Skrywer: Brand Smit

DONDERDAG 5 NOVEMBER 2015

My posisie sedert ten minste “Om oor God te praat” (geskryf in November 2001) is soos volg: Jy kan nie glo in “God” sonder om “God” te definieer nie. En wanneer jy vir “God” gedefinieer het, het jy vir jouself ’n afgod gemaak – soos Moses se broer Aäron ’n afgod gemaak het uit goud en juwele, so doen mense dit met woorde.

VRYDAG 6 NOVEMBER 2015

Vele mense sal gereed wees met ’n teen-argument: “Ek definieer nie vir God nie. Ek glo in wat God van Homself geopenbaar het.”

Oukei, sal ek sê, laat ek weer probeer: ’n Mens kan nie glo in “God” sonder om eers vir “God” te definieer nie. En wanneer jy vir “God” gedefinieer het …

“Geen mens het vir God gedefinieer nie. Hy het Homself geopenbaar.”

Hoe weet jy? sal ek vra.

En so sal die heen-en-weer voortgaan, tot jy besef jy is kniediep in ’n argument met geen reëls nie. Want hoe argumenteer jy met, “Ek glo so want ek voel so”? Hoe argumenteer jy met, “Ek glo wat ek glo want ’n boek wat deur God self geskryf is wat die skrywers se hande op ’n sekere manier beweeg het, sê dis hoe dit is. En die boek moet reg wees want die boek sê dit is reg. En my gevoel bevestig dit. En dinge wat ek al voorheen gevoel het, bevestig dit ook. En omtrent almal wat ek ken, glo ook so.”

Hoe argumenteer jy ’n punt as die ander persoon kan sê net wat hy wil sonder enige verwysing na onafhanklike navorsing of bevestiging buiten ander mense wat ook ’n sterk persoonlike aandeel het dat dit wat hy sê en glo, waar is?

“Hierdie is die dop van ’n draakeier,” sê iemand met ’n volstruiseierdop in haar hand.

“Hoe weet jy dis ’n draakeierdop?” vra iemand anders.

“Want ek voel dis waar, en jy kan niks sê wat my sal oortuig wat ek voel is nie waar nie.”

______________________

WOENSDAG 4 NOVEMBER 2015

Hoekom slaag ek daarin om geld te maak as ’n Engelse onderwyser? (Leidraad: Dis nie omdat ek goed is daarmee om geld te maak nie.)

Nog ’n vraag: Waarmee het ek al geld verdien, en/of waarmee verdien ek geld?

1. Deur mense te help met hul Engelse studies in klasse wat deur ander mense gereël word

2. Deur EFL-materiaal te produseer wat deur ander mense aangevra is, of deur materiaal beskikbaar te stel wat ek ontwikkel het

3. Deur kliënte te bedien in ’n tabakwinkel

4. Deur etes af te lewer vir restaurante

5. Deur intekenaars te werf vir ’n provinsiale dagblad, en later vir ’n omgewingjoernaal

6. Deur administratiewe take te verrig in ’n kantoor

7. Deur teks wat deur ander mense geskryf is, te proeflees

8. Deur resensies te skryf oor produkte

9. Deur aan mense spasie op ’n bediener te verskaf vir hul webwerwe, en deur ’n paar ander internet-verwante dienste te verskaf

10. Deur boeke te skryf en te verkoop in gedrukte en elektroniese formate

Watse goue lyn loop deur al hierdie dinge? Mense het iets nodig gehad, of hulle wou iets gedoen hê; ek was op die regte plek op die regte tyd, en dit was binne my vermoëns om daai produk of diens aan hulle te lewer.

Interessant dat die lys insluit sogenaamde “cold calling” – waar ek letterlik aan mense se deure geklop het om iets aan hulle te verkoop. Meeste mense sidder aan die blote gedagte. Ek hoop self dat dit nooit weer nodig sal wees vir my om dit te doen nie, maar – ek het heel goed gedoen daarmee toe ek dit wel moes doen.

______________________

DINSDAG 20 OKTOBER 2015

Gister bring ’n ou gedagte in nuwe klere: My Vier Mislukkings:

1. [Beter Chinese taalvaardigheid]

2. [Meer geld]

3. [Permanente verblyfreg in Taiwan]

4. [Bestuurslisensie in Taiwan]

Die gedagte het my so lank besig gehou dat ek nooit uitgekom het by die teenoorstaande lys nie: My Drie Suksesse:

1. Skryfwerk – presies die tipe materiaal wat ek in 1994 gehoop het ek sou produseer, maar wat ek gevrees het nié geskryf sal word nie as gevolg van die druk van ’n “normale” volwasse lewe.

2. Ek het myself ordentlik genoeg gedra en was net mooi snaaks en slim genoeg om ’n pragtige, lewenslustige vrou te oorreed om my ’n kans te gee.

3. Ek lees baie – nie soveel befaamde romans soos mens altyd dink jy moet nie, maar oor wat aangaan in die wêreld, en oor geskiedenis, en oor die menslike kondisie.

SONDAG 25 OKTOBER 2015

23:28

Wie is ek? Waar hoort ek? Waar is my plek in die wêreld? Wat is die doel van my bestaan? Wat moet ek met my lewe doen?

Ek vind dit vreemd dat ek nie meer juis dink oor hierdie dinge nie. Asof dit maar net op ’n stadium van ’n mens se lewe vir jou belangrik is.

Sal dit nie interessant wees om weer die ou spoke te gaan opsoek nie? Of is dit slapende honde?

23:42

Dink ek nie meer oor daai vrae nie omdat ek die antwoorde ontdek het, of uitgewerk het? Of dink ek nie meer daaroor nie omdat ek nie meer omgee nie? Indien laasgenoemde, is dit omdat ek meer sinies geraak het die afgelope tien jaar? Hoekom het ek meer sinies geraak? Was ek naïef tien jaar gelede? Of eerder, waaraan het ek nog geglo soos ’n kind tien jaar gelede?

’n Paar dae gelede op pad kafee toe vra ek myself ’n groot guns: Moet asseblief nie ’n bitter ou man word nie.

MAANDAG 26 OKTOBER 2015

13:15

Mens moet lewe aan jouself verkoop. Hoekom? Anders verkoop ’n ander deel van jou persoon dalk dood-aan-eie-hand aan die Besluitnemer en Uitvoerder van Gedrag.

Om jou eie dood te verhaas kan immers op verskeie maniere bewerkstellig word: deur te veel te rook, deur te veel te drink, deur ’n koeël deur jou eie kop te stuur, deur jouself te ontneem van suurstof, deur te veel te eet, selfs deur te lewe met wat lyk na passie en oorgawe, soos om op ’n maniese bul se rug te spring en hom te ry tot hy jou afgooi en jou hart deurboor. “Hy was so lief vir die lewe,” sal mense sê. “Hy’t geen vrees gehad nie,” sal ander byvoeg.

13:30

Is dit goed of sleg dat daar niemand is wat my kan oortuig dat wat ek sover gedoen het met my volwasse lewe die moeite werd was nie?

WOENSDAG 4 NOVEMBER 2015

’n Gedagte maal nou al vir ’n paar dae lank in my kop: Die vraag “Wie is jy?” (in die breë sin van die woord) behoort beantwoord te word met nog ’n vraag: “Wie wil weet?”

______________________

SONDAG 30 AUGUSTUS 2015

In 1994 het ek nog in die bondel gedraf saam met ander mense van my ouderdom wat ’n breë sosio-ekonomiese agtergrond met my gedeel het. In my kop was ek al klaar ietwat apart, maar wat almal aanbetref het, en wat vir almal sigbaar was, was ek steeds in die bondel, besig om te doen wat vele ander van my ouderdom gedoen het.

In 1995 – hierdie jaar twintig jaar gelede – het dit verander. Vele van my tydgenote het in daai jaar begin met ’n reis van min of meer veertig jaar wat, sou hulle geseënd wees met ’n lang lewe, sal eindig met hul aftrede. Dit was die jaar toe ek afgeskei het van die bondel. En ek sê nie daarmee my pad was beter of meer spesiaal nie, en ek spreek geen oordeel uit oor my tydgenote wat begin het met die veertig-jaar loopbaan reis nie. Ek sê bloot dat ek vanaf 1995 sigbaar op ’n ander pad was.

Twintig jaar het sedertdien verby gegaan. Soos vele ander mense tans in hulle middel-veertigs wonder ek: Hoe doen ek?

Uit elke honderd van my tydgenote wat in 1995 begin het met ’n loopbaan (of die eerste van dalk drie of vier verskillende loopbane) wat oor plus-minus twee dekades sal eindig met hul aftrede, hoeveel van hulle doen so goed soos hulle gedink het hulle sou doen? Hoeveel het drome gehad wat hulle wou nastreef waarby hulle nog nie uitgekom het nie? Hoeveel van hulle het ten minste een of twee van hul drome gerealiseer? Hoeveel het een na die ander kans verbrou? Hoeveel doen veel beter as wat hulle ooit gedink het hulle sou?

Dit is redelik om aan te neem dat meeste mense ten minste ’n paar foute gemaak het en ’n paar keer swak oordeel aan die dag gelê het, en dat ten minste ’n paar mense ten minste een keer lelik drooggemaak het. Ek dink dis verder redelik om aan te neem dat meeste mense meer geld sou wou maak as wat tans die geval is, en dat ’n paar moontlik interessanter werk sou wou doen. Statisties is dit ook onvermydelik dat ’n klein persentasie van hierdie groep uitsonderlik goed doen – dat hulle meer geld maak as wat hulle ooit gedink het hulle sou, mooier en slimmer kinders het as wat hulle ooit gedink het hulle sou kon produseer, en werk doen wat meer vervullend is en veel interessanter is as waarmee hulle begin het twee dekades gelede.

Om terug te kom by my vraag, ek dink ek doen oukei – in enkele areas veel beter as wat ek gedink het ek sou; in ander areas doen ek swakker as wat ek gehoop het die geval sou wees. Ek het ’n paar keer drooggemaak, en ’n paar keer my vermoëns totaal en al oorskat (of myself eenvoudig nie goed genoeg geken nie, of die uitdaging dalk nie goed genoeg verstaan nie). Ek het sover ’n redelik interessante lewe gelei. Ek leer elke dag meer van dinge waarin ek nog altyd belanggestel het, ek is amper nooit verveeld nie, en ek deel my lewe met ’n uitsonderlike vrou, en twee swart katte. Ek het ook geen skuld nie, en ek het ’n bietjie geld in die bank.

Aan die ander kant kom 99% van my inkomste tans uit deeltydse en soms wisselvallige werk as Engelse onderwyser in Taiwan. En my inkomste is nie ’n fraksie van wat ek nodig het om na my bejaarde ouers te kan omsien nie, so die verantwoordelikheid val meestal op die lank-lydende skouers van my ouer suster.

Twintig jaar na ek op ’n ander pad en teen ’n ander pas begin stap het as vele van my tydgenote, doen ek dus nie te sleg nie – ten spyte van die feit dat ek en ’n paar ander mense van harte hoop dat ek ’n bietjie beter sal doen in die jare wat kom.

____________________

VRYDAG 28 AUGUSTUS 2015

Dit voel asof die dae so vinnig verbysnel dat ek nie daarby uitkom om belangrike dinge in my kop uit te sorteer nie.

Ek worstel weereens met die idee van sukses … of eerder die teenoorgestelde, mislukking. Ek het heel waarskynlik reeds hierdie gedagte noteer, maar ek het weer hierdie week daaraan gedink dat ek, Brand Smit, uiteindelik sal slaag of misluk as skrywer, nie as Engelse onderwyser of freelance proof-reader of sports trader of sports bettor of publiseerder van boeke en ander inligting nie.

Dit kom in die praktyk daarop neer dat as ek nie skryf of besig is met een of ander taak wat te make het met skryfwerk nie, ek heel waarskynlik besig is met iets waarmee ek op 44-jarige ouderdom sover nie veel sukses bereik het nie (selfs as Engelse onderwyser moet ek vra hoeveel van my studente oor die jare se Engels regtig verbeter het omdat ek oor hul pad gekom het).

As ek dus werk aan ’n literêre projek, is die kans goed dat ek bedrywig is met iets waarop ek uiteindelik sal kan terugkyk en kan sê: Dit het nooit ’n prys gewen nie en ek het nooit juis geld gemaak daarmee nie, en dit het my naam nie bekend gemaak aan die massas nie, maar ek voel goed daaroor. Dit voel asof ek ’n bydrae gemaak het, al is dit beskeie.

As ek op hierdie oomblik van my lewe suksesvol was daarmee om geld te maak met iets anders as Engelse klasse, sou ek ook goed gevoel het dáároor. Dit sou dinge moontlik gemaak het vir my en my lewensmaat wat nie tans moontlik is nie, en dit sou goed gewees het om minder bekommerd te wees oor die toekoms. Maar dit sou ook goed gevoel het om te weet ek het ’n greintjie van sukses behaal op ’n terrein waar ander mense my vermoëns en vaardighede kan meet. Anders gestel, ander mense sou na my kon kyk en nie iemand sien wat baie hard probeer maar nie juis enige sigbare, tasbare sukses behaal nie.

’n Paar dae gelede het ek iets op ’n stukkie papier gegriffel oor identiteit. Weereens moet ek vra: Wie is ek? Wie wil ek wees? En dan kan mens voortgaan en dit vra oor elke projek wat jy aanpak, elke poging wat jy aanwend om geld te maak of andersins iets positief te bewerkstellig: Wie wil ek wees as English teacher? Wie wil ek wees as sports bettor? Wie wil ek wees as pre-race trader? Wie wil ek wees as publiseerder van boeke en ander inligting?

Hoeveel dink ánder mense oor hierdie dinge? Of, hoeveel dink ander skrywers en English teachers en sports bettors en pre-race traders hieroor? Ek reken, meeste dink nie soveel daaroor soos ek nie – dit wil sê, sommige mense dink dalk meer daaroor, maar meer mense dink heel waarskynlik minder daaroor.

Ek dink baie mense besluit om iets te doen, en hulle is tot ’n groot mate gereed om te begin. Dinge val min of meer in plek in, of ’n kritiese hoeveelheid dinge val makliker in plek in, so hulle hoef nie soveel tyd te spandeer om te sit en te dink daaroor nie. Dit beteken ook hulle kan makliker opsies elimineer. Dit is amper soos om te moet sit en ’n pak vorms in te vul: daar is mense wat na ’n vraag kyk, ’n sekonde later ’n boksie merk, en tien of vyftien minute later is hulle klaar.

Ek moet oor alles dink. Niks is vir my eenvoudig nie. As daar twee moontlikhede is, moet ek eers daaroor dink. As daar drie of vier moontlikhede is, moet ek nog langer daaroor dink. Sukses neem derhalwe vir iemand soos ek heelwat langer om te bewerkstellig.

Baie ander mense misluk ook vinniger as ek. Omdat ek so lank vat om deur moontlikhede te werk, vat dit my twee, drie, of tien keer langer om uit te vind dat iets nié werk nie, of om uit te vind dat ék nie iets kán laat werk nie. En teen daai tyd is heelwat van die mense wat op dieselfde tyd as ek begin het, al lankal oor die eerste bergreeks, glimlaggend op pad na die Beloofde Land.

______________________