Skrywer: Brand Smit

WOENSDAG 22 MEI 2013

Dit is inderdaad intimiderend om voor die majestueuse konstruksie te staan wat die Christelike religie is, jou keel skoon te maak, en te verklaar dat jy reken dat hierdie godsdiens, in jou beskeie mening, die handewerk is van mense, ontwikkel en verfyn oor meer as 2000 jaar deur duisende denkers en teoloë, priesters en pouse, monnike en pastore, én deur gewone gelowiges.

Dit is ook baie moeilik wanneer jou eie ouers glo dat die Christelike religie die universele waarheid is van die Een en Enigste Almagtige God. Dit is moeilik as jy begin het om presies die teenoorgestelde te glo, maar jy wil nie jou ouers ontstel nie. Wat dit veral ’n sensitiewe onderwerp maak, is dat hulle groot troos vind in hierdie stelsel van oortuigings.

DONDERDAG 23 MEI 2013

’n Belangrike vraag om te vra met betrekking tot die Christelike geloof is die volgende: Waarom moes Jesus sterf?

Die antwoord wat jy kry sal meestal gaan oor ’n bloedofferkultuur wat algemeen was in die Midde-Ooste twee tot drie duisend jaar gelede.

Wat gewoonlik nie veel van ’n indruk sal maak op gelowiges nie, is wanneer jy daarop wys dat dit ’n bietjie vreemd is dat ’n god wat veronderstel is om universeel te wees, wat volgens leerstellings bestaan het miljarde jare voor enige mens vorendag gekom met die eerste teken van kultuur of beskawing, sal toelaat dat sy eie seun – volgens sekere teologiese standpunte, hyself – gemartel en vermoor word omdat ’n kulturele gebruik wat algemeen was op ’n spesifieke tyd en spesifieke plek dit so gedikteer het.

Indien te min belydende gelowiges hierdie tipe vrae vra, is dit heel waarskynlik omdat vrae van hierdie aard aktief ontmoedig word. Gelowiges word ook gereeld herinner aan wat hulle pynvolle en ewige straf sal wees indien hulle versuim om te glo op die regte manier – dat hulle sekerlik nie die “toorn van God” sal kan ontvlug as hulle vrae vra wat hom beledig nie.

Nog ’n vraag wat nie waardeer sal word nie: Waar eindig kultuur van spesifieke tyd en plek, en waar begin wat veronderstel is om tydlose waarheid te wees?

______________________

DINSDAG 21 MEI 2013

Situasie een:

Stel jouself voor ’n misdaadtoneel. ’n Speurder daag op, lig hier en daar ’n flits, en trek ’n boekie uit sy baadjie se binnesak. Hy lees vir ’n paar minute, en verklaar dan dat dit logies is dat “die man” dit gedoen het – volgens die boekie wat hy styf in sy hand vasklem.

“Die man?” vra ’n paar omstanders.

“Ja,” antwoord die speurder. “Moenie julleself onnosel hou nie. Julle weet presies waarvan ek praat.” Kort daarna verlaat hy die toneel.

Dan kom ’n tweede speurder op die toneel. Hy lig ook sy flits op ’n paar plekke, maar hy neem ook vingerafdrukke, hy neem ’n klomp foto’s, seel ’n klomp items in plastieksakkies, en praat met ’n paar potensiële ooggetuies.

Na ’n paar dae vra iemand vir hom wie hy dink die misdaad gepleeg het. “Ek weet nog nie,” sal die tweede speurder antwoord. “Ek kyk nog waarheen die leidrade my vat.”

Situasie twee:

’n Man gaan dokter toe. Hy verduidelik dat sy hart nie meer so lekker werk nie, dat dit soms wild aan die klop gaan, en so aan.

“Wat is fout?” vra hy die dokter.

Die dokter leun oor, kyk so bietjie hier en daar in die rigting van die man se borskas, en trek ’n boek uit sy laai uit. Die siek ou merk op dis ’n baie ou boek.

“Dis logies,” laat die dokter dan hoor. “Jy hou nie tyd met die seisoene nie.” Dan laat weet hy sy ontvangspersoon dat hy gereed is vir die volgende pasiënt.

Die volgende dag gaan die siek man na ’n ander dokter toe. Die dokter vra hom ’n klomp vrae – wat hy eet, of hy rook en drink, of hy enige oefening inkry, en of hy stres het by die werk. Die man word geweeg, sy bloeddruk word geneem, en die verpleegster trek van die man se bloed vir toetse. Dan vra die dokter hom om sy hemp uit te trek. Hy klop ’n bietjie hier, en luister ’n bietjie daar.

Aan die einde van die konsultasie lig die dokter die siek man in dat hy oor ’n paar dae moet terugkom. Hy sal dan vir hom kan sê wat die resultaat is van die toetse.

———–

Watter speurder gaan jy vertrou – die een wat die leidrade volg met ’n oop gemoed om te sien waarheen dit hom lei, of die een wat na ’n paar dinge kyk, en die leidrade interpreteer op so ’n wyse dat dit korrespondeer met wat sy boek sê? Watter dokter gaan jy vertrou?

Soos enige redelike mens sal meeste volgelinge van religieuse tradisie ook die speurder verkies wat kyk waarheen die leidrade hom vat, en aandring op die dokter wat verskillende moontlikhede oorweeg en toetse doen en vrae vra voordat hy of sy uiteindelik tot die gevolgtrekking kom dat die oorsaak van die probleem waarskynlik X, Y of Z is.

Wat my egter verbaas, is wanneer dit kom by vrae oor die ontstaan van die heelal en lewe op aarde, gryp talle mense onmiddellik na religieuse mitologie, en verwerp alle twyfel en bespiegelings as oneerbiedig en afstootlik en verwag dat sulke gedrag onmiddellik gestaak moet word.

“Sit weg julle sogenaamde wetenskapboeke,” sal hierdie mense sê. “Ons almal weet klaar wat die waarheid is.”

______________________

DONDERDAG 18 APRIL 2013

Situasie 1:

Persoon A sê Charles Manson het nooit ’n kans gehad nie. Sy kinderdae was gevul met alkoholisme, verwaarlosing, en ’n gebrek aan koestering en liefde. Dat hy ’n misdadiger geword het, en uiteindelik aandadig was aan brutale moorde, is nie juis ’n verrassing nie.

Persoon B vra of Persoon A regverdig wat Charles Manson gedoen het.

“Nee,” antwoord Persoon A. “Dis wel vir my belangrik om te probeer verstaan hoekom iemand iets gedoen het eerder as om net my kop te skud vir al die onbegryplike boosheid in die wêreld.”

“Wat sou jy gedoen het as jy in 1969 geweet het van Charles Manson,” vra Persoon B, “as jy geweet het van sy mishandeling en verwaarlosing, en jy sien dan hy’s besig om iemand wreed aan te rand?”

“Ek sou probeer het om hom te stop, met geweld, indien nodig.”

“Sou jy so ver gegaan het om hom dood te maak as jy gedink het die ander persoon se lewe is in gevaar?”

“As dit daarop sou neerkom, ja.”

“Selfs al het jy begrip gehad van sy jeug en hoe dit gelei het tot hierdie aanval?”

“Ja. Sy jeug verduidelik tot ’n groot mate sy gedrag. Maar sy jeug en hierdie persoon se lewe wat in gevaar sou wees, is twee verskillende sake. Hy mag nie die persoon aangerand het nie. Hy mag nie hierdie persoon se lewe bedreig het nie. Sou hy dit wel doen, moes hy die gevolge dra. Dat ek verstaan wat sou gelei het tot hierdie gedrag, neem niks weg van my morele verantwoordelikheid om die ander persoon se lewe te probeer beskerm nie.”

Situasie 2:

Persoon A sê hy verstaan dat die Rooi Leër soldaat in Berlyn in April 1945 kwaad is vir alle Duitsers, omdat húlle die oorlog na hóm en sy land gebring het. Hy is vol woede en energie, en vrees vir sy eie lewe. En hy mis sy vrou. Hy het haar maande laas gesien. Hy hoor ander Sowjet-soldate sal sommer ’n vrou gryp in die straat en hulleself afdwing op haar. Hy mis die nabyheid van ’n vrou. Hy voel niks anders as haat vir die Duitsers nie. En hy is seksueel gefrustreer, vol adrenalien, en die testosteroon in sy bloed laat hom op ’n manier aan dinge dink wat nie strook met sy morele waardes nie.

Dan, een middag, sien hy ’n jong vrou by ’n gebou instap. Hy agtervolg haar. Teen die tyd dat sy op die tweede vloer kom, is hy agter haar. Hy roep na haar. Sy loop vinniger. Hy haal haar in, pen haar vas teen die muur.

Persoon B: As jy daar was, en jy verstaan hoekom hy so optree, wat sou jy gedoen het? Of, wat sou jy gereken het is die regte ding om te doen?

Persoon A: Ek sou alles in my vermoë gedoen het om hom te stop, selfs al sou dit beteken ek moes hom doodmaak.

Persoon B: Al verstaan jy hoekom hy dit doen? Al verstaan jy die omstandighede, die oorlog, die feit dat hy maande laas sy eie vrou gesien het, sy woede, die adrenalien, die testosteroon, die feit dat hy weet hy dalk die volgende dag dood kan wees? Sou jy hom steeds doodgemaak het?

Persoon A: Ek sou enige iets gedoen het om hom te stop. Die redes hoekom hy in daai situasie was, wat rasioneel verduidelik kan word, en die vrou se lewe, is twee verskillende sake. Hy mag hom nie op die vrou afgedwing het nie. Dis immoreel. Dis verkeerd – selfs as die redes agter sy aksies verduidelik kan word. My morele plig sou wees om die vrou te beskerm. Al sou dit beteken het dat ek dalk die soldaat moes doodmaak. Selfs al sou ek begrip gehad het vir sy situasie.

Konklusie: Begrip vir immorele gedrag neem niks weg van jou morele verantwoordelikheid teenoor jou medemens in gevaar nie. In ’n situasie waar ’n onskuldige persoon in gevaar is, is dit al wat saak maak. Om jou voorneme te kompromitteer op daai oomblik deur die motivering te oorweeg vir die gedrag van die pleger van geweld, is ’n luukse wat die persoon in gevaar nie kan bekostig nie.

______________________

DINSDAG 26 MAART 2013

Dis altyd dieselfde: Vra die regte vrae. Breek die probleem op in kleiner dele. Jy sal nooit uitkom waar jy wil uitkom as jy aanhoudend die verkeerde vrae vra nie, en as jy nie presies weet waarvan jy praat of wat jou einddoel is nie.

* * *

Voor jy kan begin geld maak moet jy jouself een vraag vra: Wil ek iets verkoop, of wil ek spekuleer?

Om bymekaar te bring wat jy nodig het, moet jy ook die konsep van waarskynlikheid oorweeg. Jy mag dalk dink dat iets nie absoluut noodsaaklik is nie, maar vra jouself of die beskikbaarheid van ’n sekere hulpbron die waarskynlikheid van sukses gaan verhoog, of nie. Of die teenoorgestelde: Hoeveel gaan die afwesigheid van ’n sekere hulpbron die waarskynlikheid van jou sukses laat afneem?

* * *

Wat het jy nodig om geld te maak deur iets te verkoop?

– Saadkapitaal – nie altyd noodsaaklik nie, maar dink aan waarskynlikheid van sukses sonder dit.

– ’n Mark – meer spesifiek, jy moet ’n mark identifiseer wat reeds geld spandeer op sekere produkte.

– ’n Produk – iemand anders se produk wat jy kan verkoop, of jou eie produk. ’n Goeie benadering is om te dink aan ’n produk wat mense nodig het om te kom by ’n plek waar hulle wil wees, of wat hulle sal help om weg te kom van ’n slegte plek af, of wat hulle sal help om vas te hou aan iets wat hulle nie wil verloor nie, of iets wat eenvoudig aan hulle genot, vertroosting of vermaak verskaf.

– Bemarkingsplatforms en -kanale om jou mark bekend te maak met die produk wat jy glo hulle sal koop as hulle weet dit bestaan en is beskikbaar.

– Menslike hulpbronne – kan jy al die werk wat gedoen moet word, self doen? Sal dit die waarskynlikheid van sukses verhoog indien jy een of meer vennote het, of indien jy een of meer mense betrek by jou projek of onderneming, of indien jy van die werk uitkontrakteer?

* * *

Wat het jy nodig om geld te maak deur te spekuleer op, byvoorbeeld, die finansiële markte?

– Saadkapitaal – ’n paar duisend rand wat jy nie nodig het vir enige iets anders nie, en wat jy bereid is om te verloor.

– Leiding van ’n betroubare bron wat jou basiese strategieë sal leer, seine om voor te kyk, slaggate om te vermy, ensovoorts.

– ’n Positiewe houding, en geduld.

* * *

Is dit beter om geld te maak deur iets te verkoop, of deur te spekuleer op iets?

Natuurlik verskil mense in hulle voorkeure, en albei die maniere om geld te maak het beide voor- en nadele.

As ek ’n goeie produk het en ’n honger mark, sal ek eerder iets wil verkoop. Hoekom? Jy kan later heelwat van die werk delegeer aan ander mense, en afhangende van die tipe produk, kan ’n groot deel van jou inkomste uiteindelik passief wees – dit wil sê, jy hoef nie elke dag aandag te gee daaraan om geld te maak daaruit nie.

Dit is ook waar dat dinge verkeerd kan loop met enige produk, of met die plek waar jy jou produk verkoop, of met ’n bemarkingskanaal, of die mark kan eenvoudig eers lou-warm raak, en dan heeltemal koud.

Omdat daar risiko’s verbonde is aan beide maniere om geld te maak, is dit waarskynlik die beste om beide benaderings te probeer, of as jy slim genoeg is of bereid is om hard te werk, beide te bemeester.

Siende dat jy heel waarskynlik nie oornag ’n inkomste gaan bewerkstellig met spekulasie op een of ander mark nie, is die beste ding wat jy kan doen om so gou as moontlik bekend te raak met ten minste een nis waar jy ’n produk of diens kan verkoop.

Die goue reëls: Begin klein; Begin vroeër eerder as later; Hou dit eenvoudig; Verfyn gedurig jou prosesse en jou metodes; Herhaal wat werk.

______________________

SONDAG 3 FEBRUARIE 2013

Verskyning is ’n vieslike ding. Op jou eie, in die privaatheid van jou eie vertrekke, is jy amper volmaak. Jy’s nie te vet nie, jy’s nie te arm nie, jy’s nie te dom of te vervelig nie.

En dan besef jy jy’t melk nodig.

Die oomblik as jy in die openbaar verskyn, besef jy jy’s vet – in vergelyking met die skraal persoon wat verby jou stap op die sypaadjie. Jy besef jy’s eintlik nogal redelik onaantreklik, in vergelyking met die veel aantrekliker persoon wat langs jou staan en wag by die verkeerslig. Jy besef jy’s eintlik nogal platsak, in vergelyking met die hoeveelheid en tipe kruideniersware wat die persoon agter jou in die ry by die supermark in húlle trollie het.

WOENSDAG 20 FEBRUARIE 2013

1. Is dit nie vreemd dat mens, as volwassene, by verstek onder die indruk verkeer dat jy nie vry is om te doen wat jy wil nie. Jy moet jouself waardevol maak om bestaansreg te kan hê. Jy moet hoop iemand is so genadig om vir jou werk te gee sodra jy klaar gemaak het met skool, of een of ander opleiding ondergaan het om jouself meer waardevol te maak. Jy hoop iemand sien wat jy vir hulle kan doen en is bereid om jou te betaal vir die waarde wat jy kan lewer, sodat jy kan oorleef. Vryheid, so word dit by jou ingeburger van kleins af, is soos ’n privaatstrand: alleenlik as jy baie geld het, is dit iets wat jy mag geniet.

2. Mens wil goed wees, jy wil jou naaste bystaan in sy of haar stryd op aarde. Terselfdertyd wil jy jouself losmaak, jouself bevry van die gemors wat die samelewing soms is.

MAANDAG 25 FEBRUARIE 2013

Die afgelope paar weke agtergekom ek lei aan een of ander versteuring. Gedog dis geld … beplande vakansie … vliegtuigkaartjie, en so aan. Ek dink miskien is dit nie geld nie. Ek dink miskien is dit verskyning.

______________________