Maand: Augustus 2005

MAANDAG 29 AUGUSTUS 2005

10:40

Wat doen jy as die spektrum van self-modelle wat aan jou voorsien word, onvoldoende is – as jy nie ’n gepaste maat kan vind vir jou proprium* nie?

[Proprium: “The centerpiece of personality serving to help give the individual a sense of self.” The Psychology of Personality: Viewpoints, Research, and Applications, by Bernardo J. Carducci]

17:29

Vrugte van my arbeid. Vrugte van my bestaan.

21:01

Van vanmiddag af is daar een ding waaroor ek goed voel, en een ding wat pla. Ek voel goed oor ’n gedig, “Dag vol beskawing”, wat ek oorgeskryf, of radikaal hersien het. Die ding wat pla: So what? Dis nie asof enige iemand dit nou te lese gaan kry nie! Een digbundel? Twee digbundels? Hoeveel mense gaan dit in werklikheid ooit lees?

’n Volgende gedagte spring toe reeds op en af om aandag te kry (“Pick me! Pick me!” sou die gedagte uitroep as dit ’n kind was): geld, en meer spesifiek die najaag van finansiële welstand. Ek wonder toe wat ek vandag, Maandag 29 Augustus 2005, vir iemand sou sê as hy ’n kaart op die tafel sou gooi wat sê: een uur wat gespandeer is om geld te maak is beter as tien ure gespandeer op kreatiewe projekte ter wille daarvan om kreatief te wees, met finansiële gewin ’n sekondêre motivering en skraal moontlikheid. Ook: enige persoonlike projek, enige studie projek, enige vaardighede wat aangeleer word het slegs waarde as dit meer geld in jou sak gaan beteken. Ook: jy leef in Cloud Cuckoo Land as jy nie hierdie feite van die lewe erken nie, en as jy kosbare tyd – wat jy kon spandeer het om geld te verdien – spandeer deur gedigte te skryf … I mean, come on! Gedigte?! Is jy ernstig?! En die troefkaart: geld is ’n onmiddellike vrug van jou arbeid, ’n onmiddellike resultaat van tyd gespandeer wat benut kan word om kos te koop, en vrugtesap en koffie en tee en klere, en om huur te betaal, en te reis, en om ander dinge te koop wat jou lewenskwaliteit sal verhoog.

“Jy moet dit tog sien, dan nie?” sal die persoon vra. “Amper onmiddellike vrugte van jou arbeid! Maar jy spandeer jou tyd op, wat? Skryfprojekte met wins as ’n vae moontlikheid in die verre toekoms? Engelse handboeke, oukei. Maar gedigte?”

Wat sou ek sê op hierdie kritiek teen ’n lewe wat ek gekies het vir myself, teen oortuigings wat ek as allerbelangrik ag?

DINSDAG 30 AUGUSTUS 2005

15:52

As ek klasgee, weet ek wat die vrugte van my arbeid is – dit word uitgedruk in presiese geldeenhede, en ek het ’n goeie idee wat die konkrete, tasbare waarde is van daai geld.

Die tasbare, ruikbare, eetbare, sigbare vrugte van konvensionele arbeid, in my geval Engelse klasse, moet in ag geneem word as ek praat van “geld”.

20:20

Ek sukkel tans met die vrugte van my arbeid. Ek het byvoorbeeld ses weke lank gewerk aan hersiening van SLOTHOOFSTUK. Is die vrugte van hierdie arbeid sigbaar? Op my rekenaarskerm, ja. Is dit tasbaar? Nee. Kan ek dit deel met iemand? Nie op die oomblik nie. Kan ek dit wys vir iemand? Soort van – op my rekenaarskerm.

Aan die ander kant gee ek ’n uur lank klas. Ek weet wat die vrugte van daai arbeid sal wees: NT$700. Ek weet wanneer ek die vrug sal pluk: volgende Woensdag. Sal ek die vrug van daai arbeid kan sien? Ja, onder andere in ’n bioskoop. Sal ek die vrug van daai arbeid kan eet? Ja, ontbytpap en jogurt, en middagete en aandete. Is die vrugte van my klasgeëry tasbaar en konkreet, vir my? Ja. Is die vrugte van my kreatiewe werk konkreet, en tasbaar? Sal wees na nog ’n paar weke of maande se arbeid …

Ek kan argumenteer dat ek op die oomblik meer klasse wil doen omdat ek meer geld nodig het. Maar ek weet ook ek word deels gemotiveer deur die begeerte om vinniger die vrugte van my arbeid te sien, en te proe, aan my vel te voel, en te ervaar.

20:52

Sê ek dat arbeid noodwendig kontant of ander krediet moet voorsien wat jy kan ruil vir dinge wat gevoel, geproe, gedrink, gesien en moontlik geruik en gehoor kan word?

Nee. Drie voorbeelde: om kinders groot te maak; om aktief liefdadigheidswerk te doen; en om taalvaardigheid aan te leer.

Meeste – by verre die meeste! – van my arbeid die afgelope vyf jaar is geploeg in literêre projekte. Dit sal sekerlik onregverdig wees om te beweer dat geen projekte nog ooit afgehandel is nie (onafgehandelde projekte is nie dieselfde as projekte wat hersien word tot in der ewigheid nie). Ek vra wel: Waar is die vrugte? Wys my die vrugte van vyf jaar se arbeid!

Ek is bietjie hard op myself … ek weet die vrugte sal soet wees … maar ek het nodig om my frustrasie te verwoord.

Ek noem gisteraand vir [N.] die gedagte dat geld – harde kontant – ’n vrug is van jou arbeid wat jy amper onmiddellik kan geniet, en dat ek meeste van my arbeid verrig op werk wat miskien eers oor x-hoeveelheid maande (of jare!) vrugte sal dra. Sy antwoord toe dat my vrugte uiteindelik goed sal wees, al vat dit ’n bietjie lank om te realiseer. En toe die werklike vertroosting: “As jy nie geskryf het nie, sou ek gedink het jy’s net ’n gewone ou … en sou probably nie eers met jou uitgegaan het nie. Jou skryfwerk,” sê sy toe, “maak jou spesiaal.”

______________________

DINSDAG 23 AUGUSTUS 2005

10:00

Ek: “In die taal van ons tyd, sê ek …”

Skare: “Een-nul!”

Ek: “Maak jou keuse.”

14:25

“Ek bestaan.”

Ek bestaan – maar hoe? en hoekom?

“Ek funksioneer.”

Ek funksioneer. – hoe? hoekom?

“Ek verskyn.”

Ek verskyn – maar waar? hoe? aan wie? en hoekom?

VRYDAG 26 AUGUSTUS 2005

My visie van ’n ideale wêreld: in enige gemeenskap ’n leierskorps van verligte mans en vrouens – almal bekwame mense, produseerders van kennis en insig, kunstenaars, skrywers, ontwerpers, en ander professies – wat almal streef na positiewe resultate van hul lewens – resultate wat feitlik altyd tot die voordeel strek van die gemeenskappe in wie se midde hulle leef en werk.

SATERDAG 27 AUGUSTUS 2005

Aan die einde kan ek slegs getuienis lewer oor my eie lewe: hóé ek besluite gemaak het, wát ek besluit het, hóé ek myself gedefinieer het, ensovoorts.

SONDAG 28 AUGUSTUS 2005

Kies jou self-model. Bob Dylan het byvoorbeeld die model gekies van “American Folksinger”, wat weer gebaseer is op ’n ander model, wat op sy beurt gebaseer is op ’n vroeër model, tot jy kom by die vroegste argetipe. Dylan het op sy beurt sy merk gemaak op die model. Vele na hom het hulself gebaseer op die “Bob Dylan” model.

______________________

DONDERDAG 11 AUGUSTUS 2005

14:10

Dit is goed om in harmonie te leef met jou omgewing. Dit is goed om jou lewe te vergelyk met ander mense se lewens en tot die konklusie te kom dat ook jou keuses goed is, en verduidelikbaar; dat dit selfs aangebied kan word aan ander as ’n geldige opsie vir ’n volwassene in die tyd en omgewing waarin jy leef.

Ek wil graag glo dat ek nie die goedkeuring of bevestiging van ander nodig het nie. Wat ek wel wil hê, is om te kan kyk na my eie lewe en met oortuiging te kan verklaar dat ook my lewe goed is, dat die keuses wat ek gemaak het, reg is vir my, dat ook my lewe reg het op muurspasie in die Galery van Volwasse Lewens.

16:37

Vervelige Feit Wat Ek Nou Al Soveel Keer Geresiteer Het Dat Ek Dit In My Slaap Kan Opsê, Nommer 1: Ek is op my gelukkigste as ek besig is met my eie projekte – met vrye, kreatiewe werk onder my eie beheer.

* * *

“Op jou gelukkigste?” sal iemand dalk vra. “Wat van jou verhouding?”

Antwoord: Indien ek nie in ’n goeie verhouding was nie, sou die vervulling wat ek ervaar wanneer ek besig is met my eie werk, gemeng gewees het met ’n hele paar ander emosies. Sonder my kreatiewe werk, sonder my projekte, sou ek nie die helfte van die mens gewees het wat ek tans is in my verhouding nie. Ek sou onder meer voortdurend my eie waarde en aantreklikheid as ’n persoon en ’n lewensmaat bevraagteken het.

SONDAG 14 AUGUSTUS 2005

Ek, myself, en die waarheid oor waansin en leuens: uit ’n droom

SONDAG 21 AUGUSTUS 2005

Elkeen van ons is die resultaat van keuses wat duisende mense oor die eeue gemaak het, en aksies wat hulle geneem het of nie geneem het nie of verkeerd geneem het – van ’n impulsiewe besluit om op ’n boot te klim na ’n ander kontinent toe, of nie op ’n boot te klim wat uiteindelik op die seebodem sou opeindig nie, van swaarde wat net-net ’n belangrike orgaan gemis het tot ’n voorouer wat eeue gelede ontwykende aksie geneem het om te verhoed dat ’n klip wat in sy rigting gegooi is, sy skedel kraak en sy lewe daar en dan beëindig.

MAANDAG 22 AUGUSTUS 2005

01:15

Epistemologie: Hoe wéét mens enige iets?

09:20

Redevoering, eksperiment, “Want dit word gesê …”

Hoe weet jy wat gesê word, is waar?

“Want …”

17:50

Jaag ek steeds agter windeiers aan … oukei, verkeerde vraag. Hardloop ek steeds deur ’n modderige landery agter ’n reënboog aan? Of gaan ek regtig, uiteindelik, arriveer?

______________________

SATERDAG 6 AUGUSTUS 2005

10:50

Jy kan ’n meningsverskil oor godsdiens, veral met jou eie of betekenisvolle ander se familie, benader op een van twee maniere: apologeties of onapologeties. In eersgenoemde geval kom jy oor as swak, as iemand wat eintlik weet wat reg is, maar wat tog kies om nie volgens hierdie beginsels en oortuigings te leef nie (dalk omdat jy swak en ruggraatloos is). In die geval van ’n onapologetiese houding kom jy maklik oor as arrogant, selfs dat jy neersien op die ander persoon omdat jy weet wat die ander persoon glo, maar vir jou is dit nie “so eenvoudig” nie.

11:35

Ek het ’n sterk vermoede dat ek soms die indruk skep dat ek dinge weet wat ander mense nie weet nie; dat ek oor geheime kennis beskik wat die mat onder ’n ander een se voete sal uitruk; dat ek dit nie met iemand deel nie omdat ek jammer voel vir die persoon, en nie die oorsaak wil wees van sy of haar eksistensiële angs nie.

Die waarheid is dat, waar vele mense se geloof en algemene lewensbeskouings uit stellings bestaan, myne uit ’n paar stellings bestaan, en vele meer vrae.

Vele mense sal hierop reageer deur te sê dat dit verskriklik moet wees om rond te loop met soveel vrae waarop jy nie antwoorde het nie. (En in stilte dink die persoon hoe verskriklik dit vir húlle sou wees om te leef met soveel onsekerheid.)

My reaksie is dat ek veel makliker leef met eerlike vrae en eerlike ondersoek en om te sê, “Ek weet nie,” as met stellings waaroor ek onseker is, maar wat ek voel ek moet verdedig ter wille van lidmaatskap aan ’n spesifieke groep of gemeenskap. Ek weet ook teen hierdie tyd dat ek nie antwoorde op al my vrae nodig het om te kan funksioneer op ’n daaglikse basis nie, dat dit nie noodsaaklik is vir my om te kan wees wie ek wil wees nie, dat dit nie noodsaaklik is vir my om konstruktief te kan bydra tot die gemeenskap in wie se midde ek my bestaan voer nie, en dat dit nie noodsaaklik is vir my om goeie waardes te kan nastreef nie.

My begrip van die lewe is volhoubaar, omdat dit gebou is op kritiese ondersoek eerder as op stellings wat bloot aanvaar moet word maar wat tog verander het oor die eeue. ’n Standvastige begrip, eerder as een gebou op sand wat nou dié kant toe waai, en môre, of oor 500 jaar, in ’n totale ander rigting in geblaas word.

17:48

Sosiale verskynings is altyd, tot ’n mindere of meerdere mate, oneerlik.

WOENSDAG 10 AUGUSTUS 2005

uit die lig van kringe waar die swaarde dans/breek ’n vars woestyn opnuut weer uit … eerste twee reëls van ’n gedig wat verskyn het in my notaboek in ’n droom.

Die res van die droom: Dit was aand, [N.] was by ’n koffiewinkel, en ek by ’n deep fried of noodle stalletjie. Toe ek teruggaan koffiewinkel toe, sit Dan en Mireille [twee mense wat ek in Korea geken het], en twee ander mense by [N.], wat ek toe aan die hand vat en “red”.

Sy vertel toe Dan het homself voorgestel as, “Name is Jim, surname Morrison.”

Een van die ander mense kom gesels toe met ons in Afrikaans waar ons wag vir ons fried dumplings. Hy reageer met, “Nee, ek dink nie so nie” toe ek sê miskien is die grot waar hy was in Afrika, die “Skedelgrot”. Hy sê toe hy het nie eintlik die “Skim” gevolg in die Sondagkoerant nie, het ek?

______________________

Kort na ses op Vrydagaand 5 Augustus 2005 vertrek ek vanaf ’n naskoolsentrum terug huis toe. Wat volg is die waarnemings en gesprekke met myself wat meeding om my aandag oor die volgende twaalf minute.

Gedagte nommer 1: “Ek het Zhang heeltemal verkeerd verstaan toe sy begin praat het oor die Chinese onderwyseres en haar probleme.”

Respons op gedagte nommer 1: “Nee wat. Ek ken die storie, en dis nie regtig belangrik nie.”

Onderdeur die tempelhek, oor ’n groen verkeerslig, net voor ’n scooter wat roekeloos oor die rooi lig jaag …

Gedagte nommer 2: “So ek kom toe by die sentrum aan met die gedagte dat ek eintlik tussen 2 en 14 September Suid-Afrika toe wil gaan. Net toe ek my skoene uittrek by die deur, lui ’n klokkie. ‘Drie September, drie September … hoekom klink dit so belangrik?’ Toe, net soos ek die deur oopdruk, onthou ek: Ernesta se afskeidsnaweek! Maar …”

’n Man met ’n pakkie sigarette in sy hand loop na ’n kar geparkeer in die middel van die pad. My aandag is afgetrek. Ek ry om die draai, en sien ’n vrou. Sy’s swanger. Ek kyk na haar voete: vetterige tone met die naels te kort geknip. Sy’s nie baie aantreklik nie. Sy’s nie in ’n deftige deel van die stad nie. My verbeelding skop in.

Gedagte nommer 3: “Sy herinner my aan ’n karakter in ’n movie … die vrou was nie vreeslik slim nie. Is hierdie vrou se man dalk ook ’n lid van ’n misdaadsindikaat? Hoe gaan hy voel as sy kind gebore word? Gaan hulle die kind behoorlik kan grootmaak? Gaan die kind aan die einde in sy ouers se voetspore volg? As die man wel ’n lid is van ’n misdaadsindikaat en hulle ongebore kind is ’n seun, gaan hy ook eendag ’n krimineel word – ’n oop seer op ’n gemeenskap wat nie nog kriminele nodig het of kan bekostig nie? As die ou ’n krimineel is, sou hy glo dat ander gangsters hom meer respek gaan gee as hy ’n kind het? Gaan hy sy kind gebruik in argumente wat hy op geen ander manier sou kon wen nie? Dan weer, wat van rekenmeesters, en ingenieurs, en bankklerke? Maak hulle altyd húlle kinders ordentlik groot? Is dit altyd ’n goeie ding as húlle kinders in hul voetspore volg? Gebruik húlle nie ook soms hul kinders in argumente wat húlle nie andersins sou kon wen nie?”

By die verkeerslig draai ek links. Twee seuns kyk my aan asof ek nie hoort in daai deel van die dorp nie. Ek sien ’n bondel … garing? ’n Visnet. ’n Ou man sit op ’n lae stoeltjie langs die pad en trek die net uitmekaar. Voor hom op die grond lê ’n hond en speel lustig met sy voorpote in die net. Die ou man lyk ongesteurd.

Gedagte nommer 4: “Hoe moet dit voel om so te leef? Sê jy bly op ’n eiland, of langs ’n afgeleë strand. Jy spandeer jou tyd deur visnette uitmekaar te trek, en met jou hond langs die see te stap, en vis te vang, en middagslapies in die skadu van ’n boom te vat. Wat sal so ’n man sê vir iemand wat praat oor hongersnood in Afrika, of oorlog in Irak, of bomme in Londen? Sal hy sê, ‘Dit maak nie aan my saak nie’? ‘Hierdie stukkie strand, hierdie uitsig oor ’n stukkie oseaan, dis my wêreld. Ek gee regtig nie om oor wat op ander plekke gebeur nie.’ Dan sal die ander persoon sê, ‘Wat van as daar ’n situasie is waar, as net een persoon wil help – en daai een persoon kan jý wees, dit lewens sal spaar?’ ‘Wel, as dit hulle tyd is, is dit hulle tyd,’ sal die ou seker antwoord.

“Die probleem met hierdie houding is dat die bad guys nooit so ongeërg is nie. Om die waarheid te sê, dis een van die grootste fokops wat jy kan kry – dat lusteloosheid en ongeërgdheid nooit kenmerke is nie van dié wat lewens bedreig, en vernietig, wat korrupteer, en tot die laaste druppel bloed uitbuit en onderdruk! So die ou met sy lewe op die strand, met sy visnet en sy hond en sy klein stukkie see, sal ook uiteindelik moet kies.”

“Dit moet ek neerskryf as ek by die huis kom,” dink ek soos ek die laaste honderd of so meter trap teen die effense helling uit.

En toe onthou ek van die gedagte oor die moontlike besoek aan Suid-Afrika waarmee ek besig was toe ek by die sentrum weggetrek het. “Al het ek dus geld gehad vir vakansie in September, sal ek nie my vriendin so in die steek kan laat in haar laaste week in Taiwan nie. Jammer dat ek nie daaraan gedink het toe ek vir die familie moes verduidelik hoekom ek nie volgende maand kan kom kuier nie.”

______________________