepal – onder andere, die reg om uitdrukking te gee aan wat jy glo, die reg om die regering te kritiseer, en die reg tot privaatheid. Ek het gewonder: Sou ek kon oorleef in so ’n situasie? Die tweede artikel het verwys na Shanghai se meestal Westerse besigheidsmanne in die negentiende eeu – al die wheeling and dealing, greasing of palms, ensovoorts. Weereens het ek gewonder: Sou ek kon oorleef in só ’n wêreld?

Is hierdie onsekerhede werklik van waarde, of is dit net interessante spekulasies?

Punt bly: kloosters is ook teekoppie omgewings wat bevorderlik is vir belangrike resultate. Plus, ek woon en werk nie juis in ’n klooster nie.

05:33

Die land van my geboorte word opgemerk.

Datum: 11 Februarie 2005

Dag: Vrydag

Tyd: 05:34

Plek: Sitplek 29K op ’n Boeing 747 op ’n hoogte van 11 887 meter bo seespieël

Klere: Swart broek, ’n groen kortmouhemp wat ek al aanhet van gisteroggend af, (skoon) blou sokkies, 2002 Merrells

Emosie: Neutraal opgewonde. Dit was ’n bliksemse lang reis, en ek was meeste van die tyd vervelig, hoewel die Time magazine gehelp het. Ek sit nou al vir amper 10 ure in ’n baie nou spasie, en ek het ’n noodsituasie aan die ontwikkel as gevolg van al die ryk kosse wat ek geëet het die afgelope agt ure. Ek dink amper konstant aan ’n sekere vroulike karakter met wie ek heelwat tyd gespandeer het die afgelope paar weke. Ek dink aan my ouers, my twee susters, hulle eersgeborenes …

15:53

Een Griekse slaai, ’n pastaslaai, ’n halwe aartappelslaai, ’n halwe pekanneut tert, en twee koppies groentee later (o, en ’n drie uur nap en ’n warm bad): Dit was ’n bietjie van ’n skok op my innerlike organisasie om alleen in Melville te wees, die slagveld vanwaar ek net betyds, en swaar gewond en beseer geretireer het ’n paar jaar gelede. Dis ook snaaks om te verskyn as “Brand-(jy-weet? [X])”.

Oor die onderwerp van mense wat kinders kry in die bewustelike of onbewustelike hoop dat dit sin en waarde aan hulle lewens sal gee, die volgende brokkie advies aan myself: oorweeg die moontlikheid dat daar aspekte is van die aangeleentheid wat ek (nog) nie verstaan nie. Miskien is dit – om jou eie kind in jou arms vas te hou – die element wat groot dinge, mooi dinge, ontsluit in sommige mense. (En in ander mense se gevalle is dit dalk iets anders.)

______________________

DONDERDAG 10 FEBRUARIE 2005

Ek wou gewag het tot die vliegmasjien weer die lug bestyg, maar ’n paar opmerkings moet gemaak word voor ek iets vergeet.

1. Presies ’n jaar gelede het ek diepe kontemplasies gehad daaroor om einde Februarie [2004] terug te keer Suid-Afrika toe. Die feit dat dit nou Februarie is, presies ’n jaar later, en ek wel op ’n vliegtuig sit op ’n aanloopbaan op die eiland van Borneo, is derhalwe ’n gulde geleentheid om te wonder of ek reg besluit het ’n jaar gelede. Ek kan sekerlik sê dat ek nie weet wat kon gebeur het, sou ek my “Maart rewolusie” deurgevoer het nie. Ek kan wel plegtig die opinie op rekord stel dat die afgelope twaalf maande in Taiwan goed was – in sommige opsigte veel beter as wat mens in jou mees optimistiese vooruitsigte jouself kon verbeel dinge kon wees. My lewe is steeds in Taiwan; die mense wat al die langste vir my saak maak, wat in enkele gevalle al my naam geken het nog voor ek die voornaamwoord “ek” geuiter het, is steeds aan die suidpunt van Afrika. Dit is hoekom ek nou op hierdie vliegtuig sit, teen die venster, met die Suidoos-Asiese oggendson wat my regterarm warm brand. Ek gaan, net meer as vyf maande seder ek laas my familie gesien het, weer “huis” toe – vir twee weke.

2. Soos ek deur die lughawegebou op Kota Kinabalu geskuifel het op pad na die rokershoek toe, kon ek nie anders as om dosyne ander mense te aanskou nie. ’n Vieslike gedagte het my weereens beetgepak: dat ek ’n patologiese vrees vir verveling het.

3. Punt van Krag: Vanoggend op Kaohsiung lughawe gereken dat elke mens ’n punt van krag het. Alles wat jy doen, waar jy dit doen, hoe jy jou daaglikse bestaan voer, saam met wie jy jou bestaan deel, en hoe jy kies om jou lewe aan te wend, sal óf hierdie punt versterk, óf verswak.

[02/06/15: Dink aan jou bestaan as ’n salf, of ’n room, of iets dergeliks. As jy “Tiger Balm” is, mors jy jou lewe as jy jouself smeer aan ’n stuk hout. Wend jy jouself aan tot ’n insekbyt, is jy op die regte spoor – korrekte toepassing van ’n spesifieke waarde.]

* * *

(Vier en twintig minute oor vier volgens die elektroniese wekker bo-op die TV in Kamer 533, in die Allson Klana Hotel buite Kuala Lumpur.)

Soms, in die badkamerspieël van ’n kamer in ’n transito hotel, in ’n onbekende stad in ’n land nie my eie nie, sien ek myself soos ek “werklik” is: gestroop van die klere waarin ek verskyn, alleen.

(Op die spieëltafel is my kamera, my notaboek, my paspoort en ’n vliegtuigkaartjie na die land waar ek gebore is en terug na die land waar ek deesdae ’n goeie bestaan voer.)

Soms sien ek myself soos ek verskyn: alleen in ’n hotelkamer, in ’n vreemde land, op pad êrens heen.

______________________