Skrywer: Brand Smit

WOENSDAG 8 MAART 2006

Ek het hard probeer om laat te slaap nadat ek eers 03:30 in die bed gekom het. Ek het weereens die heelnag gedroom van geldmaak, e-boeke, lêers op die rekenaar, ensovoorts. Toe, skielik, maak die een “marketing guru” in ʼn droom die uitspraak: “Daar is natuurlik ander, belangriker dinge as geld. Daar is ons konneksie met alles wat is.”

Kort daarna dink ek, steeds half aan die slaap, “Ook ek is verbind aan alles wat bestaan.”

Gister het ek vir die hoeveelste keer in my lewe die geweldige kloof gekontempleer tussen mooi en goed, en die totale ander kant van die spektrum: mense wat gemartel word, en dan, nadat hulle tyd gehad het om behoorlik bewus te raak van hul situasie, vermoor word op die mees genadelose wyse.

Soos ek toe nog in my bed lê (het ek nog geslaap?), dink ek toe: Ek is verbind aan beide die martelaars en die gemarteldes – al is dit net in my kop, omdat ek bewus is van hulle bestaan.

Ek besef toe ook dat my verbintenis met hierdie twee groepe nie juis bevorderlik is vir ’n goeie bewussyn nie. Aan die een kant van die spektrum haat en vrees ek mense wat ander martel; aan die ander kant voel ek intens jammer vir die gemartelde. En ek weet dis in vele gevalle ’n rol van die dobbelsteen – dit kon net sowel ek gewees het.

Wat doen ’n mens met hierdie negatiewe verbintenisse?

VRYDAG 17 MAART 2006

[…]

Ook sy was op soek was na ’n tuiste – ’n plek, ’n omgewing waar sy nie haarself die heeltyd hoef te regverdig nie, waar sy kan ontspan, waar sy nie die heeltyd ernstig hoef te wees nie, waar sy kan wees wie sy is, en vrye uitdrukking kan gee aan hoe sy voel op enige oomblik, en aan hoe sy haarself, die wêreld, en haarself binne die wêreld sien.

DINSDAG 28 MAART 2006

Hoekom is dit dat daar in vele Christelike kerke gepredik word dat lidmate moet wegbeweeg van die klem op die “ek”, en eerder moet fokus op “Christus”? Wat is die sielkundige effek hiervan op die “ek” – wat altyd daar is, maak nie saak hoe hard jy probeer om weg te beweeg daarvan nie? Het dit te make met ’n merendeels ongesproke ideologie van minagting vir die “ek” – wat menslik is, feilbaar, vol foute, met ’n ewige neiging na “sonde”, en onwillekeurig gekoppel is aan die sterflike liggaam van die unieke “jy”? Het dit te make met ’n strewe na die tydlose en onverganklike? Is dit gesond vir die “ek” wat jy noodgedwonge is tot jou liggaam vergaan?

* * *

Daar is ’n nuwe dokumentêre reeks op, ek dink, National Geographic, wat stories vertel van “adventures gone wrong” wat amper gelei het tot die dood van een of twee avonturiers. Een ou was byvoorbeeld vasgevang in die Amasone vir drie weke – hy was die heeltyd honger en nat, oortrek van siektes, en het gevoel hoe sy vlees stukkie vir stukkie weggevreet word deur miere.

Dit het my laat dink: jou kanse op oorlewing neem dramaties af indien jy jouself in ’n omgewing plaas wat nie juis bevorderlik is vir menslike oorlewing nie (byvoorbeeld, woestyn of reënwoud). Tog, mense plaas hulleself gereeld in sulke omgewings en noem dit “avontuur”. Hierdie sogenaamde avonturiers is dan ook van mening dat avontuur opwindend is, en lekker, en dat mense wat nie avontuur opsoek nie, vervelig is.

Wat presies is hierdie avontuur ding? Watse behoefte word bevredig met avontuur? Watse behoefte word derhalwe nie bevredig as jy nie moeite doen om avontuur op te soek nie, en dan spesifiek in omgewings wat jou kanse op oorlewing ondermyn? Sal dit werk as ek vir ’n avonturier sê dat ek nie die behoeftes het wat hom of haar dryf om hulle lewens in gevaar te stel nie?

(Nota aan myself: ʼn Behoorlike definisie van avontuur sal handig wees, want my avontuur is jou verveling. Wees ook versigtig daarvoor om nie te vinnig tot konklusies te kom nie – ’n sogenaamde sin vir avontuur is soms noodsaaklik vir die vooruitgang van beskawing, en selfs vir persoonlike verbetering.)

DONDERDAG 30 MAART 2006

Ek dink: tot in my diepste wese kan ek dit aanvoel – the mother and child reunion is getting close.

Toe dink ek: “my diepste wese”? Ons word van jongs af geleer dat dit verkeerd is om te sê, “Ek praat met ek,” en “Ek diepste wese”, maar is dit verkeerd?

Taal speel ’n kardinale rol in hoe ons oor onsself dink, hoe ons oor onsself praat. Maar behoort filosowe of sielkundiges nie ’n groter sê te hê oor hierdie spesifieke aangeleentheid as taalkundiges nie?

Is dit regverdigbaar dat taalreëls en taalkundiges aan ons dikteer in watse filosofiese terme ons aan onsself moet dink en oor onsself moet praat?

Die woord “my” is ’n besitlike voornaamwoord wat gebruik word om eienaarskap aan te dui, soos in, “my huis”, “my boek”, “my pen” – maar dit dui ook verhouding aan, soos in “my vrou”, “my kind”, ensovoorts. Tog, “ek” en “myself” is nie twee verskillende entiteite nie – ek IS myself. Is dit nie dan meer akkuraat om te sê, “Ek praat met ek,” en “Ek diepste wese” nie?

______________________

DONDERDAG 16 FEBRUARIE 2006

Al die protes en bohaai in sommige Moslemlande oor die Mohammed spotprent gaan oor een ding: Die bron, en heiligheid, van die protesteerders se identiteite is beledig, en siende dat hulle reeds bedreig voel in ’n wêreld wat op soveel maniere verskil van hulle religieuse gemeenskappe, vaar hulle uit, en hulle skree, en hulle brand af, en hulle vermoor, en hulle vernietig.

* * *

Die protesteerders se aksies – soos die aksies van fundamentaliste van ander oortuigings – manifesteer ook die idee dat, “As almal nie soos ons is nie, bedreig en ondermyn dit die geldigheid en grootsheid van ons waarhede. So, hoe meer mense soos ons glo, hoe beter. En dié wat nie soos ons glo nie, wel, hulle lewens is afskryfbaar omdat hulle die waarheid verwerp.”

DONDERDAG 23 FEBRUARIE 2006

Om te leef asof jy net een week oor het om te leef, is nie juis bevorderlik vir lewe wat verder strek as daai een week nie.

SATERDAG 25 FEBRUARIE 2006

13:24

Daar is diegene wat onkundig is.

Daar is diegene wat weet, en wat hul lewens leef in vrees – of in fatalistiese aanvaarding van die onvermydelike.

Laastens is daar diegene wat gevrees word.

13:36

Ek glo dat absolute stellings onmoontlik is om te maak omdat ons nie oor voldoende data beskik nie. Sodra jy dit aanvaar en vrede gemaak het daarmee, is dit heel moontlik om voort te gaan met die res van jou lewe.

“Hoe?” mag jy dalk vra. Deur keuses te maak elke dag.

Watter keuses is goed en watter keuses is sleg? Dit moet jy uitwerk soos jy voortgaan met jou daaglikse bestaan.

MAANDAG 27 FEBRUARIE 2006

’n Gedagte van die fiets: “En so gaan ook die lewe van Brand Smit verby. Hy het ’n interessante lewe gehad sover. Hy het interessante mense ontmoet, op interessante plekke gewoon, en interessante plekke gesien. Hy het ook baie tyd op sy eie spandeer – meestal nie aangenaam nie, maar hy het uiteindelik geleer om die tyd op sy eie produktief aan te wend. Hy het ook, na jare van tyd spandeer op sy eie, liefde gevind.”

DINSDAG 28 FEBRUARIE 2006

Vergeet om te noem by gister se gedagte van die fiets: Daai teks is veronderstel om die inleidende paragraaf te wees vir ’n stuk met ’n titel soos, “Ek is nie Chinees nie – maar die Taiwannese is ook nie.”

* * *

Uit my droom vanoggend: “Selfkennis en stratosfeer”

______________________

DONDERDAG 9 FEBRUARIE 2006

“Many people look at the Internet as the last ‘gold rush’ or pot of gold at the end of the rainbow. The Internet is no different than any offline store, business, or job if you are looking to make a full-time income from it. It’s not the lottery; it’s business and it takes WORK. Money is not going to magically drop into your lap or arrive in your mailbox – it has to be earned online just like it does offline – by putting in the time doing the necessary work and continuing to put in the time working and growing your ‘home business’ to a consistent level of income. Yes, I said ‘home business’, because that’s what it is – a job you do from home. It’s YOUR business and requires some discipline and commitment to make it grow. The rewards are huge, however …” ~ Uit ’n onderhoud met Deborah Casey [die oorspronklike artikel het lankal verdwyn van die Internet af]

Presies ’n maand gelede, op Maandagaand 9 Januarie 2006, cut-and-paste ek driftig aan ’n dokument getiteld, “Guidelines for Unpublished Writers”. Ek was toe reeds amper twee maande lank besig om te werk aan die Engelse vertaling van “Persoonlike Agenda”, en ek het gereken dit was tyd om ’n bietjie inligting bymekaar te maak oor literêre agente en uitgewers. Kort na die samestelling van die omvattende sestig-bladsy dokument met onder andere die name van omtrent honderd agente, reken ek: As die konvensionele proses nie resultate oplewer nie … dan doen ek dit op my eie.

’n Week of wat later kom ’n groot ontdekking: ’n Plek waar mens fotokopieë kan maak en dit netjies kan laat bind in boekvorm – hier in Fengshan! Nie ’n dag later nie het ek ’n kopie van my versameling gedigte laat druk-en-bind, en ek is toe heel opgewonde oor die moontlikhede van om tog aan die einde self kopieë van my literêre projekte te produseer, te bemark, en te versprei. Kreatiewe onafhanklikheid, en miskien ’n klein profyt, het ek gereken.

Drie weke gelede noem Natasja iets van Turkye, en ons gesels toe oor die moontlikheid om daar Engels klasse te gaan gee. My internet konneksie was op daai stadium baie wisselvallig, so ek kon nie onmiddellik inligting soek oor die onderwerp nie. Teen Donderdag 26 Januarie het ek die probleem laat herstel, en daai aand begin ek toe wat ek gemeen het ’n vinnige navorsingsessie sal wees. English teaching in Turkye het binne minute oorgegaan na werkgeleenthede in Hong Kong – waarna ek, en die volgende dag ook Natasja, met groot belangstelling gekyk het.

Een van die Hong Kong blaaie het iets onder my aandag gebring waarmee ek reeds ’n jaar of wat gelede kennis gemaak het: boeke in digitale formaat, oftewel e-boeke.

“E-boeke wat verkoop vir soveel as $12!” het ek minute daarna uitgeblaker in die kombuis (asof iemand anders buiten ekself daar gestaan en wag het vir die nuus). Voordele van e-boeke sluit in goedkoop produksie, eerste en finale kreatiewe seggenskap oor die materiaal, geen verskepingskoste nie, en vanweë die feit dat ek besig was om die materiaal te vertaal in Engels, ’n internasionale mark.

Soos ek besig was om e-boek formate na te vors, dring twee ander brokkies data my brein binne. Die eerste is ’n wêreldwye aanlyn betalingstelsel genaamd, PayPal. Die tweede stukkie inligting is die moontlikheid dat ek my eie Internet boekwinkel kan bestuur waar ek boeke kan bemark van my eie keuse, wat dan via die groter aanlyn boekwinkels verkoop en versend word. “Ek kan betaling ontvang oor die Internet, per kredietkaart?” het ek gedink, en as ’n bygedagte, “en ander bronne van inkomste op die Internet?”

Teen 27 Januarie het ek ’n nuwe dokument saamgestel, met teks alfabeties gesorteer onder riglyne vir ongepubliseerde skrywers, en dié keer meer eenvoudig getiteld: eBooks.

So het ek vir die afgelope twee weke my dae begin en geëindig met gedagtes van groot somme wins wat ek sal kan maak met die internasionale verkope van my eie materiaal. Gisteroggend staan ek toe op met die gedagte – nee wag, ek het Dinsdagaand al aan die slaap geraak daarmee – van “stel jouself voor ek verkoop sommer iets soos 37 000 kopieë van die hele projek (ek hou van “3”, en ek hou van “7”, en duisende is baie, so die nommer het sin gemaak). Siende dat ek oor minder as twee maande op vakansie gaan, vermaak ek myself toe ook – dit was so teen middagete gister – met die idee van hoe lekker dit sou uitwerk as ek sommer ’n bietjie ekstra sakgeld kon maak met so ’n projekkie voor die vakansie. Rekende dat ek nie my momentum moet verloor met die navorsing oor alternatiewe bronne van inkomste nie, kliek ek toe die vet “E” op my taakbalk, en na ek ’n bietjie gedink het oor wat presies ek wou navors, tik ek toe in, “marketing ebooks online”.

Wat net ’n breuk sou wees van die vertalingswerk so teen middagete, word toe ’n amper koorsagtige sessie agter die rekenaar wat geduur het tot kort na middernag. Een kliek het gelei tot die volgende, wat gelei het tot die volgende, wat gelei het … tot meer as een kloppende hoofpyn. “Die moontlikhede!” is waarop dosyne gedagtes en self-gesprekke neergekom het. Ek het elke nou en dan notaboek toe gedraf om kriptiese aantekeninge te maak oor “nuwe verwikkelinge”, en oor hoe om sin te maak van die implikasies, sou dit ooit manifesteer in werklike rande en sente, en Amerikaanse dollars, en Nuwe Taiwan dollars in my plaaslike bankrekening. Teen die einde van die dag was ek ingeteken op meer as ’n paar nuusbriewe, en ek het ’n rekening oopgemaak by [’n betalingstelsel wat intussen stof gebyt het], en ’n Premium Account by PayPal. Geld kon nou inrol – in teorie, ten minste.

“You know they are everywhere. You see them on job sites, on message boards, and even offline! It’s a work from home scam I’m talking about. Scams are EVERYWHERE and they get the best of us,” sê Pamela La Gioia van mommysplace.net. Twee dae later het die stof gaan lê, na ek letterlik dosyne werwe en moontlik ’n hele paar “scams” onder al rooier wordende oë gehad het.

Aanvanklike opgewondenheid – en genoeg opwinding om my ’n hoofpyn te gee! – het teen dié tyd plek gemaak vir ’n meer nugtere beskouing van die moontlikhede.

Sover as wat ek kon uitvind bestaan daar basies drie tipes geleenthede om geld te maak op die Internet: 1) die tipe waar die verkoopspersoon praat van “systems” en “programs”, en honderd-duisende dollars wat elke maand verdien word – op wyses wat jy kan bemeester as jy $97 betaal vir die nodige materiaal; 2) die tipe waar jy twee of drie ure se werk elke dag insit, die werk is nie verskriklik opwindend nie, jy moet professioneel omgaan met wat inderdaad ’n werk is, en waarmee jy, as jy gedissiplineerd is en elke dag jou twee of drie ure insit, moontlik soveel as twee of drie duisend dollar per maand kan verdien; en 3) die oorspronklike idee wat my op die spoor van al hierdie moontlikhede gesit het: e-boeke – en nie net my edel literêre tipe nie, maar kort, sogenaamde “info-booklets” met handige inligting waarvoor blykbaar duisende mense bereid is om te betaal.

Een vraag wat vele sekerlik sal vra voordat hulle sal terugsit asof hulle my borrel gebars het: As hierdie geleenthede werklik sulke goeie idees is, hoekom bedank miljoene mense dan nie by die maatskappye en skole en besighede waar hulle werk om miljoene te maak op die Internet nie?

______________________

SONDAG 5 FEBRUARIE 2006

’n Teologiese implikasie van ewolusie: as kreature, insluitende die mens, ontwikkel om hul kanse op oorlewing te verbeter, is dit dan nie waar dat ons ons eie skeppers is nie? Een voorbeeld: Volgens my Concise Encyclopedia: “Merychippus [’n uitgestorwe proto-perd wat endemies was aan Noord-Amerika tydens die Mioseen tydperk, 23 tot 5 miljoen jaar gelede] […] developed longer limbs to escape from predators.”

Terloops, daar is 4 000 verskillende spesies eenvoudige enkelsel organismes soos bakterieë; 50 000 komplekse enkelsel organismes soos amebes; 100 000 spesies fungi, soos sampioene; 400 000 spesies plante; en 2 miljoen spesies diere.

DINSDAG 7 FEBRUARIE 2006

14:25

Waaroor gaan my skryfwerk? Op die oog af blyk dit niks meer te wees nie as vrae wat een man vra oor sy eie lewe om dit meer betekenis en waarde te gee – met antwoorde wat blyk slegs op hom van toepassing te wees. Ek glo egter as almal – of dan ten minste meer mense as wat tans die geval is – dieselfde, of soortgelyke vrae moet vra oor hul eie lewens, die wêreld ’n beter plek sal wees. Ek glo dat daar minder lyding sal wees, en dat mense meer vervullende, en meer produktiewe lewens sal leef.

[14/10/15: Moeilik om te bepaal hoeveel mense hulleself die tipe vrae vra waarna ek verwys. Dit help ook nie veel as jy jouself die vrae vra en jy kom vorendag met antwoorde wat vir jou sin maak, maar wat uiteindelik meer lyding vir ander mense veroorsaak nie.]

16:50

Ek het gewonder hoekom ek in Julie 2004 soveel meer oortuig was as nou van myself, my rol, my waarde en my plek in die wêreld. Ek reken die rede is definisie van sukses. Ek het teen Julie 2004 sukses gedefinieer as die vermoë om ’n sekere lewe te kan leef, en sekere werk te kan doen. Ek was in 2004 in staat om daai lewe te leef, en die werk te doen wat ek wou doen.

Vir die afgelope jaar of so is sukses (om verstaanbare redes) weer gemeet aan finansiële standaarde. “Wanneer my projekte afgehandel is …” en “Wanneer ek uiteindelik meer geld het …” het geykte frases geword. Dan kom ’n tyd wat my gestel ’n bietjie af is en ek word geforseer om die feite in die gesig te staar: 34, skryf baie, publiseer fokkol; ʼn hele paar EFL projekte, nog net ’n paar kopieë verkoop van een boek; droom van ander plekke, nuwe meubels, meer geld … en karring maar aan.

Dalk ietwat onregverdig, maar ten minste weet ek waar dit vandaan kom.

Miskien is hierdie dan ’n goeie tyd om te vra: Hoe definieer ek sukses op 7 Februarie 2006?

Sukses, vir my, sal wees om ’n lewe te kan bewerkstellig waar ek my tyd elke dag kan spandeer soos ek goedvind. Ongelukkig is finansiële sukses ’n onontbeerlike bestanddeel daarvan.

DONDERDAG 9 FEBRUARIE 2006

09:51

Skrikwekkende nuwe moontlikhede – miskien moet ek in aanraking kom met ou gevoelens van warm son en armoede en skaamte om dinge in perspektief te plaas.

Nog iets: die wortel van vele kwaad is nie geld nie, maar onsekerheid oor wie jy is, jou eiewaarde, en jou plek in die wyer wêreld.

18:28

Sewejaar-oue Judy van “talking to the eraser” faam stap laat vanmiddag oor na my lessenaar en asof sy dringend ʼn boodskap moet oordra wat ek nodig het om te weet, sê sy: “Zìyán zìyǔ”.

Ek het nie onmiddellik gevang wat sy probeer sê nie. Sy verduidelik dit toe in Mandaryns wat ek kon verstaan, met handgebare om die idee te beklemtoon: “Niemand langs jou nie, niemand voor jou nie, en tog is jy besig om ʼn gesprek te voer.”

______________________

SATERDAG 21 JANUARIE 2006

13:11

Ek begin verveeld raak met my metodiek van die afgelope paar jaar: gaan deur die stappe van ’n relatiewe normale dag, neem alles om my waar, dink, maak notas, dink nog ’n bietjie, gesels dalk met iemand, lees iets, rook ’n sigaret, dink weer, maak weer notas …

15:57

Waarheen met my skryfwerk?

’n Intellektuele boeddha gaan ek nie word nie, en maak nie saak hoe lank ek staan en wonder daaroor, of hoeveel opstelle ek skryf nie, die Volle Waarheid sal ek nooit ken of verstaan nie.

Die vraag is dus: Waarheen nou?

SONDAG 22 JANUARIE 2006

Vir jare het ek geskryf oor ballingskap, identiteit, rol wat ʼn mens kan speel, doel wat jy kan nastreef, plek in die wêreld, en self-ontwikkeling en selfrespek – veral as jy nie in ʼn verhouding is nie. Die ballingskap vraagstuk in my lewe is tot ’n groot mate opgelos met die “strydbyl” notas. My identiteit, rol en doel, en plek in die wêreld is ook tot ’n groot mate uitgesorteer en gedefinieer. En sedert verlede jaar is ek nie meer alleen nie.

Vir die afgelope twaalf tot agtien maande het ek, tot ’n groot mate (jammer vir die herhaaldelike gebruik van die frase) my aandag gefokus op ’n vae soeke na Absolute Waarheid. Dit, soos ek gisteraand genoteer het, is te groot, vir my, in my huidige lewe.

Vir die eerste keer in jare sit ek dus met ’n nuwe vraagstuk: Waaroor skryf ek nou?

SONDAG 29 JANUARIE 2006

As kennis beskryf kan word as ʼn ommuurde stad, dan is ek niks meer nie as ʼn pagter wat die velde om dit bewerk. En as die Absolute Waarheid Aangaande Alles vergelyk kan word met die uitleg van die ommuurde stad se ingewikkelde straatnetwerk en die mees intieme geheime van haar uitnemende burgers, dan is my eie gedagtes niks meer nie as ʼn binnensmondse gemompel oor die grootte van die buitenste poort, en die diepte van die grag rondom die mure.

______________________