Kategorie: Post Ongetiteld, volume een

WOENSDAG 23 JUNIE 2004

Vier jaar gelede het ek ook aan myself gedink as ’n skrywer, maar op ’n daaglikse basis, van opstaan tot slaap, was ek vir alle praktiese doeleindes my inkomste genererende professie. Wat was hierdie inkomste genererende professie? Ek was ’n Engelse onderwyser wat, in alle eerlikheid, meestal misluk het in die taak wat ek gehuur was om te doen, vyf dae uit elke week. Ek het aan myself gedink as ’n skrywer, en ek hét geskryf (die hele “Persoonlike Agenda: Boek EEN” is ’n bewys daarvan), maar ek het nie die oortuiging gehad oor myself en my identiteit wat ek nou het nie. Ek was, tot ’n groot mate, ’n onvervulde, gefrustreerde persoon omdat ek onvervuld en gefrustreerd was in my beroep.

Vyf honderd jaar gelede in Europa – tydens die pre-industriële era – was die posisie van die familie in die feodale hiërargie een van die belangrikste bepalers van persoonlike identiteit, ten minste sover dit die gemeenskap aangegaan het in wie se midde die persoon hom- of haarself bevind het. Die arbeidsrol wat ’n persoon vervul het (indien dit enigsins nodig was dat hy of sy enige arbeid moes verrig), was ook gekoppel, tot ’n betekenisvolle graad, aan geboorte.

Dit kan dus gesê word dat identiteit, in die Europa van 500 jaar gelede, hoofsaaklik gedikteer is deur noodlot – waar die persoon gebore is, en die posisie wat sy of haar familie beklee het in die feodale hiërargie, en ook deur die behoeftes van die gemeenskap – wat tesame met noodlotsdata, die persoon se arbeidsrol bepaal het.

Sedert die ontdekkingsreise, en die gevolglike ekonomiese, politieke, wetenskaplike en industriële rewolusies, het professie ingetree as ’n addisionele, en kardinale bepaler van identiteit. Die mens wat sy of haar bestaan slyt in die geïndustrialiseerde wêreld het tot ’n mate ’n keuse van watter rol hulle wil speel in die gemeenskap, watter spesifieke behoeftes van die gemeenskap hulle wil vervul, en selfs waar hierdie rol gespeel en die behoeftes vervul sal word, of dan in watter gemeenskap. Finansiële mag kan genoem word as ’n verdere faktor wat mense se beskouing van hulself affekteer, asook hoe hulle hul identiteit definieer. Geld is ook ’n groot gelykmaker – verhale van mense wat in slote gebore was en in paleise opeindig is wel steeds raar, maar dit gebeur.

As dit kom by die vraag na wie jy is, kyk meeste mense dus steeds na die kaarte wat aan hulle uitgedeel is – plek van geboorte, geslag, voorkoms en talente, sosio-ekonomiese status van familie, en spesifiek in die geval van volwassenes, ook na professie – wat status en rol in die gemeenskap definieer.

Meeste van bogenoemde gedagtes was voorheen genoteer in hierdie literêre projek, so wat is die punt daarvan om dit weer te noem?

Dit was tot onlangs vir my ’n private plesier om te glo ek wys die “waarheid” uit aan mense wat miskien geglo het ’n goeie werk en baie geld is die beste waarna hulle kan strewe in die lewe. Ek wou sulke mense nader roep, ’n antieke trommeltjie oopsluit, en binne in sou hulle dan ’n Groter Waarheid sien: “Jy ken nie jou WERKLIKE self nie! Wat jy op hierdie stadium van jou lewe is, is net ’n resultaat van noodlot, omgewing, en gebeure wat jóú lewe onderskei van die volgende persoon s’n. Jy leef onder die illusie dat jy weet wie jy is; ’n illusie wat jou nietemin in staat stel om te funksioneer as ’n Mens-in-Hierdie-Tyd-en-Plek.”

Die bedoeling was dat eers wanneer ’n mens in jou eie siel terugkyk en jou “ware self” identifiseer, kan jy aanspraak maak op volle mensheid, op die feit dat jy (uiteindelik) weet wie jy “werklik” is. Ek het gereken dat om jou “ware self” te ontdek – of dan te definieer – die Groot Prys is aan die einde van ’n lang, en baie persoonlike reis.

Nuwe insigte het egter bogenoemde beskouing begin ondermyn. (Ook hierdie vars insigte is reeds genoem, maar siende dat dit immers die onderwerp aanspreek van die waarde van ’n enkele menslike lewe, reken ek dis in die haak om weer die saak aan te raak.) Wat, sou ek dan reken, is belangriker as die ontdekking en definiëring van die “ware self”? Die antwoord: RESULTATE VAN JOU LEWE.

Ons almal arriveer as klein bondels vlees en bloed op hierdie planeet, ons gil ons mensheid uit aan almal wat wil hoor, raak ouer en groter, en uiteindelik breek die dag aan wat ons weer die toneel verlaat. Die vraag, aan die einde, behoort nie te wees of jy bestaan en gefunksioneer het as jou Eie Ware Self nie, maar watse resultate jy agterlaat van jou tyd op aarde.

Het jou lewe meer positiewe as negatiewe resultate opgelewer? Sal die wêreld ’n sug van verligting slaak wanneer jy jou laaste woorde uiter? Het jy net daarna gestreef om jou eie behoeftes te vervul, en so lank as moontlik so gelukkig as moontlik te wees? Is dit belangrik vir jou om positiewe resultate van jou bestaan agter te laat? Wat ís positiewe resultate? Hierdie is vrae wat elke persoon vir hom- of haarself kan, en behoort te beantwoord.

Ek het ’n paar beginsels ontdek en ’n paar maatreëls geïmplementeer wat dit vir my moontlik maak om as ’n redelik normale volwassene te kan funksioneer in die tyd en wêreld waarin ek gebore is. Ek het ook ontdek dat die lewe buite my woonsteldeur tot ’n groot mate ’n spel is, en dat as jy die reëls kan ontsyfer en jouself tot ’n bevredigende graad kan versoen daarmee, jy moontlik ’n gelukkige lewe kan lei, en aan die einde sal kan verklaar dat jou lewe die moeite werd was.

Tog, as ek kan kies, sal ek my lewe wil leef as ’n bewustelike poging om meer positiewe resultate as negatiewe resultate te bewerkstellig wat ek kan agterlaat, eerder as net om te weet ek was gelukkig en my lewe was die moeite werd, of selfs dat ek geslaag het daarin om my “ware self” te vind. (Wat is die waarde van ’n hoogs ontwikkelde bewussyn van jou eie self, as dit nie uiteindelik positiewe resultate oplewer van jou tyd op hierdie planeet nie?)

Kan ’n mens verder gaan en vra na die resultate van elke dag? Elke week? Goed dan, die gemiddelde resultate van elke jaar? Kan ’n mens “positiewe resultate” koop kort voor die einde van jou lewe? Wie bereken die kwaliteit van die resultate? En wat is die moontlikheid dat die mooiheid van ’n enkele dag of selfs ’n enkele oomblik verlore kan gaan in die gejaag om ’n positiewe erfenis agter te laat van jou bestaan?

Ongeag wat jy glo oor die waarde en betekenis van jou eie lewe, of oor wat die lewe vir jou die moeite werd maak, ongeag die belangrikheid wat jy heg aan resultate van jou lewe, bly een ding aan die einde staan: JOU LEWE SAL UITEINDELIK RESULTATE OPLEWER. Of hierdie resultate meer positief as negatief gaan wees, hang tot ’n baie groot mate af van jouself, en van die keuses wat jy maak op ’n daaglikse basis.

______________________

SONDAG 20 JUNIE 2004

Ek dink ek is gereed om te verklaar dat die lewe tot ’n groot mate ’n spel is.

Dit werk soos volg: jy definieer vir jouself ’n karakter uit die mens-karakter materiaal wat jy waarneem in jou omgewing en ook waaraan jy blootgestel word uit ander bronne (of jy wees hoofsaaklik ’n karakter wat jou omgewing op jou afdwing of van jou vereis), en jy speel dan ’n rol wat jy vir jouself definieer of kies uit die moontlikhede (of jy speel hoofsaaklik ’n rol wat jou omgewing op jou afdwing of van jou vereis).

Verskille tussen VERLIGTE INDIVIDUE en ANDER INDIVIDUE kan gevind word in bogenoemde uiteensetting: Eersgenoemde definieer tot ’n groot mate hul eie karakters asook die rolle wat hulle wil speel, terwyl laasgenoemde hoofsaaklik die rolle vervul van die karakters wat die gemeenskap op hulle afdwing of van hulle vereis. VERLIGTE INDIVIDUE weet wie en wat hulle is, omdat hulle in praktiese uitdrukking van vrye wil onder talle moontlikhede die rolle en karakters gekies het wat hulle goedvind vir hulself. Hulle kan ook verduidelik hoekom hulle daai spesifieke rolle en karakters gekies het, en nie iets of iemand anders nie.

Hoe goed hierdie twee tipes individue funksioneer in die wêreld hang af van hoe goed hulle die Reëls Van Die Spel Van Die Lewe ken, en hulle bereidwilligheid om daarvolgens te speel.

Dit is dan ook so dat vele sogenaamde VERLIGTES nie ’n hoë dunk het van die Reëls nie. Nietemin, slegs ’n redelike graad van intelligensie word vereis om die reëls van die Hoofspel, asook van die verskeie sekondêre spele waaraan beide VERLIGTES en ANDER soms verplig is om deel te neem, te ontsyfer. Daar is dus altyd hoop.

———–

[Ekstra nota: Die rol en karakter wat gekies word deur die tipe persoon wat ek die “verligte” noem, is nie noodwendig beter – in ’n morele sin – as die rol en karakter wat van ’n ander individu vereis word deur sy of haar gemeenskap, of wat hulle gedring voel om te kies ten koste van ander ambisies wat hulle moontlik mag gekoester het nie. Die rol in laasgenoemde geval mag dalk een wees van leierskap in ’n uitsonderlike moeilike tyd vir die gemeenskap, terwyl die gekose rol en karakter van die sogenaamde verligte in ’n soortgelyke tyd een mag wees wat gekenmerk word deur nie-betrokkenheid. Ek noem hierdie moontlikhede omdat, ten spyte van die feit dat die “verligte individu” my gekose heldefiguur is, ek nie blind is vir heldedade van sogenaamde ander individue nie.]

———————

[Nog ’n ekstra nota: Net omdat ’n persoon nie sy of haar eie karakter en rol kies of definieer nie, is nie te sê dat hulle nie “verlig” is nie. So ’n persoon mag dalk ten volle bewus wees van alternatiewe karakters wat hulle kon wees of word, en alternatiewe, selfs meer genotvolle rolle wat hulle heeltemal bekwaam is om te speel. As gevolg van die beste van redes aanvaar hulle dalk hul voorgeskrewe rol en karakter (of dan die rol en karakter wat die gemeenskap van hulle verwag), ter wille van diens aan die gemeenskap, en ter wille daarvan om positiewe resultate van hul bestaan agter te laat.]

______________________

DONDERDAG 17 JUNIE 2004

Sommige mense eindig op as karikature van die data wat hulle uit die omgewing kry oor wat hulle moet wees en hoe hulle moet optree. Hierdie legkaart karikature is oënskynlik onbewus van hoe duidelik die nate wys tussen die soms geykte onderdele waaruit hulle sosiaal funksionerende persona’s saamgestel is.

Ek? Ek is bewus van die legkaartstukke waaruit my eie sosiaal funksionerende persona saamgestel is. Ek weet ook dat ek kan kies om vele van hierdie brokkies data oor myself enige tyd te verwerp (of indien ek dan nie so radikaal wil wees nie, dit ten minste te verander).

As ek byvoorbeeld praat en skryf in Taal A, is dit nie omdat ek glo Taal A is ’n beter kommunikasiemedium as Taal B nie, dis omdat ek meer gemaklik is daarmee vanweë my agtergrond, en as gevolg van ’n leeftyd se blootstelling daaraan wat my meer bekwaam gelaat het om myself uit te druk in hierdie taal. My voorkeur vir Taal A is ’n keuse ter wille van effektiwiteit en tydsbesparing, met sentiment – wat ’n algemene gevoel is wanneer dit kom by die taal waarmee ’n mens grootgeword het – van sekondêre belang.

Is ons almal nie aan die einde tot ’n betekenisvolle graad legkaart karikature vir so lank as wat dit effektief is nie? Indien ons in ’n meer self-kritiese fase van ons lewens een stel legkaartstukke vervang met ’n ander stel wat beter pas, of beter lyk, is ons dalk nie meer karikature nie, maar bestaan ons nie steeds uit stukkies wat gesny en gevorm is deur mense wat voor ons hier was nie?

______________________

DINSDAG 15 JUNIE 2004

’n Goederetrein tref een wat te veel op sy eie spoor rondhang

Soos ’n goederetrein laat in die nag ’n dronke op ’n treinspoor nugter skrik, so’t ’n idee my onlangs getref: Sommige mense na aan my glo die hoofrede hoekom ek na al hierdie jare steeds in Taiwan is, is omdat ek volgens hulle … sal ons maar net sê, ’n “alternatiewe” seksuele oriëntasie het, en dat om hier te wees – weg van die nuuskierige oë van mense wat my ken, ek my seksualiteit kan uitleef soos ek dit goedvind.

Laat my toe om die volgende opmerkings te maak oor die onderwerp (met die betrokke mense baie na aan my die bedoelde lesers):

1) Ek is bewus van die feit dat hierdie tipe wanpersepsie jare vat om by mense se verbeeldings in te sluip, en dit word nie gewoonlik verjaag net omdat die persoon sê, “Julle is verkeerd” nie.

2) Julle is verkeerd.

3) As mense nie meer komplekse redes verstaan vir die besluite wat ander maak, of verstaan wat hulle motiveer nie, werk hulle verbeeldings gewoonlik oortyd om op te maak daarvoor.

4) Ek het geen probleem met homoseksualiteit nie, so moenie verwag dat ek ongemaklik moet wees wanneer die onderwerp aangeroer word nie.

5) Laastens, as, en wanneer ek ’n vrou ontmoet met wie ek ernstige tyd wil spandeer, sal dit nie wees om enige iemand anders as myself en hierdie spesiale persoon gelukkig te maak nie.

O ja, een laaste ding: dankie daarvoor dat my kant steeds gekies was teen dié wat miskien minder verdraagsaam is in sulke aangeleenthede, al het almal die pot ’n bietjie mis gesit.

WOENSDAG 16 JUNIE 2004

Nog ’n trein insig

Mense kyk om hulle rond en sien wat goed, en suksesvol en effektief vertoon as mens-modelle. Hulle kyk dan na hulself, sien waar hulle te kort skiet, en ontwikkel obsessies om op te maak vir wat hulle sien as tekortkominge.

Wat lê agter dit? Ek glo, soos voorheen, wat agter dit lê is vrees. Die “potensiële” mens word, soos ’n Frankenstein karakter, lewendig geskok deur die bliksemstraal van vrees. Vrees vir wat? Vrees om te misluk as ’n mens, om ingesluk te word in die Groot Nietigheid in, en om vergeet te word asof hulle nooit enige voetspore getrap het op terra firma nie.

[Teks is teks, reg? Wat nie gelees kan word tussen die lyne van bostaande twee paragrawe nie, is dat ek amper my beursie verloor het, en ’n halfuur op ’n verlate treinstasie moes spandeer tussen Gebuigde Dorp Nommer Nege en my tuisdorp van Fengshan, as gevolg van my onwilligheid om te wag tot ek by die huis kom voordat ek gedagtes neerskryf.

Ek het op hierdie Woensdagoggend gewag vir ’n trein op Nommer Nege se stasie. Die spesifieke bewoording van bostaande teks het my grysstof binnegedring, ek het my klein pakkie papiertjies uit my boeksak gehaal, nie die ritssluiter toegemaak nie, en die nota begin maak. Die trein trek toe by die stasie in net soos ek die laaste sinne neerskryf. Ek gryp toe my sak, my papiertjies, my bottel water en my pen, en hardloop vir die naaste oop deur. Eers op die trein besef ek die sak was oop. Ek voel toe rond vir die beursie, en na ek in al die moontlike plekke rondgevroetel het, kom ek tot die konklusie dat die beursie uitgeval het.

Die stasiemeester op die volgende stasie – wat ek eers met die tweede probeerslag opgespoor het, telefoneer toe die ander stasiemeester, en ’n halfuur later was ek weer verenig met my beursie, my drie banknote en my bioskoop VIP-kaart.

Dit kon erger gewees het, het ek myself getroos: Ek kon dalk die bewoording van ’n interessante gedagte vergeet het.]

______________________

DINSDAG 15 JUNIE 2004

My identiteit, my lewe (I)

Ek weet nou wat my so rigting laat verander het op Sondag 2 Mei/Maandag 3 Mei. Ek het daai Sondagmiddag met my ouer suster en met my ou pêl in Johannesburg – en met albei se babas – gesels op die telefoon. Ek was diep beïndruk met hoe hulle lewens ’n definitiewe karakter vertoon, terwyl ek steeds “op pad is huis toe”. Ek het ’n punt bereik, daai middag, wat ek besef het dat ek ’n intense begeerte het om ook te kan sê: Hierdie is mý lewe, en ook mý lewe is goed.

* * *

Almal het hulle eie spesifieke lewens. Dan draai die kamera in jou rigting, die mikrofoon word in jou bakkies gedruk, en die onvermydelike uitdaging word gerig: Identifiseer jóú lewe.

En die antwoord: “Ek is Piet X wat woon in Stad Y, en ek vul my daaglikse bestaan met …”

Oorgelewerde kennis, en ou skroewe

Baie mense doen die “regte ding” sonder om te veel daaroor te besin. Vir my het dit lank gevat om sekere dinge te leer – die tipe dinge wat, as ek vir mense sal sê, “Hierdie is die gevolgtrekkings waartoe ek gekom het na jare se bepeinsing,” hulle sal reageer met, “Ons weet klaar hierdie dinge. Ons pas dit al vir jare in ons eie lewens toe. Het jy regtig nodig gehad om te sit en dink daaroor?”

Wat is verkeerd met my? Het ’n skroef jare gelede al losgegaan in my kop? Is ek onnosel? Nee (moes ek baie vinnig skryf voor ek die moontlikheid kon oorweeg).

Wat gebeur het was dat ek geloof verloor het in dit wat aangebied was as “die waarheid” en “die manier hoe dinge werk”. Ek het alles bevraagteken, en moes derhalwe van vooraf my eie wêreldbeeld en verwysingsraamwerk konstrueer, met behulp waarvan ek kon funksioneer as ’n volwassene buite die malhuis.

Uiteindelik het ek wel sommige “ou” waarhede opnuut aanvaar – die verskil is dat ek wéét hoekom. En om te verstaan hoekom ek glo waarin ek glo, moet jare se lewe aan die “buitekant” die moeite werd maak.

WOENSDAG 16 JUNIE 2004

My identiteit, my lewe (II)

Ek het moeg geraak om te hoor hoe ander mense praat van hul eiesoortige lewens, maar as ek my mond oopmaak om te praat oor mý lewe, dan’s dit net vae planne en vae beloftes wat daarop neerkom dat ek nie tans ’n lewe het nie, “maar ek is op pad”.

Die waarheid is, ek hét ’n lewe! Dit is nie volmaak nie, maar dis goed! En dis mý lewe!

______________________