Skrywer: Brand Smit

DONDERDAG 5 FEBRUARIE 2015

Wat beteken 2015? Wat beteken dit dat ek gebore is in 1971? En niemand behalwe wetenskaplikes praat eens van 2045 of 2055 nie!

Dit krap nou al lank aan my dat ek die heeltyd dink aan hierdie jaartalle, maar ek weet nie mooi hoe hulle in mekaar steek nie. En as ek weer sien, verander die nommer al weer.

Hier is een verduideliking:

Ek is gebore in 1871. Dis nou 1915, die tweede kalenderjaar van die Groot Oorlog. Indien ek ernstige ongelukke en siektes kan vermy en ’n redelike gesonde leefstyl handhaaf, kan ek verwag om te leef tot min of meer die middel 1940’s.

Dit beteken ek is gebore in die jaar toe Otto von Bismarck Pruise en geallieerde Duitse state gelei het tot oorwinning oor Frankryk, en die vereniging van Duitsland. As Suid-Afrikaner kan ek praat van my tydgenote Jan Smuts, Louis Botha, en Sol Plaatje. Op die internasionale toneel sluit my tydgenote in Mahatma Gandhi, Franklin Roosevelt, Winston Churchill, Josef Stalin en Vladimir Lenin.

My laaste dae breek dalk aan in my sewentigs, net nadat die geallieerdes die Fasciste verslaan het in die Tweede Wêreldoorlog. Sou ek nog ’n dekade leef, tot in my middel tagtigs, sou ek kon sien in ’n kleurtydskrif en moontlik op swart-en-wit TV hoe ’n jong sanger met die naam van Elvis Presley sy been skud soos geen ordentlike jong man dit in my dag sou gedoen het nie.

   

——————–

(Erkenning vir die Bismarck foto: Bundesarchiv, Bild 183-R68588 / P. Loescher & Petsch / CC-BY-SA 3.0)

______________________

WOENSDAG 4 FEBRUARIE 2015

Stel jouself voor iemand vra jou om ’n redelike groot geldelike bydrae te maak tot ’n saak, en jy antwoord, “Ek kan jou nie regtig help nie. Ek maak nie juis veel geld nie. Dis nie my fokus nie.”

“Wat bedoel jy geldmaak is nie jou fokus nie?” sal die persoon vra. “Almal het tog geld nodig!”

Nie een om ’n kans te laat verbygaan om ’n wanopvatting uit te wys nie, reageer jy deur te bevestig dat meeste mense geld nodig het, maar dat nie almal nodig het om geld te maak nie. As voorbeelde noem jy monnike en nonne, ryk mense se kinders, mense wat ryk geërf het, kriminele wat reeds genoeg gesteel het, en so aan.

Jy verduidelik verder dat jy wel ’n deeltydse werk het, maar dat jy net genoeg geld maak om huur te betaal, kos te koop, rekeninge te betaal, en so nou en dan iets te doen wat jy geniet. Jy voeg by dat enige ekstra geld gespaar word sodat jy elke jaar of twee jou familie kan besoek.

Na ’n oor en weer gevraery kom dit uit dat jy tog probeer om meer geld te maak.

“Ja,” sal jy erken. “Dit is so.”

Jy’s nie onnosel nie, sê jy. Jy is bewus van die voordele daarvan om meer geld te hê as net wat jy nodig het om die nodigste te betaal en die noodsaaklikste dinge te koop. “So ek probeer om ’n bietjie meer geld te maak, maar weereens, dis nie my eerste prioriteit nie.”

“Jy’t nie kinders nie, het jy?” sal die ander persoon vies vra.

“Nee,” sal jy antwoord. “Daarvoor sal ek immers heelwat meer geld nodig hê.”

“As geldmaak nie jou eerste prioriteit is nie, wat is dan?” sal die ander persoon vra, teen dié tyd sigbaar geïrriteerd.

“Soos elke ander mens op hierdie planeet,” begin jy nadat jy ’n gepaste pose ge-strike het, “insluitende die man of vrou wat met liefde ’n kind grootmaak, die man of vrou wat in groot opregtheid ’n god aanbid, en die man of vrou wat groot hoeveelhede dwelms of drank gebruik, is my eerste prioriteit om my eie lewe die moeite werd te maak. Ek het ontdek dat daar dinge is wat relatief min geld vereis wat my inderdaad laat voel asof my lewe die moeite werd is om te leef, meer as wat die geval was toe ek bloot probeer het om soveel geld te maak as moontlik en nie veel anders nie.

“As ek deur wie ek is en wat ek doen ’n klein bydrae kan maak om ander mense te help om ook oortuig te wees dat húlle lewens die moeite werd is om te leef,” voeg jy dan na by na ’n kort pouse, “is dit ook goed.

“Maar,” sê jy dan, en sirkel terug na die begin van die gesprek, “ongelukkig maak ek nie tans genoeg geld om veel by te dra tot hierdie edel saak nie.”

Is dit goed genoeg vir jou ondervraer?

Dit sal die dag wees.

______________________

VRYDAG 23 JANUARIE 2015

The One Minute Millionaire is ’n 2002-boek deur Mark Victor Hansen en Robert Allen wat verduidelik hoe ’n mens in teorie in dertig dae een miljoen dollar kan maak. Die proses word verduidelik aan die hand van ’n storie van ’n vrou wat pas haar eggenoot verloor het. Sy is in haar dertigs, met twee kinders, ’n karige inkomste, en skoonouers wat dreig om haar onbevoeg te laat verklaar en haar kinders weg te neem. Sy gaan ’n ooreenkoms aan met hulle dat indien sy een miljoen dollar in een maand kan maak, hulle haar sal uitlos. Indien sy misluk, verloor sy haar kinders. Haar gevolglike desperaatheid was presies wat sy nodig gehad het om haar te skok tot aksie – meer spesifiek, om ’n vrou wat sy geïdentifiseer het as ’n suksesvolle entrepreneur, te nader en te vra vir advies.

Vir my was desperaatheid nooit genoeg om sukses te verseker met enige van die vele ondernemings waarmee ek probeer het om geld te maak sedert 2006 nie. Of, soos ek telkemaal gedink het, dalk was ek nie desperaat genoeg nie. Ek het immers die heeltyd ’n dak oor my kop gehad, en ek het geen kinders wat na my kyk met honger in hulle oë nie.

Dát ek desperaat was om geld te maak, was nietemin duidelik. Dit was ’n probleem om verskeie redes:

1. Ek het nie saadkapitaal gehad nie.

2. Ek was bewus van die feit dat ek desperaat was, en hierdie bewussyn het my selfbeeld ondermyn.

3. Ek het derhalwe nie genoeg selfvertroue gehad om ander mense te nader om saam met my te werk nie. Ek was bang hulle sien my vir wat ek was: ’n behoeftige wat húlle hulp nodig gehad het.

4. As jy desperaat is, het jy nie tyd vir iets wat eers oor ses maande of ’n jaar kan begin geld inbring nie; jy het onmiddellik geld nodig.

5. Omdat jy nie jouself kan toewy aan ’n langtermyn projek of onderneming nie, is jy geneig om te spring van een idee na die ander.

6. Gebrek aan saadkapitaal, gebrek aan selfvertroue en verlaagde selfbeeld, en ’n rondspring tussen projekte is alles faktore wat waarskynlikheid van sukses verlaag. Jou amper onvermydelike gebrek aan sukses na drie maande, na ses maande, na twee jaar, na drie jaar … maak jou nog meer desperaat.

DINSDAG 3 FEBRUARIE 2015

Ek het ook ’n geskiedenis met identiteitsprobleme. In my skryfwerk het ek kapitaal gemaak daarvan, maar dit kan nie ontken word dat ek steeds sukkel daarmee nie. Natuurlik weet ek wie ek is … maar wáár? wanneer? saam met wie?

As ek vroeg in 2006 besluit het EK IS WEBSITES – die skep van ’n webwerf vir ander mense óf om die werf te verkoop, sou die desperaatheid steeds ’n effek gehad het, maar ek sou dit vinniger oorkom het. As ek besluit het EK IS SHORT REPORTS, sou desperaatheid ook ’n effek gehad het, maar ook dán sou dit mettertyd vervaag het. As ek moes besluit het EK IS SPORTSBETTING, sou dit my steeds twee of drie jaar gevat het om suksesvol te raak, maar ek sou nie tyd gemors het met enige iets anders nie. Dieselfde kan gesê word oor finansiële markte, pryshandel op die sportmarkte, vryskutskryfwerk, of sosiale media bemarking vir ander mense.

Die probleem was, nie net was ek desperaat vir kontant nie, ek het ook geen benul gehad oor “wie” ek wou wees nie. Soos gewoonlik wou ek alles doen, want alles het goed gelyk.

Hierdie probleem steek steeds sy kop uit elke keer wanneer ek gekonfronteer word met meer as een opsie.

* * *

Om suksesvol te kan funksioneer en ’n aanspraak te kan maak op ’n plekkie in die son, moet ons aanvanklik ontdek en later besluit wie ons is en wie ons wil wees, en dan fokus daarop om elke dag hierdie persoon te wéés. As ons elke tweede maand van identiteit verander – “My naam is nie meer Johan nie, dis nou Tienzin, en ek hou nie meer van braaivleis nie, ek is nou ’n vegetariër” – gaan ons sukkel om ’n sukses te maak van wat dit ook al is wat ons wil doen.

______________________

VRYDAG 30 JANUARIE 2015

Vir lank het ek geglo blydskap en geluk is luukshede wat slegs geniet kan word deur mense met geen probleme nie. Ek het hard probeer om myself te oortuig dat dit oukei is om gelukkig te wees – dat mens nie ’n aartsonde pleeg en deur ’n bliksemstraal getref sal word as jy met ’n glimlag rondstap en vriendelik is met mense en grappies maak en oor die algemeen redelik positief voel oor die lewe nie.

Met die verloop van tyd het ek myself begin glo.

Helaas, ek val alte maklik terug in ou denkgroewe. Elke nou en dan vang ek myself dat ek weereens dink dat slegs onkundiges, kinders, psigopate en dwase kan wegkom daarmee om geluk en blydskap te ervaar as ’n normale bestaanstoestand.

Die waarheid, soos vele mense reeds weet, is dat geluk en blydskap die eerste muur is wat jou beskerm teen die aanslae van die lewe; geluk en blydskap is ook die boom in die agterplaas waar jy jou laaste posisie sal inneem om jouself lewendig, en min of meer gesond te hou.

______________________

WOENSDAG 28 JANUARIE 2015

Ek is al vir ’n geruime tyd gefassineerd deur die verskil tussen suksesvolle mense en minder suksesvolle mense. My aandag verskerp altyd wanneer iemand my aandagveld betree wat ek reken ’n goeie gevallestudie sal wees – in vlees en bloed, in ’n TV-program of in ’n film. Ek let op hoe hierdie mense optree, hoe hulle ’n vertrek binnekom, hoe hulle mense groet, hoe hulle na ander mense luister, hoe hulle aantrek, selfs watse woordeskat hulle gebruik.

Twintig jaar gelede was my rolmodel – die persoon wat ek die graagste wou wees, die persoon wat ek geïdealiseer het, die askeet. Ek het gedroom daarvan om in staat te wees om te onttrek van die samelewing en in ’n klipfort te woon ten minste drie dae se stap van die naaste dorp af – en met geen paaie wat toegang verleen aan enige tipe voertuig nie.

Hierdie belangstelling in die suksesvolle persoon manifesteer ’n ambisie wat sekerlik geen verrassing is nie: ek wil suksesvol wees. Ek wil soos ’n suksesvolle persoon optree; ek wil soos ’n suksesvolle persoon praat, soos ’n suksesvolle persoon dink, en mettertyd verwag dat ek suksesvol sal wees wanneer ek ’n projek of onderneming aanpak.

Het ek uiteindelik ’n transformasie ondergaan? Het die een wat ’n askeet wou word moeg geraak vir eenkant staan? Het hy begin wonder hoe dit sal voel om een van “hulle” te wees?

Die feit is, die askeet ís suksesvol, al sal studente en na-apers van konvensioneel suksesvolle mense dit nie sien nie. Wanneer die askeet praat, praat hy nie apologeties nie. Die askeet dra nie ’n duur pak klere nie, maar hy is gemaklik in die materiaal wat hy oor homself drapeer. Die askeet is nie arm nie, al het hy min geld.

Die askeet is suksesvol, want hy doen wat hy wil. Hy volg sy eie kop. Hy vra nie verskoning nie. Hy verwag nie om aanvaar te word nie. Hy verwag wel om in vrede te leef, relatief goed te voel oor wie en wat hy is, en uiteindelik in vrede te sterf.

Meeste mense wil sekerlik aan die einde van die dag suksesvol wees, maar jy moet jouself afvra: suksesvol in wát, en as wié?

———————-

Lees ook oor Richard Withers, ’n kluisenaar in die “moderne woestyn”.

______________________