Kategorie: Post Ongetiteld, volume drie

DONDERDAG 12 MAART 2009

Die Chinese filmregisseur, Chen Kaige, praat van “cinema as church” – waar ’n klomp mense in die donker gaan sit, voor hulle uitstaar, en nie net vermaak word nie, maar iets ontvang.

Dit wat hulle ontvang, is nie soseer boodskap nie, maar stimulus, iets wat hulle krities laat kyk na hul eie lewens, wat maak dat hulle wonder, en dink, en hulle eie toekoms kontempleer.

DONDERDAG 8 APRIL 2009

“Be like water,” resiteer Bruce Lee steeds in my kop. Dit kan ook toegepas word op geldmaak.

Ek weet ek kan geld maak deur een of ander produk te bemark of deur dinge te verkoop, maar as ek dink aan myself as ’n verkoopsverteenwoordiger, ’n glorified door-to-door salesman, dan is ek nie soos water nie. Dan is ek soos dik, klipperige modder wat jy deur ’n nou papiertregter moet gooi.

Aan die ander kant, as ek dink daaraan om hulpbronne beskikbaar te stel of aan te beveel wat ander mense se proses tot ’n beter lewe sal fasiliteer, of om my vaardighede en kennis teen ’n redelike prys aan te bied om ander mense te help waar hulle vasbrand, dan raak die modder waterig, en die klippe verkrummel.

Identifying and removing the obstacles in your way will increase the probability of you achieving your goal; it will significantly enhance the possibility of you reaching your destination in good time. As nie Bruce Lee óf Confucius dit gesê het nie, is ek seker daarvan iemand anders het.

______________________

VRYDAG 3 APRIL 2009

Motivering is, vir my, ’n komplekse dier. Elke dag het sy stories, sy invalshoeke, sy idees, sy visies, verwoordings, lyste van dinge om te doen.

Vanoggend se storie was soos volg: Ek vertrek op 1 Junie Bronkhorstspruit toe, en kom op 31 Augustus terug – nie ’n plan nie, let wel, net ’n storie op pad winkel toe. Die idee is om navorsing te doen vir drie maande lank, rond te loop, te kuier, Huisgenoot en Sarie en koerant te lees, en onder ’n boom te sit en dink en skryf. Reken ek toe, dit gee my twee maande om ’n bietjie geld te spaar, maar meer belangrik, om bronne van inkomste aan die gang te kry waaruit ek geld kan trek terwyl ek in Bronkhorstspruit is.

’n Paar ure later – op my fiets op pad terug van êrens af – spreek ek die opinie uit dat dit “heel doenbaar” is. Ek is, inderdaad, vas oortuig dat iets van die aard van stapel gestuur kan word, en tot suksesvolle konklusie gebring kan word. Ek weet ook verder dat ék heel waarskynlik nié binne twee maande die nodige stappe sal kan uitvoer nie. “Hoekom dan nie?” sal iemand dalk vra. Omdat, reken ek, ek ’n spesiale tipe motivering sal nodig hê om so ’n onderneming te laat werk, en drie maande in Bronkhorstspruit is nie genoeg van ’n motivering nie.

Ek glo aan die konsep van Super Motivering; ’n amper magiese krag wat jou tot aksie aanspoor en jou nie laat rus voordat jy nie die prys stewig vasdruk teen jou borskas nie. Super Motivering – soos in die storie van die ma van drie kinders in die boek, The One Minute Millionaire, wat binne een maand een miljoen dollar moes verdien anders verloor sy haar kinders, vir ewig.

Die beeld van die ma, die dertig dae en die een miljoen sit al sedert laat 2003 vasgekleef aan die binnekant van my skedel, soos een van die geel post-it papiertjies teen my kombuismuur. Ek glo al vir ’n lang tyd as jy gemotiveerd genoeg is, kan jy enige iets doen. Ongeag of die storie in die boek gebaseer is op ’n ware persoon of nie, twyfel ek geensins dat groot hoeveelhede geld na jou kant toe kan stroom as jy genoeg van die regte dinge doen nie; en as jy super gemotiveerd is, doen jy genoeg van die regte dinge. Jy rus nie voordat jy nie tevrede is dat jy alles in jou vermoë gedoen het om jou doelwit te bereik nie.

Sedert 2006, en veral sedert ek begin besef het dit gaan dalk langer vat as dertig dae om my eerste dollar op die Internet te maak, het ek gewonder wat my motiveer om meer geld te probeer maak. Aanvanklik was dit om op te maak vir klasse wat gekanselleer is toe ek op vakansie gegaan het daai April van 2006. Twee-duisend-en-sewe het gekom en gegaan, en al my beloftes om my familie te besoek in April, of Julie, of September – of dan Desember! – is een na die ander uitgestel of gekanselleer. So, teen 2008 het om Suid-Afrika toe te gaan en weer my familie sien die Groot Prys geword, die pot goud aan die ander kant van die modderige landery waar die reënboog in die sagte aarde inboor. Ek het soos ’n desperate generaal in die Eerste Wêreldoorlog nuwe aanvalle loods, elke paar weke vars strategieë en nuwe idees probeer. Geld was veronderstel om in te stroom, ek moes my kaartjie bespreek, betaal, en so waar as wragtig op die geskeduleerde dag Suid-Afrika toe gaan.

Om my familie te sien as prys. Om my familie te sien as motivering. Om my familie te sien as die vuur agter my aksies elke dag. Maar diep in my binneste weet ek ’n besoek aan my familie is ’n tweesnydende swaard. Jy kom by die huis aan; almal is bly om mekaar te sien; na ’n dag of twee is jy gewoond aan die nuwe landskap, en almal is klaar gewoond daaraan dat jy deel is van die landskap wat hulle daaglikse lewe is. Dan, na ’n dosyn stappies na die Spar en ’n halfdosyn besoeke aan die tuisnywerheid, druk jy maar weer jou klere en ’n paar Huisgenote en Saries en ’n ornament of twee en ’n paar ander items in jou tas, bekla die feit dat jou tas weer oorgewig gaan wees en jy dalk meer as R1000 sal moet betaal vir die ekstra gewig by die lughawe, en dan na nog drie dae … twee dae … laaste dag, word almal weer hartseer omhels en gekus, vae beloftes word gemaak, en dan fokof jy weer landuit.

Vakansie – langverwagte besoek aan die “huis” – as prys. Om my familie weer te sien, en weer afskeid te neem, as motivering, die rede hoekom ek elke dag doen wat ek doen.

———–

Laat ek myself stop voor Juniemaand aan die deur klop en ek steeds sentimenteel raak oor die ou dae, met een paragraaf na die ander wat ou argumente herkou oor alles inpak en permanent terugkeer na Suid-Afrika, soos om ou bene weer op die kole gooi om te sien of daar nog ’n krieseltjie vlees aan is, of ’n bietjie murg wat ek sag genoeg kan kook om uit te suig. Punt is, as ek nog koorsagtig besig was om te beplan om terug te keer na Suid-Afrika, was die motivering aangeleentheid dalk ’n bees van ’n ander kleur.

Waar laat dit my? Wat staan my te doen as ek elke dag moet voortploeg sonder die soet stem van die Wonder Motiveerder om my aan te spoor?

Dit laat my met ’n eenvoudige onderneming om my beste te doen. Daarvoor kan ek myself motiveer – sonder om enige wonderwerke te verwag. Om elke dag op te staan, ontbyt te eet, en te werk na die beste van my vermoë. En soos ek onlangs weer geleer het, beteken beste nie noodwendig werk hard ter wille daarvan om hard te werk nie. Dit beteken: werk slim. Ek moenie agt ure spandeer om ’n paar skroewe met my duimnael in te draai as ek tien minute kan vat met ’n skroewedraaier nie. En ek moenie voel ek verdien nie die voordeel van die skroewe waar ek dit ook al ingedraai het nie omdat dit my net tien minute gevat het en nie agt ure soos ek aanvanklik verwag het nie. Ek het duidelik dringend nodig om op te hou om dinge te oorkompliseer.

______________________

DONDERDAG 12 FEBRUARIE 2009

Oorgelaat aan my eie lot, aan my eie genade, oorgelaat aan my eie toesig, is ek goed vir ’n paar dinge. Ek kon nog altyd notas maak tot die pen opdroog, of skryfwerk redigeer asof ek nege lewens het om dit klaar te maak. Ek is ook goed met navorsing. Ek kan dosyne PDF’s van die mees obskure bronne vind en aflaai, en dis nie asof ek dan die dokumente net los in ’n donker hoekie van my hardeskyf en daarvan vergeet nie. Ek kan myself absoluut verdiep in die uitsortering van inligting en die kategorisering daarvan.

En as ek my oë uitvee, het nog vyf weke verbygegaan. Whatever.

Om geld te maak op die Internet, word ’n mens geleer om spesifieke dinge op spesifieke maniere te doen, en jy moet gereeld genoeg, genoeg daarvan doen. Werk hierdie geldmaak-op-die-Internet-stories werklik, of is dit alles net ’n slenter? Is dit alles net stories wat sogenaamde Internet bemarkers spin om jou helder oordag te beroof van jou hardverdiende kontant?

Gebaseer op my ervaring moet ek sê die moontlikheid is werklik genoeg. Die feit dat ek feitlik die hele Januarie oorleef het – ontbyt geëet het, aandete geëet het, tandepasta kon koop, tee kon koop, saam met Natasja kon gaan koffie drink en selfs ’n versnapering saam met my koffie kon geniet, en dat ek al die ander items en aktiwiteite kon bekostig wat ’n mens se lewe alledaags maak – is te danke aan ’n paar dollar wat ek gemaak het omdat ek ’n paar dinge op ’n spesifieke manier gedoen het, en dit ten minste op ’n stadium gereeld genoeg gedoen het, en genoeg daarvan.

(Word vervolg …)

MAANDAG 30 MAART 2009

Ses weke en vier dae later. (word vervolg) was veronderstel om te eindig met, “Ek het ’n bestuurder nodig, want ek is soos ’n rock band wat goeie musiek kan skryf as hulle op hul eie gelaat word, maar die rock band het ’n bestuurder nodig om optredes te reël, en vervoerreëlings te tref, en die band op die lughawe of bus- of treinstasie te kry sodat hulle by een of ander dorp of stad of land kan kom om op te tree en geld te maak.

(20 minute later)

Ek voel asof ek met ’n geheim rondloop, ’n persoonlike geheim wat ek altyd bang was iemand anders ontdek. Enigste verskil is, ek brand om hierdie geheim uit te blaker.

Saterdagmiddag sak ek vir ’n oomblik neer in die rottangstoel in die kombuis en ek dink, “Ek moes lankal gerol het in die geld met alles wat ek weet, en alles wat ek kan doen.”

Die rede, reken ek toe, hoekom ek nie rol in die geld nie, is omdat ek nie in staat daartoe is om myself te verkoop nie. Ek kan dit nie doen nie; of, ek kan, maar dit skaaf so teen my dat ek onbewustelik altyd die proses sal bederf.

Wat bedoel ek met “verkoop myself”? Ek bedoel om na myself te kyk, my belangstellings, my natuurlike aanlegte, my aangeleerde vermoëns, en dan te kyk na die ope arbeidsmark en te oorweeg waar en hoe ek myself en my dienste kan aanbied teen vergoeding; hoe ek my arbeid, en die potensiële waarde daarvan vir die koper, op die tafel kan plaas in die hoop en verwagting van redelike kompensasie.

Goed en wel, dit is tot ’n mate presies wat ek gedoen het toe ek Noordoos-Asië toe gekom het – maar omdat taalsentrums in lande soos Korea en Taiwan gretig is om universiteitsopgeleide Westerlinge so te sê op eerste blik te huur en in ’n klaskamer te druk en redelik goed te betaal vir hulle moeite, het ek nooit nodig gehad om baie hard te probeer om myself te verkoop nie. Ek was ook gelukkig genoeg in die verlede dat ek genoeg klasse aangebied is om my hele skedule te vul. Daar was enkele gevalle waar ek gereageer het op geadverteerde aanbiedings van werk – Korea 1996, en ’n skool in Kaohsiung wat geadverteer het in die plaaslike koerant in die somer van 2001. Al die ander Engelse klasse wat ek oor die jare gedoen het, was vir my persoonlik aangebied. Ek sou gewoonlik ’n telefoonoproep kry van iemand wat my nommer by iemand anders gekry het, en hulle sou verduidelik dat hulle dringend ’n Engelse onderwyser nodig het. My interne reaksie was altyd, “Verdomp! Moes dit nou gebeur het?” Maar, ek is ’n redelike mens. Ek weet ek het geld nodig, so in meeste gevalle sou ek ’n paar dae later inval by die nuwe werk, en natuurlik na die eerste paar weke gretig besit neem van die kontant wat my kant toe gekom het as vergoeding vir my arbeid, en vir my vrye tyd wat ek opgegee het.

Van die werk wat ek oor die jare gedoen het, en steeds doen, is vervelig. Soms glo ek dit is benede my. Maar ek doen dit, as gevolg van die kompensasie. En as my telefoon nou moet lui, met ’n stem aan die ander kant wat my werk aanbied wat ek reken vervelig sal wees, en moontlik by tye benede my, sal ek weereens heel waarskynlik die werk aanvaar. Want ek het die ekstra geld nodig. En ek is ’n redelike mens. Ek dink soms ek is spesiaal, maar nie so spesiaal dat ek ’n geleentheid van die hand sal wys om van my tyd te verkwansel vir harde kontant wat ek nogal redelik kwaai nodig het op die oomblik nie.

Bereidwilligheid om sekere werk te doen, is een ding. Probleem is, ek kan myself nie sover kry om myself te adverteer nie. Ek is bekwaam op ’n paar gebiede. Daar is individue en besighede wat wins kan maak, of dinge vir hulleself geriefliker kan maak, of hulle eie situasies kan verbeter, deur gebruik te maak van my kennis of arbeid. En hulle sal my vergoed vir my kennis of arbeid – as hulle net geweet het my kennis en arbeid is beskikbaar.

Dit bring my by die geheim wat ek in my binneste ronddra, die geheim wat brand om uitgeblaker te word aan almal vir wie dit sal saak maak. Ek dink nie my finansiële situasie gaan verbeter binne die volgende paar weke nie. Ek dink ook nie my finansiële situasie gaan veel beter lyk oor twee of drie maande nie. Teen einde Junie? Julie? Teen September? Desember? Volgende jaar? 2011? Ek kan aanhou nommers en maande uitgooi, vol hoop dat ek teen daai maand, of teen die middel van ’n ander jaar daarin sou slaag om beter te doen as wat ek tot nou gedoen het. Maar die opinie sal dieselfde bly.

As ek op hierdie oomblik mismoedig was, of onder die invloed was van ’n gemoedstoestand wat ek voorheen sou assosieer met ’n Sondagaand, of ’n Maandag, of Maartmaand, dan het ek hierdie nota afgeskryf as die resultaat van emosie, en dit soos ’n swak gedig onder ’n klomp ou rekeninge ingedruk. Feit van die saak is, ek is nie mismoedig nie, en ek gaan nie tans gebuk onder ’n gebrek aan geloof of entoesiasme nie. As ek dit nie nodig gevind het om op hierdie oomblik hierdie nota aan myself te skryf nie, kon ek vol oorgawe gewerk het aan enige van ’n halfdosyn projekte.

Dat ek nie glo my finansiële situasie gaan verbeter oor die volgende twee tot drie dekades nie, is ’n berekende opinie. Ek glo dit sal bly soos dit nou is, tot een of ander krisis die storie onderste-bo gooi. Dan sal ek skop en spartel en mooi praat net om dit weer so goed te hê soos nou. Want beter sal dit nie wees nie.

Moet dit noodwendig so wees?

Die versoeking is daar om te sê: Ja. Brand Smit het sy bes gedoen. Hy’t die einde bereik van sy natuurlike talente. Dis soos om te ry en te ry en te ry, en dan stop die pad skielik, in die middel van nêrens. Of soos wanneer iemand vir jou in Kazak ’n komplekse wetenskaplike vraag vra. Al wat jy kan doen is om verleë te glimlag, want die vraag is in ’n taal wat jy nie praat nie – en selfs al kon jy gebroke Kazak praat, sou jy in elk geval nie die vraag kon beantwoord nie, want jy weet nie genoeg van wetenskap nie. In kort, skaakmat.

Maar dan, die dowwe, soms irriterende stem van rede: Is dit skaakmat? Hoekom is dit skaakmat? Wat kan gedoen word om die naderende krisis af te weer? Kán iets gedoen word om die naderende krisis af te weer?

1. Die krisis sou lankal ’n doodsknal toegedien kon word as ek myself beter geken het. (En ek hoor die skrywer van “Persoonlike Agenda” stik in sy springmielies en tee.)

2. Daar sou nie ’n krisis gewees het as ek met ander mense kon saamwerk nie – nee, as ek ander mense kon nader en hulle kon oortuig om saam met my te werk nie.

3. Die krisis voed op homself. As ek nie die heeltyd nodig gehad het om my fokus te verander na iets wat “vinniger” geld kon maak nie, het ek moontlik lankal meer geld gemaak. Of dalk nie – maar dis moontlik.

4. Ek gaan waarskynlik vir die res van my lewe arm bly, bekend staan aan myself en ander as Amper Man. Jare van nou af sal ek sê, “As ek maar net …” – wat aan my die alternatiewe titel sal besorg van As Ek Maar Net Man, wat dalk handig sal inkom wanneer Amper Man afgesaag raak.

———–

Genoeg slim praatjies. Feit is, ek gaan arm bly tot ek iets kan bewerkstellig om meer gereeld geld te maak as wat nou die geval is, en meer geld te maak as wat ek tans maak. Daar is ander maniere hoe ek dit kan verwoord, maar dit het nog altyd neergekom op dieselfde ding.

Arm, tot dan
Jou getroue dienskneg
Amper Man

______________________

VRYDAG 2 JANUARIE 2009

Sigaretrokery: ’n verslawing aan die toksiese dampe van brandende blare.

As dit nie was vir die slim verpakking (tot onlangs), slim bemarking (tot ’n dekade gelede), identiteit-verwante handelsmerke, sosiale aanvaarbaarheid (aan die kwyn) en die wye verkrygbaarheid en relatiewe lae koste nie, sou net ’n fraksie van die mense wat tans rook, in die eerste plek begin rook het. Hoe sigarette aangebied word, en hoe mense daaraan dink, verander alles.

* * *

Om gom te snuif het ’n reputasie dat dit die eerste keuse van dwelm is van straatkinders, arm tieners, en ander mense wat nie positief is oor die lewe nie, maar nie geld het vir ’n beter verdowingsmiddel nie. Om tabak te rook – daagliks, as ’n saak van roetine – word deur rokers gesien as in ’n totaal ander klas as gomsnuiwery.

Hier is wat ek dink: om tabak te rook, maak jou nie dommer nie, maar dink vir ’n oomblik daaraan: jy rol droë blare in ’n stukkie papier toe, steek die storie aan die brand, en suig die rook in jou longe in. Toegegee, dis nie dieselfde as om gom te snuif nie, maar dis ook nie juis die resultaat van ’n geniale denkproses nie.

MAANDAG 5 JANUARIE 2009

Jy kan die mees kriminele gedrag regverdig en rasionaliseer. Wat jy nodig het, is die vermoë om jouself eerlik te kritiseer, om jou eie gedrag en keuses te bevraagteken, en op kritiese wyse te heroorweeg.

MAANDAG 12 JANUARIE 2009

Hier is my raad aan ander mense wat wil skryf: skryf jou gat af aan alles wat jou pla, en alles wat jou gelukkig maak. Skryf asof jy mal in die kop is; redigeer later. En wees beskeie. Opinies oor jou eie belangrikheid, dat die wêreld nie sonder jou sal funksioneer nie, dat jy oor kennis en insig beskik waaroor niemand anders beskik nie, vervaag soos die jare aanstap, en raai wat: dan sit jy maar weer op ’n klip langs ’n stowwerige pad, en jy moet maar weer jou eie kaart teken met ’n stomp potlood op ’n stukkie ou koerant, en jou tas vol stop met grond en gras en ʼn bottel afgewaterde no-name brand cola in die hoop dat alles sal verander in iets beter as jy lank genoeg daarop sit.

Die lewe is ’n reis. Moet niks as vanselfsprekend neem nie. Stry voort.

En om te dink dis nou eers Maandag. In Januarie.

SONDAG 18 JANUARIE 2009

Presies ’n dekade na ek in Taiwan aangekom het.

Kruispad, weer: Ek kan óf soos ’n nat klapper ’n laaste paar vonkies uitspoeg, of ek kan vlamvat vir nog vyf … of net miskien, nog tien jaar.

MAANDAG 19 JANUARIE 2009

Mismoedigheid is ’n monster wat sy bewerige vingers om jou strot sal vleg en die lewe uit jou sal wurg – tensy jy hom doelbewus, en daagliks, systap, en sy herhaaldelike pogings aktief teenwerk, en ondermyn.

DINSDAG 20 JANUARIE 2009

Mite 1: Arm mense wat daagliks stry om te oorleef en niks as vanselfsprekend ag nie, raak nooit verveeld nie. Verveling is die eksklusiewe reg van die bourgeoisie.

Mite 2: Geluk is ’n luuksheid wat jy net kan bekostig as jy ryk is, of as jy onnosel is en nie van beter weet nie.

______________________

DONDERDAG 25 DESEMBER 2008

Een van die redes hoekom mense dit moeilik vind om op te hou rook, is omdat hulle dink hulle nooit weer ’n sekere ervaring gaan hê wat hulle assosieer met rook nie. Ek onderskryf die idee dat dit nie gaan daaroor dat jy nooit weer iets sal doen of nooit weer ’n sekere ervaring sal hê nie, dit gaan daaroor dat jy ’n gewoonte breek.

Die roker wat ernstig oorweeg om die gewoonte te breek, moet dink daaraan dat hy weer ’n sigaret sal rook, of ’n sigaar, of ’n trek aan ’n pyp sal vat, maar dat dit dan nie deel sal wees van ’n roetine verbind aan ’n verslawing nie; dat dit nie deel sal wees van ’n roetine vernieling van sy gesondheid nie.

———–

Nota op Donderdag 26 Mei 2016

Hierdie teks was nie die eerste nota wat ek oor die jare geskryf het oor die tema van ophou rook nie. Wat wel uniek was, was dat die hernude poging wat ek op daai dag, Kersdag 2008, aangewend het om die gewoonte te breek, uiteindelik suksesvol was.

Hoe het ek dit gedoen?

Nadat ek daai aand my laaste sigaret doodgedruk het, het ek alles in my woonstel wat enige iets te make gehad het met rook, in ’n ou boeksak gedruk – asbakkies, sigaretaanstekers, pype, Rizla papiertjies en sigaretrolmasjien, en natuurlik die pakkie met ’n laaste paar sigarette. Die volgende dag het ek dit na Natasja se woonstel geneem, en dit diep onder in ’n kas gedruk. Ek het wel ’n ooreenkoms met myself aangegaan dat ek na twee weke die sak mag uithaal om twee sigarette te rook. So het ek dit toe wel gedoen, weer die sak gebêre, met die gedagte dat ek twee weke later weer ’n enkele sigaret mag rook. Teen einde Januarie het ek gedink ek druk nog so ’n bietjie deur.

Maande later, so teen September 2009, het ek besluit ek is weer lus vir ’n sigaret. Ek en Natasja het uitgegaan saam met vriende die aand, van wie ’n hele paar gerook het, en ons het besluit ons sal vir ons ’n pakkie pyptabak sigarette koop. Ek het twee of drie sigarette die aand gerook. Toe kom die groot toets: Sal ek nog ene rook wanneer ons by die huis kom, soos ek altyd gedoen het, op die balkon, terwyl ek uitstaar oor die naglandskap? Nee, het ek besluit, geen sigarette by die huis nie.

So het dit gebly vir die volgende paar jaar. Wanneer ons uitgegaan het, sou ons ons pakkie sigarette uit die yskas haal – ons het elke paar maande ’n vars pakkie gekoop, ons paar sigarette rook buite die drinkplek of restaurant saam met vriende, en terug by die huis weer die pakkie bêre in die yskas.

Toe, seker twee jaar gelede, voor ons uitgegaan het die een aand, besef ek dat ek glad nie lus is vir die rokery buite die restaurant nie. Die reuk aan my vingers, die smaak in my mond, die moontlikheid dat ek ’n “head rush” sal kry van die skielike nikotien, was net eenvoudig nie die ervaring – wat ek voorheen elke dag so geniet het – werd nie.

Dit is toe wat ek besef het my poging wat ek begin het op Kersdag 2008, het sy ideale punt bereik: Ek kan enige tyd kafee toe stap, ’n pakkie sigarette koop en lekker gaan sit en rook op die balkon, as ek wil – maar, soos dit blyk na al die jare, het ek geen behoefte meer daaraan nie.

______________________