Agtergrond
Die pro-Taiwan-onafhanklikheid argument:
1. Volgens die VN-handves het alle nasies ’n reg op selfbeskikking. Die bevolking van Taiwan verteenwoordig ’n nasie anders as dié van Kontinentale China – ander geskiedenis, en verskillende waardes. Die feit dat Taiwan en China dieselfde etniese groep deel, maak nie saak nie – Kanada en die Verenigde State, Nieu-Seeland en Australië, Duitsland en Oostenryk, is almal gevalle van lande waar groot dele van die bevolkings op ’n stadium gemeenskaplike wortels gedeel het, of steeds deel.
2. Die Qing-regering het Taiwan en ander eilande afgestaan aan Japan in 1895. Na die Tweede Wêreldoorlog het Japan hul aanspraak op Taiwan opgegee, maar het nie gespesifiseer aan wie Taiwan behoort, of wie die administrasie moes oorneem nie.
3. Die Volksrepubliek van China (VRC) het nog nooit Taiwan beheer nie.
4. Die VRC was nie ’n ondertekenaar van die Verdrag van Taipei in 1952 nie.
Die argument vir hereniging met China:
1. Die Volksrepubliek van China is die opvolgerstaat van die Qing-regering, sowel as van die KMT-regering wat China tot 1949 regeer het, en het beheer geërf van alle gebiede wat voorheen onder die beheer van daardie state of regerings was.
2. Ja, die Qing-regering het Taiwan gesedeer, maar die Verdrag van Taipei in 1952 het alle vorige verdrae wat deur Imperiale Japan onderteken is met betrekking tot China, tot niet gemaak, insluitende die 1895-verdrag van Sjimonoseki.
3. Ja, Taiwan geniet al de facto onafhanklikheid vir sewe dekades, maar die VRC het dit sover geduld ter wille van vrede solank geen de jure onafhanklikheid verklaar word nie.
4. Ja, die VRC was nie ’n ondertekenaar van die Verdrag van Taipei in 1952 nie, maar sedertdien het die Republiek van China opgehou om die wettige regering van China te wees, en word deur meeste lande in die wêreld nie meer erken as die wettige regering van China nie. Sien punt #1.
* * *
Ek het vorendag gekom met ’n oplossing vir die Taiwan vraagstuk wat almal redelik gelukkig behoort te maak, behalwe miskien die wapenvervaardigers en die aggressiewe faksie van die Diep Staat in Amerika.
Die oplossing is soos volg:
Taiwan en China kom ooreen om vir ’n periode van tien jaar nouer ekonomiese en ander bande te smee – dinge soos om toergroepe weer toe te laat, uitruilstudente, samewerking op akademiese en ander wetenskaplike gebiede, musiek- en toneelgroepe van beide kant van die Straat van Taiwan wat opvoerings aan die ander kant hou.
Dan, die groot ding: Na tien jaar word daar ’n referendum gehou in Taiwan met twee opsies: hereniging met China, of onafhanklikheid.
Taiwannese wal hulleself bearbei vir onafhanklikheid sal tien jaar hê om die bevolking te oortuig dat onafhanklikheid, en losser bande met China, die beste opsie is vir Taiwan.
China sal ook tien jaar hê om te belê in Taiwan, en met die spreekwoordelike wortel die Taiwannese bevolking te bearbei vir die idee van hereniging.
Daar behoort ’n opbloei te wees van samewerking op wetenskaplike, mediese, tegnologiese, en kulturele gebiede. Klein besigheidseienaars en groot maatskappye sal almal geld maak. Nuwe ekonomiese geleenthede sal goed wees vir werkers in China én Taiwan.
As dinge reg loop vir die pro-hereniging faksie, sal Taiwannese nie bereid wees om al die voordele op te gee wat hulle in die voorafgaande dekade geakkumuleer het nie. Meer as 51% van die volwasse bevolking sal stem dat Taiwan ’n provinsie word van China met sekere spesiale voordele, soos ’n eie vlag (wat saam met die vlag van die Volksrepubliek sal hang), asook ’n eie monetêre eenheid.
Aan die ander kant, as dinge reg loop vir die pro-onafhanklikheid faksie, kan Taiwan haar de jure onafhanklikheid kry na amper ’n honderd jaar, minus natuurlik sekere voordele wat opgebou het in die voorafgaande tien jaar.
Probleem is om China te oortuig om die moontlikheid te aanvaar dat die meerderheid Taiwannese onafhanklikheid sal kies. Die vraag kan ook gevra word watse waarborg Taiwan sal hê dat China nie tog sal voortgaan om te probeer om Taiwan met geweld in te lyf as die meerderheid Taiwannese hereniging verwerp nie. Sal Amerika vir tien jaar op die kantlyn staan net om skielik dan weer Taiwan se vriend te wees?
Indien die meerderheid Taiwannese volwassenes na tien jaar besluit dat dit meer voordelig sal wees om weer by die Moederland aan te sluit, is die saak gesluit vir Taiwannese onafhanklikheid. Hulle het dan ’n geleentheid gekry om hulle saak te stel, en die mense het anders besluit.
Dit geld ook vir die ander kant. As China vir tien jaar vir Taiwan ’n idee kon gee van die voordele van ’n nouer verhouding, maar die meerderheid Taiwannese kies steeds om hulle onafhanklike staat te hê – wat hulle in elk geval vir amper ’n honderd jaar reeds in die praktyk sou geniet het, dan moet China eenvoudig opgee op die idee van hereniging. Vra maar vir Duitsland, Pole, Rusland, Oekraine, Meksiko, Frankryk, Spanje, Portugal, Indonesië, Serwië, en Brittanje wat al almal grondgebied moes afstaan. Almal het dit oorleef en gefloreer daarna. Dis nie die einde van die wêreld nie.
Vir die proses om te werk, sal reëls neergelê moet word, en waarborge sal gegee moet word. Taiwan en China kan onderhandel oor die reëls, maar wie verseker dat die reëls gevolg word? Wie sal verseker dat waarborge eerbiedig word?
WOENSDAG 9 NOVEMBER 2022
Feit van die saak is dat Taiwan ’n dubbele identiteit het – die anachronistiese identiteit van die Republiek van China, en die de facto maar nie de jure nie identiteit van die Republiek van Taiwan. Slegs tyd sal leer of laasgenoemde uiteindelik eersgenoemde formeel sal vervang, en of albei in ’n golf meegesleur sal word wat sal instroom van die Volksrepubliek van China af.
DINSDAG 6 DESEMBER 2022
Dis nie moeilik om te sien dat China die party is met die meeste om te verloor nie. Soos dinge nou staan, is Taiwan in praktiese terme onafhanklik, maar daar is ’n moontlikheid dat China beheer kan terugkry oor die eiland. Indien so ’n referendum teen hereniging gaan, verloor China, en dalk een-vyfde van Taiwannese wat die idee van hereniging steun.
Indien die nommers van die begin af teen Beijing is, hoekom sal hulle deelneem aan so ’n oefening in demokrasie, en onderneem om die resultate te aanvaar?
Sal dit werk as Taiwan bereid is om ’n prys te betaal vir formele onafhanklikheid?
In die Seestraat van Taiwan, tussen die Chinese kus en Taiwan, lê ’n paar stukke waardevolle eiendom. Ongeveer 10 kilometer oos van die Chinese stad van Xiamen, en meer as 180 kilometer van die eiland van Taiwan, lê die groep eilande bekend as Jinmen (onderste rooi pyltjie). Die Matsu-eilandgroep (boonste rooi pyltjie) is omtrent 190 kilometer van Taipei, en omtrent 20 kilometer van die Chinese kus. Die Penghu-eilande (blou pyltjie) is net 50 kilometer weg van Taiwan, en 150 kilometer oos van die Chinese vasteland. Sou die regering in Taipei bereid wees om hierdie eilandgroepe prys te gee om formele onafhanklikheid te kry vir Taiwan, en ander kleiner eilande aan haar wes en ooskus? Sal Taiwan verder onderneem om geen Amerikaanse of NAVO basisse te huisves nie? (Hulle sal natuurlik vry wees om verdedigende alliansies te smee met Japan en die Filippyne.)
Of – en ons speel net rond met moontlikhede hier – Taipei behou die eilande in die Straat van Taiwan, maar Beijing neem beheer oor van twee eilande aan die ooskus van Taiwan, naamlik Green Island en Orchid Island (onderskeidelik boonste en onderste groen pyltjies).
Nog ’n moontlikheid: Taiwan gee beheer op oor die twee eilande in die Filippynse See en die twee eilandgroepe naaste aan die Chinese kus, maar behou beheer oor die Penghu-eilandgroep. Sodoende kry China kosbare stukke grond waar hulle in meer as honderd jaar nie grond gehad het nie, maar hulle verloor enige moontlikheid om beheer oor Taiwan te bekom; en Taiwan verloor ’n graad van sekuriteit, maar kry hulle formele onafhanklikheid, en al die voordele wat daarmee saamgaan. Sal die Taiwannese publiek ten gunste wees van so ’n skikking? Sal die regering in Beijing dit aanvaarbaar vind?
Wat ook al die detail, dit kom daarop neer dat Taiwan sal betaal vir ’n referendum wat waarskynlik sal eindig in formele onafhanklikheid, deur verskeie strategies waardevolle stukke grond, en daarmee saam ’n graad van sekuriteit, op te gee.
______________________