Skrywer: Brand Smit

DINSDAG 1 MEI 2012

Ek lees deur die 2004-stuk, “Ek besit sewe onderbroeke …”. Weereens interesseer die idee my: Wat sal gebeur as iemand – miskien in sy tienerjare (jonger is te vroeg, later is dalk te laat) – moet sê: “Ek sien wat hier aangaan, en ek gaan nie saamspeel nie.”

Hierdie persoon ontken dan sy gegewe naam, en weier om enige ander naam aan te neem. Hy weier om vrae te beantwoord oor waar hy vandaan kom. Hy bely geen geloof nie. Hy verwoord geen ambisies of drome nie. Hy besit niks; nie eens die klere aan sy lyf nie (hy sou kaal rondgeloop het, maar hy het moeg geraak daarvoor om gearresteer te word). Hy uiter nooit enige woord nie – siende dat amper enige iets wat hy sal sê, hom sal identifiseer as deel van ’n sekere taalgemeenskap.

Is dit onvermydelik dat hy weggesluit sal word, en as geestelik versteurd bestempel sal word?

Hoe sou sy lewe ontvou in die dekades na sy rewolusionêre besluit?

______________________

VRYDAG 27 APRIL 2012

Ek noem nie myself ’n ateïs nie, vir die eenvoudig rede dat die onus op my sal wees om te definieer waarin of waaraan ek nie glo nie.

As ek myself ’n ateïs noem, sal ek beweer dat ek nié in iets glo nie, dat ek die bestaan van alle gode, insluitende “God”, verwerp. Die vraag is dan: Wat presies verwerp ek? Waarin presies glo ek nie?

Siende dat ek aangewese sal wees op ander mense se beskrywings van hulle gode, ander mense se definisies van “God”, sal ek slegs kan sê dat ek nie glo aan een spesifieke persoon se god nie.

Sal dit van my ’n ateïs maak? Dan is ’n Christen ’n ateïs vanuit die perspektief van die Hindoe of die Moslem! Dan kan een Christen selfs na ’n ander Christen wie se godsbegrip anders lyk, verwys as ’n ateïs!

Feit van die saak is, mense dink net almal in hulle groep glo aan dieselfde god omdat hulle dieselfde belydenisse resiteer. Maar as een persoon verwys na God as “my liewe hemelse Pappa” kan ek jou amper waarborg hulle god is nie regtig, diep in hulle onderbewuste, dieselfde as vele van hulle medegelowiges s’n nie.

As ek dus beweer ek is ’n ateïs, in wie se god glo ek nie? Wie se god verwerp ek?

* * *

Wat is die alternatief, as ek dan nou ter wille van identifikasie myself moet kategoriseer?

Agnostisisme, volgens Wikipedia, is die beskouing dat die waarheid van sekere aansprake onbekend is of van nature onmoontlik is om te bewys. Hierdie aansprake sluit in “metafisiese aansprake met betrekking tot teologie, die hiernamaals of die bestaan van gode, geeste, of selfs uiteindelike werklikheid”.

Dit, per definisie, beteken nie ek glo nie aan gode, geeste of ’n spesifieke uiteindelike werklikheid nie. Dit beteken wel dat ek nie glo ek of enige iemand anders kan die besliste waarheid van hierdie uitsprake bewys nie.

Natuurlik glo vele Hindoes dis nonsens: hulle kan wys op miljoene mense se persoonlike ervarings wat aan hulle bewys dat Krishna werklik bestaan. Dieselfde met volgelinge van enige ander godsdienstige tradisie. Die vermoëns van enige mens met ’n vaste voorneme en ’n gevestigde belang in ’n spesifieke beskouing om bewyse te vind vir iets waarin hulle glo, kan nooit onderskat word nie.

Wat my eie posisie aanbetref, kan ek sonder om twee keer te dink, sê dat ek waarde vind in twyfel. Ek vind waarde daarin om vrae te vra. Ek ag dit as waardevol om te wonder eerder as om te beweer dat ek wéét, en dan te verklaar dat die onderwerp afgesluit is en ek klaar gepraat het. Laastens heg ek te veel waarde aan intelligente dialoog tussen redelike mense om uit die vuis te verwerp wat enige iemand sê.

______________________

DONDERDAG 19 APRIL 2012

Ek ry vroeg vanaand weg by die skool waar ek al vir meer as dertien jaar werk en wonder hoe dit sal wees om die laaste keer daar weg te ry. ’n Paar draaie later dink ek hoe ek hierdie gewoonte ontwikkel het om te dink aan my lewe aan Taiwan wanneer ek wegry na ’n klas by hierdie spesifieke skool – die groot, breë tema van my lewe in Taiwan, nie spesifieke sake wat net relevant is tot daai dag of daai week nie.

Ek werk toe uit dat ek al meer as 1 500 kere daar moes weggery het sedert vroeg 1999, wat beteken ek het seker al om en by ’n duisend keer my lewe in Taiwan gekontempleer nadat ek ’n paar ure tussen daai mure spandeer het.

Dat hierdie spesifieke skool die mees stabiele, bestendigste aspek is, en sover was, in my meer as dertien jaar in Taiwan, was die volgende trok in die gedagte-trein. Niks, nie woonplek, vervoermiddel, wat en waar ek eet, met wie ek sosialiseer, wat ek doen in die aande, hoe laat ek opstaan in die oggende, die hoeveelheid geld wat ek verdien, my finansiële verpligtinge, of my verhouding-status het dieselfde gebly gedurende die laaste dertien jaar nie. Ek het selfs deur vier verskillende rekenaars gegaan! Wat dit dus nie verbasend maak dat ek neig tot groot gedagtes wanneer ek nog ’n keer my tydkaart pons by hierdie plek nie.

Wat hierdie tipe konsekwentheid aan ’n mens gee, is ’n maatstaf.

As ’n man na dertien jaar nog steeds dieselfde werk doen in dieselfde kantoor en dieselfde inkomste verdien – aangepas vir inflasie – sal hy tereg dink sy lewe het gestagneer, veral as hy sien hoe sy kinders in dieselfde tyd verander het van kleuters met vetkryt tussen hulle vingers tot tieners met iPhones in hulle hande.

Met die skool ter sprake sou ek stagnasie waardeer. Die werklikheid is dat my situasie by hierdie skool toenemend versleg het soos die een jaar homself bo die ander jaar bly pak het. Ek het begin met ten minste vyftien ure per week, wat my gegee het omtrent NT$30 000 per maand. Ek doen nou twee ure per week by die plek, wat my omtrent NT$5 000 per maand in die sak bring (ek gee darem ook klas by een of twee ander plekke, soos ek ook dertien jaar gelede gedoen het).

As ek my lewe in Taiwan moet meet aan die maatstaf van die bestendigste deel van my lewe hier, is ek nie besig om te stagneer nie, ek is besig om agteruit te gaan.

Ek kan sê dat dit onwetenskaplik is om jou lewe te meet aan net een maatstaf. As almal hulle lewens moet meet aan die een ding wat volhardend deel van hulle lewe gebly het vir ’n lang tyd – ongeag of hulle hou van hierdie ding of nie, sal meer mense dalk soos mislukkings voel. Ander sal dalk tot hulle verbasing besef dat hulle nie die groot mislukkings is wat hulle altyd gereken het hulle is nie. Mens moet jouself ook afvra waaraan mense hulle lewens meet as daar min of niks is wat konstant gebly het oor die laaste dekade of so van hulle lewens nie.

Gelukkig vir meeste van ons bestaan die legkaart van ons lewens uit dosyne groot stukke, en honderde kleiner stukkies. Sommige van hierdie stukke is dalk dieselfde na vele jare; sommige is dalk al afgedop en vaal; ander is skitterblink nuwe stukke, gemaak uit die beste tipe materiaal waarin legkaartstukke kom.

So is dit ook met my lewe.

Ek sal nietemin erken, geoordeel aan my situasie by die plek waar ek al werk vanaf my eerste week in Taiwan, dat sommige aspekte van my lewe in hierdie land wel agteruit gegaan het.

En as dit so is? Dalk as ek ’n bietjie terugstaan vir ’n oomblik, sal ek kan sien dat dit maar net is hoe die lewe soms is.

______________________

DINSDAG 10 APRIL 2012

Ek is vir ’n geruime tyd al geïrriteerd met my stelsel van “Amptelike Notas” – my titel vir ’n Word dokument wat planne en idees uiteen lê rakende een of ander manier van geldmaak. So ’n amptelike nota sal gevul wees met bladsy na bladsy aantekeninge, lyste, tabelle, en verduidelikings. Dit het pynlik duidelik geraak dat ek kosbare ure spandeer daaraan om hierdie dokumente te vul met notas wat veronderstel is om ’n proses te vergemaklik, en om antwoorde te vind op vrae, sodat ek uiteindelik vorentoe kan gaan – sonder om in werklikheid veel te vorder op enige front.

My nuwe benadering is om net te begin, met ’n basiese idee van wat ek wil doen en die mees elementêre beplanning, sonder om te veel tyd te verspil op “amptelike” dokumente. Doen net, los die notas, is my raad aan myself deesdae.

Besef ek ’n paar minute gelede, ’n groot deel van my skryfwerk oor die jare kan beskou word as “amptelike notas” oor my lewe. In plaas daarvan dat ek net dinge gedoen het, het ek myself eenkant gehou, en notas gemaak oor wat ek gedink het ek moes doen, hoekom, hoekom dalk eerder nie, wat die alternatiewe was, wat meer sin gemaak het, en wat meer waarde sou hê vir myself en selfs vir ander mense.

Ek versamel inligting. Ek neem aantekeninge. Ek stel lyste saam. Ek dink idees uit – sommige daarvan ’n mors van tyd, ander heel skaflik en potensieel winsgewend. Ek gaan wel oor tot aksie, maar is dit noodwendig sleg dat ek tot dusver nie soveel toegepas het wat ek gedink het moontlik is nie?

As jy ’n rol materiaal voor jou oopgooi op die tafel om vir jouself ’n broek of ’n hemp of ’n rok te maak, glo ek dis beter om twee keer te meet, en net een keer te sny.

Dit is wel ook so dat indien jy aanhou meet en nooit by die sny en die aanmekaarwerk kom nie, jy hopelik gelukkig sal wees om te verskyn aan die wêreld nakend, met geen vrug van jou arbeid – of in hierdie geval, nie ’n draad klere – om te wys vir jou tyd nie.

______________________

VRYDAG 6 APRIL 2012

Waarin glo ek? Laat ek probeer verduidelik:

– Ek glo nie ’n fotografiese voorstelling van ’n stedelike landskap kan geskets word met ’n stomp potlood nie. In dieselfde sin reken ek nie die mens kan verwag om die absolute, allesomvattende waarheid te ken sonder om te beskik oor al die inligting, en sonder om te breek deur die beperkinge van die klanke waarin ons met mekaar kommunikeer nie.

– Ek glo dat vele mense ’n diepgesetelde emosionele behoefte het aan ’n sterk kosmiese figuur met wie ’n noue verbintenis gehandhaaf kan word, en wie se hulp opgeroep kan word in tye van nood. Hierdie behoefte kan gesien word in die mitologie van primitiewe gemeenskappe, en dit manifesteer in, onder andere, die geïnstitusionaliseerde religie van die Katolieke, Protestantse, en Ortodokse Kerke.

– Ek glo nie die historiese Jesus het ooit enige ambisies gekoester om ’n nuwe godsdiens of religie te begin nie. Meeste ernstige navorsing bevestig dat hy homself geag het as ’n lid van die Joodse geloofsgemeenskap.

– Ek glo dit wat ons vandag ken as die Christelike religie het sy ontstaan te danke aan die werk van ’n talentvolle, intelligente, en bekwame eerste-eeuse gemeenskapsleier en organiseerder, genaamd Saul van Tarsus – beter bekend as Paulus die Apostel. Om te beweer dat hy deur God geïnspireer was, is om ’n tradisionele weergawe van ’n verhaal onkrities te aanvaar omdat dit die religieuse ideologie legitimeer wat jy aanvaar as ’n verduideliking van lewe op aarde, waarsonder jy dalk nie seker sal wees dat jou lewe enige betekenis het nie.

– Ek glo dat die Christelike religie soos ons dit vandag ken ’n interessante ontwikkelingsproses deurgegaan het – van sy wortels as Joodse sekte, na troos-en-hoop beweging populêr onder die laer klasse van die Romeinse wêreld, tot meer gesofistikeerde religie met die inkorporasie van meer gevorderde Griekse konsepte om dit meer aanvaarbaar te maak onder die meer welgestelde en beter opgevoede klasse van die later Romeinse wêreld. Ek vind dit verder interessant dat vele mense wat bely dat hulle lede is van die Christelike geloofsgemeenskap, nie net merendeels onkundig is oor hierdie geskiedenis nie, maar dit inderdaad soms afmaak as onbelangrik.

– Ek aanvaar verifieerbare en geloofwaardige historiese inligting wat aandui dat daar verskeie groepe was gedurende die eerste paar eeue na Christus wat kompeterende sienings gehad het van die persoon Jesus van Nasaret, van sy natuur, en van sy verhouding met die ander figure in die Drie-eenheid. Ek aanvaar verder as histories akkuraat dat, ter wille van politieke voordele, die keiser van die Romeinse Ryk in die vroeë vierde eeu al die leiers van die Christelike gemeenskappe byeengeroep het om te besluit wat die korrekte dogma sal wees rakende Christus, en wat nie; ook om te besluit watter geskrifte amptelike erkenning sal kry as riglyne van die Christelike religie, en watter nie. Om te beweer dat die keiser en biskoppe teenwoordig by die Raad van Nicea in die jaar 325 deur God geïnspireer was, is – soos ek reeds genoem het – om ’n tradisionele weergawe van ’n verhaal onkrities te aanvaar omdat dit die religieuse ideologie legitimeer wat jy aanvaar as ’n verduideliking van lewe op aarde, waarsonder jy dalk nie so oortuig sal wees dat jou lewe enige sin het nie.

– Ek glo dat die Evangelie van Liefde soos vervat in die Christelike tradisie ’n radikale en potensieel transformerende riglyn is van persoonlike moraliteit. Ek glo dat die wêreld ’n beter plek sal wees as die Evangelie van Liefde ernstig opgeneem word deur meer mense – belydende lidmate van die Katolieke, Protestantse en Ortodokse Kerke, of nie. Ek glo verder dat – met enkele uitsonderings – die Evangelie van Liefde vroeg in die ontwikkeling van die religie opsy geskuif is en vervang is met ’n geïnstitusionaliseerde beweging met gepaardgaande wêreldbeeld wat ver verwyderd is van die oorspronklike waardes wat Jesus aan mense geleer het.

Laastens glo ek ek het die reg om my siening van Jesus Christus, die “Christelike” religie asook “Christelike” dogma te verwoord en hierdie opinie so wyd as moontlik te versprei. Ek glo dat dit my reg is as ’n burger van hierdie wêreld, as vriend, broer, seun en familielid van mense wat hulleself as Christene ag, en as iemand wat grootgeword het met die Christelike religie, en tot en met sy volwasse jare homself geag het as belydende lidmaat van die Christelike geloofsgemeenskap. Ek glo verder dit is my verantwoordelikheid om mense in te lig dat, in my opinie, hulle om die bos gelei word. Ek doen so, nie omdat ek glo enige iemand hel toe sal gaan as hulle nie die lig sien nie, maar omdat ek dit sien as ’n grootskaalse vermorsing van menslike potensiaal. Laastens sien ek hierdie dwaalleer, hierdie vals teologie, as ’n daaglikse verloëning van die gees van Christus.

______________________