BrandSmit.net

SONDAG 16 JANUARIE 2005

In die movie, Life As A House sê die hoofkarakter aan die einde iets soos, “I’ve built myself the house that I wanted to be.”

* * *

“I will not get lost,” sê Thibault in die film, Just Visiting. “You can only be lost if you have no purpose, and I have purpose.”

MAANDAG 17 JANUARIE 2005

As jy jou paspoort, identiteitsboekie, bankkaarte en alle ander persoonlike dokumentasie verloor, is daar geen manier wat jy jou identiteit kan bewys nie – behalwe natuurlik deur ander mense wat kan verifieer wie jy is, en selfs tot ’n mate wát jy is – goeie mens? slegte mens? betroubaar? onbetroubaar? krimineel? swendelaar? onderwyser? kunstenaar? tandarts? bankklerk? gelowige? leuenaar? waarheidsverteller? vriend of kennis? broer of suster of neef of niggie? As jy op ’n plek is waar niemand jou ken nie, of waar niemand gevra kan word nie, is jy niemand … is jy wie jy sê jy is. En niemand – kan van vooraf begin.

[Selfs al het jy paspoort, identiteitsboekie, bankkaarte en ander persoonlike dokumentasie, as jy op ’n plek is waar niemand jou ken nie, is jy niemand.]

* * *

Tom Cruise se karakter in Vanilla Sky: “What is the answer to 99 out of 100 questions? Money.”

______________________

VRYDAG 14 JANUARIE 2005

10:13

Verbeel jouself jou kop word van agter afgekap met ’n vlymskerp swaard, en jy was in die middel van ’n gedagte – en jy’t geen benul gehad dat daar eens ’n moontlikheid was dat dit kon gebeur nie.

11:42

“Private property is the root of all evil! Abolish all private property, and you will have started on the road to a more just, classless society!” was heel moontlik ook ’n “epiphany – a sudden striking understanding of something”.

14:39

Die skrywer staan by die antieke kassie en krap woorde met ’n blou pen in sy notaboek. Hy is bewus daarvan dat sy huidige selfbewussyn die … idee insluit dat hy gereeld by die kassie staan en notas maak.

Hy herken die handskrif waarmee hy nou woorde vorm as soortgelyk, indien nie presies dieselfde nie, as die handskrif waarin vorige aantekeninge ook gemaak is.

Die rede hoekom hy nou hier staan – en as die buurman oorkant die stegie sy kop uit die venster steek en maak asof hy net die wêreld bespied, sou dit ook aan hom voorkom asof die skrywer hier staan en doen wat hy altyd doen – is egter nie om ’n insig te noteer nie. Hel, hy’s skaars bewus van homself as die Groot Noteerder, die selfaangestelde Sekretaris van Insigte! (Al waarvan hy tans, Vrydag 14 Januarie 2005 om 14:39, bewus is, is dat hy ’n mens is, effens koud kry, effens honger is, lus is vir nog ’n sigaret, en nie lus is vir drie ure se klasgeëry later vanaand nie.)

Wat sy hand geforseer het na hierdie notaboek, die primêre motivering om ink te spil oor ’n bladsy onbevlek tot enkele minute gelede, die oorsaak vir hierdie daad nie werklik eerbaar of eens sinvol nie – en sekerlik sal dit interessant wees om later die redes hiervoor uit te sorteer – is die feit dat hy op hierdie oomblik absoluut fokkol het om te sê.

19:11

Die groot probleem met “waarheid” is dat die grootste bron van waarheid, tradisioneel gesproke, religie is – en religie is ook een van die grootste bepalers van identiteit. Hoe kan religie beide ’n draer wees van universele waarheid, en van spesifieke identiteit?! [Is dit hoekom sendelinge glo dat identiteit ook min of meer universeel moet wees? Hoekom, as byvoorbeeld die Hindoe homself bekeer tot die Christelike religie, hy tot ’n groot mate moet verwesters?]

______________________

DINSDAG 11 JANUARIE 2005

[trein na Kaohsiung ± 08:45]

Die koerant sê Taiwannese mans is nie so gretig om kinders te kry as Taiwannese vrouens nie.

Ek weet die volgende gedagte is vinnig, en word nie tans ondersteun deur wetenskaplike studie nie, maar … ek reken die gebrek onder mans aan gretigheid om kinders te kry word veroorsaak deur dieselfde verskynsel wat maak dat sommige vrouens wel gretig is om kinders te kry: in albei gevalle voel die kindlose persoon soos ’n mislukking.

Mans is versigtig vir die ekstra verantwoordelikheid, die ekstra druk op reeds dun hulpbronne (naamlik, hulleself) en is bang dat ’n kind (of meer kinders) hulle mislukking nog meer sal toelig, of dit sal vererger deurdat hulle dan nie net mislukkings sal wees as volwasse mans of as eggenote nie, maar ook as vaderfigure.

Sommige vrouens, aan die ander kant, voel ook soos mislukkings, en/maar sien die rol van “moeder” as een wat hulle beter sal laat verskyn aan hulleself, hul families, en aan die breë gemeenskap.

14:02

Argumente oor “goed” en “sleg”, die toeskrywing van skuld en verantwoordelikheid, en die gepaardgaande karakterisering van “agente” van Goed en Sleg, byt in vele gevalle stof vanweë een ding: niemand is 100% goed of 100% sleg nie. Die oomblik as grysheid uit die oog verloor word, begin die vloer van die bokskryt glibberig raak.

* * *

Die “waarhede” waaraan mense hulle lewens verbind, waarvolgens hulle hulself identifiseer, en waarvolgens hulle hul lewens lei kan almal teruggevoer word na sogenaamde ontwakings (epiphanies) wat individue gehad het.

Voorbeelde: Een God, reïnkarnasie, Ying/Yang, die Vyf Elemente, die Onsterflike Siel …

20:10

Mens moet bly glo. Jy moet aanhou glo dat mense kan verander, dat hulle getransformeer kan word in mense wat goed doen eerder as sleg, wat opruim eerder as om te besoedel, wat opbou eerder as om te vernietig. As jy ophou om hieraan te glo … wat het jy dan? Wat is jy? En wat is die alternatiewe, in elk geval?

______________________

SONDAG 9 JANUARIE 2005

15:18

“Hoekom moet daar noodwendig ’n doel wees aan die mens se lewe?” mag iemand dalk vra.

Ek glo, as ek kyk na die natuurlike wêreld, dat alles, van wolke tot lug tot water tot die voelers van ’n kakkerlak ’n doel het. Hoekom op aarde, as die hele planeet gevul is met doel en rede, sal daar geen doel en rede wees vir die mens se bestaan nie.

Vir my is die vraag eerder: WAT?

[05/01/12: Die pote van ’n sjimpansee dien ’n duidelik doel. Maar watse doel dien die sjimpansee? Het elke dier en elke spesie werklik ’n doel? Muskiete versprei virusse en parasiete wat verhoed dat sekere spesies te veel aanteel en die natuurlike balans versteur… behalwe natuurlik dat muskiete en die vrag wat hulle dra in die moderne wêreld beskou word as ’n gruwel wat uitgeroei moet word.

Die vraag na doel is warm vir kontemplasie en bespreking. Ek is ten volle oop vir die moontlikheid dat doel en betekenis slegs waardes is wat ons heg aan dit wat ons waarneem in die fisiese wêreld, insluitende ons eie lewens. Tog wil dit voorkom asof die hele wêreld deurspek is met hierdie-ding-doen-dit-en-daardie-ding-doen-dat.

My bedoeling is nie om af te stuur op ’n teologiese argument nie, dit gaan eerder vir my oor die veronderstelling dat as doel ’n patroon is regdeur die hele sigbare wêreld, dat die mens se lewe ook ’n doel moet hê. [[Maandag 25/05/15: Kan “mens se lewe” werklik vergelyk word met iets soos “sjimpansee se poot” of “menslike oog”? Is eersgenoemde nie te abstrak om ’n doel te hê nie?]]

En net om dinge te kompliseer, moet mens dalk ook wonder of individuele sjimpansees ’n unieke doel het wat hulle onwetend nastreef …]

[26/12/12: Dis soos ’n hiërargie: hierdie sel dien ’n doel; hierdie versameling selle dien ’n doel; hierdie versameling van verskeie groepe vorm ’n “voet”, wat ’n doel dien; die “voet” is vas aan ’n “been”, wat ’n doel dien … maar die totale organisme waaraan die voet en die been en die oog en die kop en die hand ensovoorts gekoppel is, dien geen doel nie? Of “doel” is net ’n versinsel van ons verbeelding?]

16:11

Vir die rekord: wat bedoel ek met “konvensionele lewe”? Inkomste-genererende arbeid (vaste professionele betrekking, of iets anders), vind ’n maat, begin ’n familie, streef na standvastigheid, doen dinge in jou “vrye tyd” wat jou gelukkig maak (of gelukkiger, in sommige gevalle).

As iemand nou, na al die jare, vir my moet voorstel dat ek net my lewe daaraan moet toewy, kan ek in alle eerlikheid vir die persoon vra, “Is jy van jou sinne beroof?”

* * *

“Families have been torn apart. Whole communities have disappeared. In countries where religion, spirituality and culture lie at the heart of human existence, places of worship have been wiped out. The very things that define people’s identities and values have been swept away.”

Kofi Annan, by die Tsunami Summit (uit China Post, Vrydag 7 Januarie 2005)

* * *

Sê die sestigjarige vrou in The Shipping News:

“Thought I’d never come back here [to Newfoundland] but the older you get … there’s an ache, a pull, something you’ve got to figure out, like you’re a piece in a puzzle …”

Jy doen dit eers wanneer jy sestig is? Wat doen jy dan tussen 18 en 33?

______________________

VRYDAG 7 JANUARIE 2005

00:25

Die mens, soos ander diere, gebruik sintuie – sig, gehoor, gevoel, reuk – om te weet wie hulle is, en om hulle plek in die wêreld te vind, keer op keer.

12:55

1. Vele mense sê hulle het hul lewens toegewy aan hul kinders – of hulle doen tans so.

2. Mense kry nie in die eerste plek kinders vir die kinders se onthalwe nie, maar om hulle eie diepliggende begeertes te bevredig.

3. Vele mense kry kinders om hulle rolle en sin van eiewaarde in die tyd en plek waar hulle woon, te verbeter.

Gevolgtrekking: Beplande swangerskap is ’n berekende stap wat mense neem om meer waarde aan hul eie lewens te gee, om ander, meer bevredigende rolle te vervul as wat tot op daai betrokke punt in hul lewens die geval is, en om hul lewens te kan toewy aan iets “beters” as net hul eie oorlewing in ’n wêreld gevul met swaarkry, teleurstellings, pyn, en soms ondraaglike verveling.

(Vraag: Hoekom sou ek kinders wou hê? Om dieselfde redes …)

17:27

Data word verwerk van die oomblik van selfbewussyn …

Een van hierdie brokkies data wat my van jongs af die skrik op die lyf gejaag het, was dié van verganklikheid – die idee dat mense vergaan, soms onverwags op ’n jong ouderdom, en soms na genoeg dekades om op twee hande af te tel. Nog ’n waarheid wat nie ontken kan word nie: selfs al tref die werklike oomblik van verganklikheid eers op ’n hoë ouderdom, na ’n lang en vrugtevolle lewe, word dit voorafgegaan deur ouderdom wat die gesig jaar na jaar vol plooie ploeg, wat die vol maan hare van die jong leeu laat uitval tot net ’n blink vel met ’n paar klossies hare die skedel bedek, wat die organe laat ingee, die spiere moeg maak en die bene broser maak by die dag.

SATERDAG 8 JANUARIE 2005

Mense trou met wie hulle trou, omdat hulle glo daai betrokke persoon sal vir hulle kan gee wat hulle op daai stadium van hul lewens nodig het. In vele gevalle word die res van hulle lewens gekenmerk met ’n stryd om hulleself te versoen met die keuse wat hulle gemaak het.

______________________