Dom en desperaat, en ander foute wat ek maak

MAANDAG 3 NOVEMBER 2008

Ontvanklikheid vir buitensporige aansprake, vir resultate wat ongelooflik belowend lyk, word nie so sterk geaffekteer deur hoe redelik of hoe rasioneel jy is (of dink jy is) nie, maar hoe desperaat jy is vir die tipe sukses, en die gepaardgaande vrugte van sukses, wat belowe word.

Ek is spyt

1. dat ek die afgelope amper drie jaar so ontvanklik was vir beloftes en stories van fantastiese finansiële sukses in ’n relatief kort periode;

2. dat ek voortdurend my naïewe verwagtinge gedeel het met mense na aan my, en derhalwe my geloofwaardigheid ondermyn het in hulle oë;

3. dat ek aangehou het om beloftes te maak van besoeke aan my familie – teen “April, of dan Junie” en daarna “September, of andersins teen Kersfees”;

4. dat ek nie vanaf Mei 2006 meer gedoen het om seker te maak ek verdien ten minste NT$30 000 per maand uit Engelse klasse nie; die feit is, my inkomste is al vir ’n geruime tyd heelwat minder as dit, en die gevolge is redelik onsmaaklik.

WOENSDAG 5 NOVEMBER 2008

Ek het onlangs gereken dat ek bepaalde aksies geneem het en projekte begin het sedert Februarie 2006 soos een wat ’n nuwe religie ontdek het: die religie van Making Money From Home.

Ek glo steeds aan die moontlikheid, maar ek sal oneerlik wees as ek nie erken dat ek foute gemaak het nie. Ek was dom en desperaat, en dit was ’n kombinasie wat my gelaat het met min om te wys vir die afgelope dertig maande.

Ek eindig hierdie aantekening met ’n gedagte van gisteraand: Ek is naby, en ek bedoel nie Moses-op-die-berg-wat-nooit-die-Beloofde-Land-sal-betree-tipe naby nie; ek is naby, en ek sál die Beloofde Land betree.

VRYDAG 7 NOVEMBER 2008

Dit voel soms asof ek steeds veg vir die reg om te skryf, asof ek elke nou en dan die waarde wat ek heg aan my skryfprojekte moet regverdig aan mense na aan my wat wil sê, “Hoe kan jy praat van skryf as jy nie geldmaak nie?”

Of, vind ek dit dalk moeilik om die hoë waarde wat ek heg aan my skryfwerk aan myself te regverdig terwyl ek sukkel om kop bo water te hou?

DINSDAG 25 NOVEMBER 2008

Sien weer vanaand ’n handvol jong bendelede op hulle bromponies – een na die ander word die tuie met rukbewegings om ’n draai gegooi. Elkeen het ’n spierwit doppie op die kop, en bypassend fatsoenlike uitrustings.

Ek maak my gebruiklike opmerkings oor mense wat krag vind in die groep, mense wat bereid is om presies dieselfde wit kop-doppies te dra as kentekens van lidmaatskap, versus die bekwame, intelligente man of vrou wat alleen staan, wat nie groeplidmaatskap of die reëls en goedkeuring van die groep nodig het nie.

Nog ’n entjie in die pad af, wonder ek: Wat is my probleem met die jong bendelede? Hulle los my uit, en ek los hulle uit. Hulle soek nie skoor met my nie, en ek soek nie skoor met hulle nie.

Toe besef ek: Ek beny hulle. Ek beny hulle die vriendskap, die broederskap, die kameraadskap wat hulle geniet met ander soos hulle. Ek begeer wat hulle het, en omdat ek dit nie het nie, het ek altyd ’n opmerking te make.

Sjoe. ’n Deurbraak.

SATERDAG 6 DESEMBER 2008

Die foute wat ons maak op enige gewone dag, in enige gewone uur, word herhaal dosyne of selfs honderde kere om ons in ’n situasie te plaas wat ons wens anders was. En ons glo onsself keer op keer wanneer ons onsself en ander vertel dat ons “net een fout gemaak het”.

______________________

Vonke en ware liefde, in ’n neutedop

MAANDAG 10 NOVEMBER 2008

Daar is ware liefde, en daar is seksuele aantrekking. Daar is liefde wat ’n leeftyd duur, en daar is vonke van seksuele begeerte. Soms voel jy seksueel aangetrokke tot ’n persoon, jy vat ’n kans, en jy geniet dit vir solank dit hou. Bly julle bymekaar, sal die seksuele aantrekking op een of ander stadium aangevul moet word met iets meer substansieel, naamlik liefde – die soort wat ’n leeftyd kan duur, tot lank nadat die vonke minder vurig geraak het en jy jouself vang dat jy soms wonder hoe dit met iemand anders sal wees.

’n Man is halsoorkop oor ’n vrou. Die vrou dink die man is ’n aangename ou: hy is gaaf, kan lekker gesels oor interessante dinge, maar dis waar dit stop vir haar. Sy wonder of ’n mens ’n hart wat nie vinniger wil klop nie, kan forseer. Sy dink byvoorbeeld wat ’n mens doen met seksuele begeerte, wat immers ’n eerlike fisiese reaksie is op iemand se teenwoordigheid.

Die vrou stel haarself ’n baie spesifieke lewe voor saam met die man, sou sy kies om saam met hom te wees – ’n lewe waar dinge altyd sal wees soos dit nou is: hy is mal oor haar, sy trek terug. Vyf jaar later: hy is steeds mal oor haar, sy bly afsydig. Twintig jaar later: hy is nog steeds lief vir haar; sy gee om vir hom, maar sy is nie warm teenoor hom nie, en sy dink elke nou en dan terug aan die affair wat sy soveel jare gelede gehad het met die ou wat soos ’n filmster gelyk het.

Die werklikheid lyk in vele gevalle ietwat anders: die skaflike man is tans by X+20, en die vrou is by X+2; na twee jaar is hy by X+15, en sy is by X+7; na tien jaar kan sy haarself nie ’n lewe sonder hom voorstel nie; hy is steeds baie lief vir die vrou – hy bring nog steeds op Sondae vir haar ontbyt in die bed, maar vonke steek nie meer van sy kant af die muurpapier aan die brand nie. Dit is hoe die lewe soms is, in ’n neutedop.

Natuurlik kan dinge heeltemal skeefloop tussen die vrou en die man wat nie soos ’n filmster lyk nie. Sy fakkel begin dalk dowwer te brand na ’n paar jaar, en hy begin dalk rondkyk na ander vrouens net soos die vrou in sy lewe al hoe nader aan hom wil wees. Dit is ook hoe die lewe soms uitdraai, in ’n ander neutedop.

______________________

Vreemde bestanddele, en die invloed daarvan op kultuur

DONDERDAG 6 NOVEMBER 2008

Ek het afgekom op die onderstaande teks toe ek vlugtig deur die boek, Die Prosa van die Tweede Afrikaanse Beweging gelees het (eerste publikasie, 1922). Mens kry soms die idee onder Afrikaanse mense dat hulle dink progressiewe idees oor Afrikaanse kultuur en literatuur het nie daglig gesien in Suid-Afrika voor die sestigs of selfs so laat as die laat-tagtigs nie. Dat hierdie teks dateer uit die vroeë twintigs, sal derhalwe as ʼn verassing kom vir sommige mense (ek weet ekself was aangenaam verras).

“Ook onder ons kunstenaars is daar [dié] wat met bangerige angsvalligheid alle buitelandse invloede van ons wil weer, wat hul krag soek in ’n benoude, stikagtige isolement. Hul hoop om op dié wyse ’n suiwer Afrikaanse kuns te kan opbou, vry van alle basterdelemente. Ons moet maar aansukkel op ons eie doringpaadjie, omdat ons toestande so glad anders is as in die ouere kultuur-lande. Dat hierdie rigting totaal verkeerd is, word al dadelik bewys deur die feit dat ons beste kunstenaars juis onder die inwerking van buitelandse invloede hul skoonste werk geskep het. Die egte kunstenaar laat hom nie verbaster deur ’n vreemde kultuur nie. Hy ontleen daaraan wat vir die volle ontplooiing van sy gees diensbaar is, en vervorm en verwerk die vreemde bestanddele dan tot ’n suiwer nasionale kunswerk. ’n Volk wat nie sy man kan staan teenoor vreemde invloede nie, gaan te gronde en so ook die kunstenaar. Maar met reg kan ons van hom eis, dat hy ons blik sal verruim en ons in intieme aanraking bring met die kuns ook van ander lande. Isolering op letterkundige gebied sou beteken opdroging, sou aanleiding gee tot ’n eindelose herkouery. Laat ons kunstenaars dus gerus van alle oorde hul gees verryk. As hul mans genoeg is, sal hul selfstandigheid niks daaronder ly nie en ons kuns sy nasionale stempel behou. In elk geval geen Chinese muur rondom Suid-Afrika nie!”

Bron: Die Prosa van die Tweede Afrikaanse Beweging, deur Pieter Cornelis Schoonees (1922)

Goed, daar is ’n paar verwysings wat dit duidelik maak dis nie geskryf in die laaste dekade nie, maar die oproep daartoe om nie bang te wees vir “vreemde invloede” nie maar dit te gebruik om jou eie kuns en literatuur beter te maak, ten volle te ontplooi, soos die teks sê, is duidelik genoeg.

______________________

’n Droom, bewys van bestaan, antwoorde en advies

SONDAG 5 OKTOBER 2008

“Iemand het klappers geskiet in die straat, toe raak jy deurmekaar en val by die venster uit. Toe gryp ek jou arm, skop vas teen die vensterraam en trek jou terug. Toe raas ek met jou.” ~ wat Natasja vanoggend vir my vertel het sy gedroom het gisteraand.

DINSDAG 7 OKTOBER 2008

Ek vul my notaboeke en tik goed op die rekenaar om getuienis te lewer van my bestaan. My skryfwerk is bewys dat ek lewe, en geleef het tot nou toe.

WOENSDAG 8 OKTOBER 2008

Ek raak ’n bietjie moeg daarvoor om elke dag en nag te sukkel om ’n wonderwerk uit my rekenaar te trek. Dit voel asof ek voor ʼn keuse staan: vat dit rustiger, of stry voort tot ek doodgaan, of dood neerslaan.

As ek oppervlakkig daarna kyk, of propagandisties wil wees, sal ek moet sê dan stry ek maar tot ek doodgaan, of dood neerslaan (of sukses behaal; ek het vergeet om dit by die oorspronklike moontlikhede te voeg – ’n mens stry immers vir iets). Maar ek sou graag wou weet wat presies dit beteken om dit “rustiger” te vat. Beteken dit dat jy opgee en ’n luiaard word? Beteken dit dat jy heeldag TV kyk totdat jy uiteindelik jou rusbank en jou TV moet verkwansel vir kos?

Kan ’n mens dit rustig vat, en net dalk meer gedoen kry – en net dalk langer leef, en gelukkiger wees?

MAANDAG 13 OKTOBER 2008

[Uit ’n epos aan ’n vriendin]

Jy vra of alles “reg” gaan uitwerk. Ek is oud genoeg om te weet dinge werk nie altyd presies soos ons dit wil hê nie. Ons glo altyd, en ons hoop – in ’n beter môre, dat alles reg sal uitwerk, dat die toekoms fantasties gaan wees … maar soos almal weet, eindig ons geloof en hoop gereeld in ontnugtering, en sonder ’n bietjie geluk elke nou en dan vat ons daaglikse arbeid ons ook nie altyd so ver soos ons glo dit moet nie.

Wat hierna gaan volg vir jou is dat jy voort sal gaan om te struggle vir alles wat vir jou belangrik is, van om ’n saak te dien groter as jyself tot die vervulling van jou potensiaal. Dit is wat hierna gaan volg.

Gaan dit uitwerk? Jy mag dalk nie soveel interessante belewenisse hê oor die volgende paar maande as wat jy gehad het die afgelope ses maande nie – of dalk beleef jy interessanter dinge. Die onmiddellike toekoms gaan dalk nie soveel interessante karakters in jou lewe bring nie – maar dalk ander karakters.

Glo in jouself. Glo in wat jy doen. Stry voort. En vergeet van “alles”, die volmaakte lewe, en geloof daarin dat iets altyd aan die einde terug sal glimlag. Solank jy nog op jou voete staan, word jy nog getel – en as jy struikel, staan jy op.

As die lewe ’n stryd is vir iets beter, en vir alles wat ons kan wees, het jy reeds meer as voldoende instrumente, kennis, ervaring, geesdrif, lewenslus, en tricks up your sleeve om die stryd enduit te sien.

Dit is die beste advies wat ek jou kan bied.

WOENSDAG 15 OKTOBER 2008

Ek wil altyd meer doen, terwyl minder in soveel gevalle beter is.

WOENSDAG 29 OKTOBER 2008

Hoe werk ewolusie? Watse meganismes genereer die klein veranderinge wat lei tot ’n kreatuur wat ná ʼn duisend geslagte anders jag, eet, swem en boomklim as sy voorsate ʼn duisend geslagte tevore?

Antwoord: Ek weet nie.

Nog ’n vraag: Wat is 15 384 523 vermenigvuldig met 27 947 238?

Antwoord: Dit weet ek ook nie. Maar iemand kan ’n groot genoeg sakrekenaar nadertrek, die regte nommers druk, en vir my die antwoord gee. En hy of sy sal reg wees! Dit sal die werklike, ware, akkurate antwoord wees!

______________________

Te belangrik om te wen, te belangrik om te verloor

DINSDAG 30 SEPTEMBER 2008

Ek het onlangs ’n gedagte gehad oor [’n dobbel-verwante aktiwiteit waarmee ek gedink het ek geld kan maak]. Ek reken mens behoort te kan geld maak op die langtermyn, maar ek het ’n probleem met die hoeveelheid tyd wat ek spandeer daaraan, en ek het ʼn probleem met wat dit doen aan my gemoed. As ek ’n uur afsluit met meer geld as wat ek begin het, is ek ekstaties; as ek dit eindig met minder geld, is ek nie soseer ongelukkig nie – kom ons sê maar net ’n algemene sin van geluk en welstand is volslae afwesig.

Nadat ek eers ’n vergelyking getref het tussen dit en iets wat kreatiwiteit vereis – kan ’n gedig of ’n artikel wees vir ʼn webblad, mompel ek toe in die rigting van die yskas: “Dit is te belangrik.”

Om ’n uur se aktiwiteit te eindig met ’n wins, is net eenvoudig te belangrik. Ek volg my strategie en ek gaan deur die stappe met die gedagte dat ek net 1000% (dis reg, een duisend persent) wins moet maak binne vier tot ses weke dan is alles reg en ek kan op vakansie gaan. Dan stap ek na ’n uur terug kombuis toe met minder geld in my rekening, ietwat teleurgesteld, vies, en toenemend onseker. “Gaan dit werk?” sal ek prewel.

Ek plaas alles op die tafel. Ek waag my gesondheid, my geluk en welstand, ’n reis na Suid-Afrika om my familie te sien, my hoop, my … geloof, op die uitkoms van een uur se aktiwiteite wat veronderstel is om geld te maak.

Hierdie nota begin nou lyk soos ’n belydenis, so laat ek dit duidelik stel: Ek dobbel nie; nie met sente nie, en nie met dollars nie. Ek werk dinge fyn uit. Ek gaan in vir die profyt, nie vir die vermaak nie.

Nietemin, om te wen, is te belangrik. Om te verloor, weeg ook te swaar op my gemoed. Kan die situasie gered word? Of moet ek eerder alles los waar ek wen of verloor want albei situasies jaag my bloeddruk te veel op?

Dan weer, los alles wat my bloeddruk kan opjaag? Wat bly oor? Lees? Definitief uit! Ek raak opgewerk en voer hardop gesprekke met myself. TV? Selfde storie. Op vakansie gaan om my familie te sien? Problematies – daar’s die stres van afskeid neem. Engelse klasse gee? Daar’s die lawaai, en die ongeskikte kinders … aag tog! Is dit skaakmat?

WOENSDAG 1 OKTOBER 2008

In Korea het ek die insig gehad dat ek dit haat om te verloor, want ek verwag om te wen. Wat hierdie insig geïnspireer het, was my destydse hewige ontsteltenis wanneer ek ’n arcade game, soos Daytona USA of Soul Edge, verloor het teen iemand. ’n Soortgelyke ding steek deesdae sy kop uit met speletjies op my rekenaar, soos Pacman, Tetris, en FreeCell.

Hoekom is dit vir my so belangrik om te wen? Sekerlik bevestig dit dat ek reg was oor iets, maar hoekom is dit so belangrik om reg te wees?

Is die probleem ’n oordrewe sin van eiewaarde? Het ek voortdurend bevestiging nodig vir my waarde as ʼn mens omdat onsekerheid daaroor net onder die oppervlak skuil?

Is ek gedoem om vir ewig rondgegooi te word tussen ’n oordrewe sin van eiewaarde, ’n onversadigbare behoefte aan bevestiging van my waarde (soos vergestalt in die behoefte om reg te wees), en immer dreigende onsekerheid oor my waarde en die gepaardgaande angs, terwyl ek bestaan in ʼn realiteit waar almal soms wen en soms verloor, waar almal soms reg is en soms verkeerd?

______________________