Skrywer: Brand Smit

SATERDAG 18 AUGUSTUS 2012

Dis die voordeel daarvan as iemand anders vir ’n slag jou materiaal lees: hulle lewer kommentaar daarop, wat dan vir jou ’n geleentheid gee om ’n gedagte of twee by te voeg tot die oorspronklike idee.

So het dit dan gebeur dat ’n goeie vriendin onlangs vir my ’n e-posboodskap gestuur het oor ’n stuk wat ek geskryf het in 1998, getiteld, “Storie van twee reisigers”. Die “storie” het gehandel oor een “reisiger” wat by ’n kruispad kom, nie kan besluit watter rigting om te vat nie, en dan gaan sit op ’n rots naby die kruispad – vanwaar hy oor die volgende paar maande (of jare) kyk na ander mense wat besluite neem, foute maak, en oor die algemeen voortgaan met hulle lewens, terwyl hy steeds dink oor wat hy moet doen. Op ’n dag kom daar toe ’n ander reisiger by die kruispad, gaan sit op sy hurke, kyk dié kant toe en daai kant toe, snuif die lug, staan op en stap ’n rigting in, skynbaar seker dat dit die regte pad is. ’n Gesprek volg toe kort daarna tussen die “stapper” en die “sitter”.

Uiteindelik was my mening dat die ou wat vir so lank op die rots gesit het, moes ophou dink en dan nog aantekeninge maak ook oor wat hy dink, en sy gat moes roer. Hy moes besluit op ’n rigting, al kon hy nie seker wees hoe dit sou uitwerk nie, en homself toewy aan daai pad.

My vriendin het tot ’n mate meer simpatie met die ou op die rots. Sy sien hom as iemand wat kies om nie deel te neem tot hy seker is waarheen hy wil gaan nie. Sy hou daarvan dat hy bereid is om te sê: “Wag ’n bietjie, ek wil eers hieroor dink.”

Toe ek die teks geskryf het in Korea, in Maart 1998, het ek baie gefrustreerd gevoel met myself. Ek was alreeds vir maande lank besig om planne te beraam, maar ek het steeds nie geweet waarheen volgende nie. Ek was die ou op die rots, maar ek wou die ander ou wees – die ou wat die lug snuif, ’n handvol grond in die lug opgooi, en dan net ’n rigting instap.

My vriendin stel toe voor dat ek ’n stuk skryf wat vertel wat later gebeur het in die “storie”. Dit het my herinner daaraan dat ek agt maande na ek Korea verlaat het, weer by die kruispad was (in Januarie 1999), myself weer gemaklik gemaak het op die rots langs die pad, en gereken het: “Ek weet waar ek wil wees. Ek weet net nie watter pad om te vat om daar te kom nie. En ek wil nie tyd mors deur net ’n rigting in te donder, en heel moontlik te laat te besef die pad vat my verder van waar ek wil wees nie.”

Ek besef toe: Dalk is die rots my plek in die groter skema van dinge. Die rots, by die kruispad, is dalk waar ek moes opeindig. Dit is dalk waar ek behoort. Dalk hét ek ’n pad gekies, dit gestap, en dit het teruggelei tot by die kruispad. Terug tot by die rots.

______________________

SATERDAG 11 AUGUSTUS 2012

RESULTAAT is wat saak maak. En met RESULTAAT word nie net bedoel die bewerkings wat gemaak word die dag na jou dood nie, maar die resultaat van elke taak, elke onderneming, elke projek wat jy aanpak.

PROSES is wat RESULTAAT voorafgaan. PROSES is óf bevorderlik vir goeie RESULTAAT, óf dis nie bevorderlik daarvoor nie.

IDENTITEIT is wat jou in staat stel om te funksioneer in die historiese tydvak wanneer jou bestaan uitspeel, en in die plek waar jy gebore is, of waar jy jouself bevind as volwassene. Jou IDENTITEIT is goed genoeg as dit jou in staat stel om te oorleef, en as dit jou in staat stel om goeie RESULTAAT na te streef.

GELUK is een van die kondisies wat PROSES die moeite werd kan maak.

OM GELUKKIG TE WEES maak dit meer waarskynlik – hoewel daar altyd uitsonderings is – dat die PROSES sal lei tot goeie RESULTAAT.

———–

Voorgedagte:

Ek het hierdie week my kantoorspasie begin oorskuif na ’n huis so vyftig meter van my ou woonstel af. Die nuwe plek – eintlik net twee leë vertrekke op die tweede verdieping van ’n huis waar die eienaars so een keer elke twee maande kom oornag as hulle besigheid in die stad het – is orraait, maar nie perfek nie.

“Die resultaat van die proses is wat uiteindelik belangrik is,” het ek gedink op pad terug huis toe vroeg vanaand, “en die plek is goed genoeg om ten minste nie die proses te ondermyn nie.”

______________________

SONDAG 29 JULIE 2012

Ek is seker daarvan ek het al voorheen ’n soortgelyke stelling gemaak op Facebook – of aan totale vreemdelinge op Twitter, maar hier’s dit weer: My persoonlike 1972-playlist skop stof in die oë van enige iets wat enige iemand anders op hulle iPod kan optower.

Goed, dis effens kinderagtig. In die eerste plek skep dit die vals indruk dat ek ’n iPod besit, en in die tweede plek kan ek self aan ’n hele paar ander goeie jare dink, in terme van populêre musiek – en dis net tussen die jare 1960 en 2010.

Nietemin, wat maak 1972 so spesiaal? Cat Stevens, Elton John, Pink Floyd, David Bowie, Neil Young, Stevie Wonder, Paul Simon, Lou Reed, Carly Simon, en om die lys af te sluit, onvergeetlike bydraes van Johnny Nash (“I Can See Clearly Now”), Bill Withers (“Lean On Me”), Al Green (“Let’s Stay Together”), Stealers Wheel (“Stuck In The Middle With You”), en een van die eerste melodieë wat my regop laat sit het op die agtersitplek van ons groen Datsun, Hot Butter se “Popcorn”.

En die kersie op die ryk sjokolade-en-vanilla koek van 1972? Die feit dat dit naatloos oorgaan in 1973 – meer Pink Floyd, meer Elton John, meer David Bowie, en dan Springsteen, Tom Waits, Aerosmith, Billy Joel, Lynyrd Skynyrd, Gladys Knight & The Pips, ZZ Top, en ’n lied wat my altyd aan my pa sal herinner, “My Friend The Wind” deur die Griekse sanger, Demis Roussos.

Dankie tog vir musiek.

______________________

MUZORIAN: 1972 from MUZORIAN on 8tracks.

______________________

______________________

SATERDAG 28 JULIE 2012

Aag tog … sestien voor middernag.

Die woord “haat” is sterk, so kom ons sê maar net hierdie tyd van die aand is nie my gunsteling tyd van die dag nie. Ek is moeg … en my ooglede is op die punt om op te gee. Maar binne in my kop is daar steeds ’n suising van dinge wat gedoen kan word, wat gedoen móét word, wat lekker en interessant sal wees om te doen.

In my geestesoog sien ek ’n bazaar, of ’n nagmark in Taiwan. Jy hoor honderde stemme, kos wat op warm plate gegooi word, gebraaide hoender en pannekoek en vetkoek en samoesas wat voorberei word vir mense wat honger by plastiektafels sit en wag. Jy weet dis daar, maar jý is nie.

Dit is hoe dit is vir my, laat in die nag.

______________________

DINSDAG 24 JULIE 2012

Ek put geen besonderse geluk daaruit om geld te spandeer nie. Ek is bewus daarvan dat om genoeg geld te hê om te spandeer op klein luukshede of ’n bietjie vermaak, in teorie belangrik is vir persoonlike geluk. In die praktyk het ek egter al baie persoonlike geluk opgetower, vir maande aaneen, sonder om oor geld te beskik om te spandeer op dinge wat ek nie absoluut nodig gehad het nie. Ek kan opoffer persoonlike gemak, beter klere, ’n fiets wat nie kraak wanneer ek daarop ry nie en wat nie staangemaak hoef te word teen ’n paal nie, selfs tot ’n mate my gesondheid. En ek het al baie opgeoffer, net sodat ek die beste ure van elke dag met my eie projekte besig kan wees.

Tog, vir meer as vyf jaar het ek ses, en gereeld sewe dae per week gewerk aan my eie projekte – sonder die gepaardgaande geluk wat ek verwag het daaruit. Hoekom so? Feitlik al my projekte oor daai periode het gegaan oor geld maak. Alles het gegaan daaroor om goed te verkoop of te bemark aan mense. Ek het dit gedoen, omdat ek vir my en my lewensmaat ’n beter lewe wou bewerkstellig. Ek het week in en week uit vir haar gesê, wag maar net ’n bietjie, binnekort vloei die geld in. Vir meer as vyf jaar het ek bly resiteer, bly voorspel, bly verduidelik: Wag net ’n bietjie langer.

Ek weet om te skryf, maak my gelukkig. Ek glo ook om te skryf, is vir my deel van ’n hoër vlak van bestaan. Ek kan selfs glo ek dien ’n hoër doel wanneer ek skryf – veral indien ek oor sekere onderwerpe skryf. In die meer as vyf jaar wat ek omtrent al my tyd gespandeer het daarop om te probeer om meer geld te maak, het ek my skryfwerk merendeels op die agtergrond geskuif. Dit het my ontneem van die geluk wat altyd die resultaat was daarvan wanneer ek skryf. Dit het my ontneem van die oortuiging dat ek ’n bestaan voer op ’n hoër vlak as wanneer ek net stry vir oorlewing.

Februarie verlede jaar [2011] het ek besluit, of besef, ek kan lewe nie langer as vanselfsprekend aanvaar nie. Lewe eindig elke dag vir ’n menigte mense wat nog besig is om te dink daaraan om te doen wat hulle werklik gelukkig maak. So, beginnende verlede Februarie, het ek weer amper elke dag tyd gespandeer aan my skryfwerk. En weer het ek die geluk ervaar wat ek geweet het die resultaat sal wees daarvan.

Maar dit bly hang soos ’n meulsteen om my nek, soos ’n skandalige letter teen my bors: Ek maak nie genoeg geld nie.

Wat beteken my maat – die vrou wat ek liefhet – moet harder werk om geld te maak.

Wat beteken ek is gelukkig, ten koste van haar.

______________________