Kategorie: Oumensjare van my jeug – 2015

SONDAG 30 AUGUSTUS 2015

In 1994 het ek nog in die bondel gedraf saam met ander mense van my ouderdom wat ’n breë sosio-ekonomiese agtergrond met my gedeel het. In my kop was ek al klaar ietwat apart, maar wat almal aanbetref het, en wat vir almal sigbaar was, was ek steeds in die bondel, besig om te doen wat vele ander van my ouderdom gedoen het.

In 1995 – hierdie jaar twintig jaar gelede – het dit verander. Vele van my tydgenote het in daai jaar begin met ’n reis van min of meer veertig jaar wat, sou hulle geseënd wees met ’n lang lewe, sal eindig met hul aftrede. Dit was die jaar toe ek afgeskei het van die bondel. En ek sê nie daarmee my pad was beter of meer spesiaal nie, en ek spreek geen oordeel uit oor my tydgenote wat begin het met die veertig-jaar loopbaan reis nie. Ek sê bloot dat ek vanaf 1995 sigbaar op ’n ander pad was.

Twintig jaar het sedertdien verby gegaan. Soos vele ander mense tans in hulle middel-veertigs wonder ek: Hoe doen ek?

Uit elke honderd van my tydgenote wat in 1995 begin het met ’n loopbaan (of die eerste van dalk drie of vier verskillende loopbane) wat oor plus-minus twee dekades sal eindig met hul aftrede, hoeveel van hulle doen so goed soos hulle gedink het hulle sou doen? Hoeveel het drome gehad wat hulle wou nastreef waarby hulle nog nie uitgekom het nie? Hoeveel van hulle het ten minste een of twee van hul drome gerealiseer? Hoeveel het een na die ander kans verbrou? Hoeveel doen veel beter as wat hulle ooit gedink het hulle sou?

Dit is redelik om aan te neem dat meeste mense ten minste ’n paar foute gemaak het en ’n paar keer swak oordeel aan die dag gelê het, en dat ten minste ’n paar mense ten minste een keer lelik drooggemaak het. Ek dink dis verder redelik om aan te neem dat meeste mense meer geld sou wou maak as wat tans die geval is, en dat ’n paar moontlik interessanter werk sou wou doen. Statisties is dit ook onvermydelik dat ’n klein persentasie van hierdie groep uitsonderlik goed doen – dat hulle meer geld maak as wat hulle ooit gedink het hulle sou, mooier en slimmer kinders het as wat hulle ooit gedink het hulle sou kon produseer, en werk doen wat meer vervullend is en veel interessanter is as waarmee hulle begin het twee dekades gelede.

Om terug te kom by my vraag, ek dink ek doen oukei – in enkele areas veel beter as wat ek gedink het ek sou; in ander areas doen ek swakker as wat ek gehoop het die geval sou wees. Ek het ’n paar keer drooggemaak, en ’n paar keer my vermoëns totaal en al oorskat (of myself eenvoudig nie goed genoeg geken nie, of die uitdaging dalk nie goed genoeg verstaan nie). Ek het sover ’n redelik interessante lewe gelei. Ek leer elke dag meer van dinge waarin ek nog altyd belanggestel het, ek is amper nooit verveeld nie, en ek deel my lewe met ’n uitsonderlike vrou, en twee swart katte. Ek het ook geen skuld nie, en ek het ’n bietjie geld in die bank.

Aan die ander kant kom 99% van my inkomste tans uit deeltydse en soms wisselvallige werk as Engelse onderwyser in Taiwan. En my inkomste is nie ’n fraksie van wat ek nodig het om na my bejaarde ouers te kan omsien nie, so die verantwoordelikheid val meestal op die lank-lydende skouers van my ouer suster.

Twintig jaar na ek op ’n ander pad en teen ’n ander pas begin stap het as vele van my tydgenote, doen ek dus nie te sleg nie – ten spyte van die feit dat ek en ’n paar ander mense van harte hoop dat ek ’n bietjie beter sal doen in die jare wat kom.

____________________

VRYDAG 28 AUGUSTUS 2015

Dit voel asof die dae so vinnig verbysnel dat ek nie daarby uitkom om belangrike dinge in my kop uit te sorteer nie.

Ek worstel weereens met die idee van sukses … of eerder die teenoorgestelde, mislukking. Ek het heel waarskynlik reeds hierdie gedagte noteer, maar ek het weer hierdie week daaraan gedink dat ek, Brand Smit, uiteindelik sal slaag of misluk as skrywer, nie as Engelse onderwyser of freelance proof-reader of sports trader of sports bettor of publiseerder van boeke en ander inligting nie.

Dit kom in die praktyk daarop neer dat as ek nie skryf of besig is met een of ander taak wat te make het met skryfwerk nie, ek heel waarskynlik besig is met iets waarmee ek op 44-jarige ouderdom sover nie veel sukses bereik het nie (selfs as Engelse onderwyser moet ek vra hoeveel van my studente oor die jare se Engels regtig verbeter het omdat ek oor hul pad gekom het).

As ek dus werk aan ’n literêre projek, is die kans goed dat ek bedrywig is met iets waarop ek uiteindelik sal kan terugkyk en kan sê: Dit het nooit ’n prys gewen nie en ek het nooit juis geld gemaak daarmee nie, en dit het my naam nie bekend gemaak aan die massas nie, maar ek voel goed daaroor. Dit voel asof ek ’n bydrae gemaak het, al is dit beskeie.

As ek op hierdie oomblik van my lewe suksesvol was daarmee om geld te maak met iets anders as Engelse klasse, sou ek ook goed gevoel het dáároor. Dit sou dinge moontlik gemaak het vir my en my lewensmaat wat nie tans moontlik is nie, en dit sou goed gewees het om minder bekommerd te wees oor die toekoms. Maar dit sou ook goed gevoel het om te weet ek het ’n greintjie van sukses behaal op ’n terrein waar ander mense my vermoëns en vaardighede kan meet. Anders gestel, ander mense sou na my kon kyk en nie iemand sien wat baie hard probeer maar nie juis enige sigbare, tasbare sukses behaal nie.

’n Paar dae gelede het ek iets op ’n stukkie papier gegriffel oor identiteit. Weereens moet ek vra: Wie is ek? Wie wil ek wees? En dan kan mens voortgaan en dit vra oor elke projek wat jy aanpak, elke poging wat jy aanwend om geld te maak of andersins iets positief te bewerkstellig: Wie wil ek wees as English teacher? Wie wil ek wees as sports bettor? Wie wil ek wees as pre-race trader? Wie wil ek wees as publiseerder van boeke en ander inligting?

Hoeveel dink ánder mense oor hierdie dinge? Of, hoeveel dink ander skrywers en English teachers en sports bettors en pre-race traders hieroor? Ek reken, meeste dink nie soveel daaroor soos ek nie – dit wil sê, sommige mense dink dalk meer daaroor, maar meer mense dink heel waarskynlik minder daaroor.

Ek dink baie mense besluit om iets te doen, en hulle is tot ’n groot mate gereed om te begin. Dinge val min of meer in plek in, of ’n kritiese hoeveelheid dinge val makliker in plek in, so hulle hoef nie soveel tyd te spandeer om te sit en te dink daaroor nie. Dit beteken ook hulle kan makliker opsies elimineer. Dit is amper soos om te moet sit en ’n pak vorms in te vul: daar is mense wat na ’n vraag kyk, ’n sekonde later ’n boksie merk, en tien of vyftien minute later is hulle klaar.

Ek moet oor alles dink. Niks is vir my eenvoudig nie. As daar twee moontlikhede is, moet ek eers daaroor dink. As daar drie of vier moontlikhede is, moet ek nog langer daaroor dink. Sukses neem derhalwe vir iemand soos ek heelwat langer om te bewerkstellig.

Baie ander mense misluk ook vinniger as ek. Omdat ek so lank vat om deur moontlikhede te werk, vat dit my twee, drie, of tien keer langer om uit te vind dat iets nié werk nie, of om uit te vind dat ék nie iets kán laat werk nie. En teen daai tyd is heelwat van die mense wat op dieselfde tyd as ek begin het, al lankal oor die eerste bergreeks, glimlaggend op pad na die Beloofde Land.

______________________

DONDERDAG 13 AUGUSTUS 2015

Ek leer steeds hoe om my toekomstige brood en botter te verdien deur te spekuleer met pryse op die wêreld se grootste sportweddenskapruilhandelmark – in my geval Britse perderesies, voor die resies begin. Ek wil nie nou en hier verslag lewer oor hoe ek doen nie. Ek wil wel noem dat ek teen hierdie tyd ontdek het hoe ek reageer op verliese, en wanneer iets wat ek verwag het gaan gebeur, nie gebeur nie – met die resultaat dat ek nog ’n paar sent of ’n paar dollar moet afstaan aan iemand anders.

Ek vind dit interessant hoe moeilik dit kan wees vir my om geld te verloor – meeste van die tyd klein, onbeduidende bedrae. En dan is daar die hoop, en die veronderstellings. Ek hoor nou die dag iemand sê in ’n film op TV: “I can take the pain, but the hope is killing me.” Ek kon net wrang glimlag. Ek is ’n redelik optimistiese ou. Ek wil glo môre gaan beter wees as vandag. As die eerste tekens wys dat dinge goed lyk met ’n transaksie, is my vuis reeds gebal en gereed om triomfantlik die lug in te skiet. Dan blyk dit dinge het net op die eerste blik goed gelyk. En my vuis verslap. My skouers sak. Gebeur dit ’n paar keer in een week, wonder ek weereens of ek nie moet opgee nie (ek verwoord dit net anders, want praatjies van opgee kan maklik alledaags raak).

Ek kan nie onthou wat ek veronderstel het toe ek begin het met hierdie projek nie, maar ek reken ek het gedink dit sal ’n maand of so vat voor my rekening sal begin groei. Uiteindelik het ek meer realisties geraak en begin praat van agtien maande tot twee jaar. Op ’n kleiner skaal maak ek gereeld die veronderstelling dat dit al beter gaan, dat ek nader aan daai ontwykende punt van sukses kom. Dan ontwyk dit my weer. Dan slaan die teleurstelling weer.

Dit, aan die einde van die dag, is interessant – vir die deel van my wat belangstel in dinge van hierdie aard, en minder gepla is met hoeveel geld ek maak … of nie maak nie. Ek wil amper so ver gaan om te beweer dat hierdie sterk emosionele reaksie daarop om te verloor, of om verkeerd te wees, of om teleurgesteld te wees wanneer ek gehoop het op iets beter, die geld werd is wat ek sover daarop spandeer het.

VRYDAG 21 AUGUSTUS 2015

Verskil tussen 30 en 44, vir my: ’n ekstra dekade en ’n paar jaar om myself waar te neem in situasies, en met sekere uitdagings, en te sien waar ek oukei is, en waar my ontblote hakskeen is.

______________________

MAANDAG 22 JUNIE 2015

’n Gedagte kom deesdae gereeld by my op dat ons in baie gevalle die regte kennis het, ons weet heelwat dinge wat ons moet weet, maar ons kan dit nie altyd uitdruk in die regte woorde nie. Die resultaat is dat dit wat ons weet, afgestomp raak.

Ek glo dit is een van die redes hoekom mense so positief reageer op skrywers of sangers of sprekers wanneer hulle daarin slaag om “daai ding” in die regte woordeskat uit te druk.

DONDERDAG 2 JULIE 2015

My organiese robotbrein het op ’n stadium die instruksies afgelaai dat ek ten minste agt ure per dag moet werk om my bestaan te kan regverdig aan ander mense, en aan myself.

Die alternatief is dat ek baie geld moet hê want, so het Robotbrein ook verstaan, ryk mense hoef nie hulle bestaan te regverdig nie – net pagters hoef dit te doen, en diensknegte, slawe, en so meer.

VRYDAG 24 JULIE 2015

Sukses?

Ek is 44 jaar oud en ek kan vir my eie aandete betaal.

Niemand kan my beskuldig daarvan dat ek onrealistiese standaarde het nie.

VRYDAG 31 JULIE 2015

Tromgeroffel vir ’n belangrike insig: Mens sê graag, “Maar iemand anders het dit klaar gesê,” of “Iemand anders doen dit klaar.”

Feit is, nie almal het gehoor toe daai ander iemand gesê het wat hulle ook al gesê het nie, of hulle het nog nie daai film gesien nie, of daai boek gelees nie. En selfs mense wat gehoor het wat daai man of vrou gesê het, of wat ’n sekere film gesien het, of ’n sekere boek gelees het, het al vergeet van die liggies wat aangegaan het in hul koppe!

Almal vergeet dinge. Dit, aan die einde van die dag, is hoekom belangrike dinge herhaal moet word.

______________________

DINSDAG 19 MEI 2015

Gryp elke geleentheid aan om gelukkig te wees, want met die knip van ’n oog is dit alles verby.

“Wag! Ek was nog nie gelukkig genoeg nie!”

“Dis nóú te laat. Ons moet gaan.”

“Nee wag! Gee my net nog een dag! Komaan! Ek het geen waarskuwing gehad nie!”

“Min mense kry ’n waarskuwing. Kom.”

“Nee! Nog ’n paar ure! As ek geweet het, sou ek …”

“Dink jy regtig jy’s die eerste persoon wat vra vir meer tyd? Dis verby. Game over.”

“Oukei, laat ek net gou …”

“Moenie dat ek die cattle prod gebruik nie …”

DINSDAG 2 JUNIE 2015

Ek werk tans aan ’n paar projekte – vier of vyf tematiese versamelings van notas en stukke en nuwe idees, wat my noop om te sê, dalk is ek net nog ’n pleb, net nog ’n schmuck wie se lewe nie veel verskil van die volgende ou s’n nie, en ek mors my tyd met my sogenaamde skryfwerk.

Aan die ander kant is daar ’n skraal moontlikheid dat ek my volwasse lewe sover op ’n manier geleef het wat aan my ’n unieke beskouing gegee het van die mens se bestaan en die lewens wat ons leef, en dat ’n kombinasie van persoonlikheid en tersiêre opleiding dit moontlik maak dat ek iets kan skryf wat iemand anders sal laat sê, “Ek hou van die bewoording hiervan. Dis nie regtig iets waaraan ek self nog nooit gedink het nie, maar die manier hoe die ou daaroor praat, maak dit makliker vir my om my eie gedagtes agtermekaar te kry.”

Dit is moontlik dat daar niks spesiaals aan my of my skryfwerk is nie, maar ek kies nietemin om die tweede kaart te speel.

______________________