SATERDAG 2 JULIE 2022
Sê jy’t ’n buurman. Hy’s ’n toegewyde Moslem, maar geen ondersteuner van die meer radikale bewegings wat mense assosieer met geweld in die Midde-Ooste en Europa nie. Hy’s ’n plaaslike besigheidsman – besit ’n klein winkel in ’n besige area.
As toegewyde Moslem glo hy dat hy beter is as ongelowiges – wat jou, sy buurman insluit.
Jy het al ’n paar keer diep gesprekke met hom gevoer oor gode/God, realiteit, geloof en godsdiens, en hoe ’n mens weet wat jy weet. Jy is oortuig daarvan dat hy vas glo daaraan dat ’n Moslem superieur is aan ’n nie-gelowige.
Jy soek bietjie rond op die Internet, en kry die volgende van Wikipedia oor waan: “A delusion is a false fixed belief that is not amenable to change in light of conflicting evidence. As a pathology, it is distinct from a belief based on false or incomplete information, confabulation, dogma, illusion, hallucination, or some other misleading effects of perception, as individuals with those beliefs are able to change or readjust their beliefs upon reviewing the evidence. However: ‘The distinction between a delusion and a strongly held idea is sometimes difficult to make and depends in part on the degree of conviction with which the belief is held despite clear or reasonable contradictory evidence regarding its veracity.’”
So, jou buurman dink dat hy ’n beter mens is as jy omdat hy ’n bepaalde stel oortuigings aanhang.
Jy dink hy ly aan waan.
Nietemin, jy’t onlangs verjaar, en besluit om ’n paar mense oor te nooi vir aandete. Jy nooi ook jou buurman, en hy aanvaar die uitnodiging.
Die aand is heel aangenaam. Almal geniet die kos, en die besprekings is interessant en gevarieerd.
Aan die einde van die aand bedank jou buurman jou vir die uitnodiging. Jy sê dankie dat hy gekom het.
Hy dink nog steeds sy geloof maak van hom méér as jy, en jy dink steeds hy ly aan waan.
* * *
Sommige mense is gevul met absolute vertroue in hulle delusies.
Dit is ook ’n algemene verskynsel dat mense wat ly aan ernstige delusies oor die aard van realiteit nietemin kan funksioneer in uiteenlopende situasies en verskillende omgewings sonder veel probleme.
Dink maar net aan miljoene Christene wat vas oortuig is daarvan dat Hindoes en Moslems en mense van ander gelowe ná hulle afsterwe vir ewig in die Hel sal brand, maar andersins funksioneer hierdie Christene heeltemal goed in die samelewing. Dink ook aan Moslems en Hindoes en mense van ander gelowe wat vas oortuig is mense wat nie glo soos hulle nie en nie die rituele uitvoer wat lidmaatskap bevestig aan ’n bepaalde simboliese werklikheid nie, onkundige dwase is wat eendag die prys gaan betaal vir hulle hardkoppigheid. Terselfdertyd het hierdie Moslems en Hindoes en mense van ander gelowe geen probleem om die mees gevorderde uitdagings in hulle sosiale en beroepslewens die hoof te bied nie.
Nie net kan jy ly aan ernstige waan en heeltemal goed funksioneer in die gemeenskap nie, jy kan ook ’n besonders positiewe verskil maak aan ander mense se lewens, en ’n uiters positiewe nalatenskap agterlaat.
* * *
Eintlik deel van ’n ander bespreking, maar ek vra nietemin: Is religieuse oortuigings noodwendig waan? Ek glo, nee. Nie as jy erken dat dit waaraan jy glo, nie noodwendig bewys kan word nie, en dat jou geloof ’n persoonlike keuse is om te glo aan iets wat jy hoop, wáár is. Dit is, met ander woorde, nie waan as jy sê, “Ek weet dit waaraan ek glo, is moontlik nie waar nie.”
(Terloops, hierdie stuk teks gaan nie regtig oor godsdiens nie.)
______________________